Poszukiwanie i rozpoznawanie zasobów wód podziemnych

obowiązkowe

Student powinien posiadać podstawową wiedzę związaną z:

- podziałem skał ze względu na genezę i skład litologiczny,

- stratyfikacją skał,

- tektoniką skał,

- geologią czwartorzędu,

- metodami badań hydrologicznych stosowanymi w hydrogeologii,

- systematyką hydrogeologiczną,

- składem fizycznym i właściwościami chemicznymi wód podziemnych oraz interpretacją analiz hydrogeochemicznych,

- przepływem wód podziemnych i prawami nim rządzącymi,

- metodyką hydrogeologicznych badań terenowych,

- metodyką wierceń geologicznych,

- rodzajami ujęć wód podziemnych,

- projektowaniem ujęć wód podziemnych,

- ochroną wód podziemnych.

Wiedzę na powyższe tematy może zdobyć na następujących przedmiotach obligatoryjnych prowadzonych na UW:

- Geologia dynamiczna (wykład i ćwiczenia w wymiarze co najmniej 2 semestrów),

- Geologia strukturalna (wykład i ćwiczenia w wymiarze co najmniej 1 semestru),

- Geomorfologia i geologia czwartorzędu (wykład i ćwiczenia w wymiarze co najmniej 1 semestru),

- Hydrologia i hydraulika (wykład i ćwiczenia w wymiarze co najmniej 1 semestru),

- Hydrogeologia (wykład i ćwiczenia w wymiarze co najmniej 1 semestru),

- Ochrona wód podziemnych (wykład i ćwiczenia w wymiarze co najmniej 1 semestru),

- Kurs terenowy z hydrogeologii, geologii inżynierskiej i ochrony środowiska,

- Wiertnictwo (wykład i ćwiczenia w wymiarze co najmniej 1 semestru),

- Metody obliczeń przepływu wód podziemnych (wykład i ćwiczenia w wymiarze co najmniej 1 semestru),

- Projektowanie i dokumentowanie hydrogeologiczne (wykład i ćwiczenia w wymiarze co najmniej 1 semestru),

- Kartowanie hydrogeologiczne (wykład w wymiarze co najmniej 1 semestru).

Bilans wodny, bilans wód podziemnych (hydrogeologiczny), bilans wodno-gospodarczy. System hydrogeologiczny, strefowość hydrodynamiczna. Zasoby wód podziemnych: rodzaje i metody obliczeń. Pozyskiwanie danych i projektowanie prac w celach dokumentacyjnych. Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych – metody obliczeń i dokumentowanie. Zasoby odnawialne - program badań w celu ich ustalenia, metody obliczeń. Zasoby dyspozycyjne – kryteria ograniczeń w wyznaczaniu zasobów, metody obliczeń, monitoring wód podziemnych, dokumentacja zasobowa. Zasoby wód leczniczych i geotermalnych, sposoby ich dokumentowania. Stan rozpoznania zasobów wód podziemnych i zarządzanie nimi w Polsce.

Wykład ma za zadanie zapoznanie studentów z zagadnieniami:

- podział i charakterystyka stref krążenia wód podziemnych,

- monitoring krajowy, regionalny i lokalny wód podziemnych,

- bilans: wodny, wód podziemnych (hydrogeologiczny surowy i szczegółowy), wodnogospodarczy,

- zbiornik wód podziemnych (warstwa, poziom, piętro wodonośne), jego podział wg kryterium użytkowości, system hydrogeologiczny,

- podział i charakterystyka zasobów wód podziemnych wg różnych kryteriów,

- podstawy prawne ustalania zasobów,

- ujęcie wód podziemnych,

- ustalanie zasobów eksploatacyjnych ujęć wód podziemnych w podziale na ujęcia nowe, istniejące, likwidacja studni:

• analiza materiałów archiwalnych, podstawy do określenia warunków hydrogeologicznych w miejscu nowego ujęcia,

• projekt badań hydrogeologicznych (typy pompowań na ujęciu pojedynczym i w hydrowęźle, badania w rejonie ujęcia, pobór próbek do badań granulometrycznych, fizyczno-chemicznych i bakteriologicznych),

• nadzór i dozór geologiczny nad pracami wiertniczymi i pompowaniem,

• kryteria ilościowe i jakościowe wyznaczania zasobów,

• metody obliczeń zasobów ujęcia jedno- i wielootworowego: analityczne i z wykorzystaniem modelowania matematycznego,

• ochrona jakości i ilości zasobów: strefy ochronne i monitoring stanów i jakości wód podziemnych,

• dokumentowanie zasobów eksploatacyjnych i tryb ich zatwierdzania,

- określanie zasobów odnawialnych:

• regionalizacja hydrogeologiczna Polski: regiony, podregiony, rejony hydrogeologiczne, JCWPd, GZWP, rodzaje jednostek bilansowych: zlewnia, region hydrogeologiczny, rejon wodnogospodarczy,

• typy zasilania: infiltracyjne, lateralne, ascenzyjne,

• program prac dla ustalenia zasobów odnawialnych: zebranie danych archiwalnych, prace i badania terenowe, badania laboratoryjne,

• przygotowanie danych do obliczeń, regionalna zmienność parametrów do obliczeń (opad, miąższość warstw wodonośnych, ewapotranspiracja, wskaźnik infiltracji),

• metody analityczne określania zasobów: hydrologiczna (podział hydrogramu, Killego, Wundta), wskaźnikowa (wg Dudy i in.),

• metody numeryczne: granice obszaru bilansowego (poddanego badaniom na modelu numerycznym, wybór pakietu obliczeniowego, dane wejściowe, warunki brzegowe, tarowanie modelu, analiza błędu obliczeń,

- ustalanie zasobów dyspozycyjnych:

• kryteria ograniczeń korzystania z wód podziemnych (przepływ nienaruszalny rzek, ekosystemy zależne od wód podziemnych, obszary prawnie chronione, aktualne pozwolenia wodnoprawne i ich regionalny rozkład i in.),

• metodyka ustalania zasobów dyspozycyjnych,

• regionalne zróżnicowanie wielkości zasobów dyspozycyjnych w obrębie obszaru bilansowego,

• monitoring wód podziemnych (ilościowy i jakościowy),

• dokumentacja hydrogeologiczna i tryb zatwierdzania zasobów,

- zasoby perspektywiczne i dostępne do zagospodarowania,

- jednolity bilans wodnogospodarczy regionu wodnego i zlewni,

- zasoby wód leczniczych:

• struktury występowania wód leczniczych, ujęcia wód leczniczych (reliktowych i infiltracyjnych), obszar zasobowy wód leczniczych,

• specyfika obliczania zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych wód leczniczych,

- zasoby wód geotermalnych i energii geotermalnej:

• zasady projektowania i wykonywania otworów geotermalnych oraz zakres i metody badań hydrogeologicznych w tych otworach,

• zasoby wód geotermalnych i energii geotermalnej,

• możliwość neutralizacji wód,

• dokumentacja hydrogeologiczna i tryb jej zatwierdzania.

- zasoby wód podziemnych w Polsce i stan ich rozpoznania; wody zwykłe, wody lecznicze, wody termalne,

- ochrona zasobów wód podziemnych w Polsce, zagospodarowanie zasobów (przepisy prawne, instytucje odpowiedzialne za gospodarkę wodami, w tym podziemnymi).

- DĄBROWSKI S., GÓRSKI J., KAPUŚCIŃSKI J., PRZYBYŁEK J., - SZCZEPAŃSKI A., 2004. Metodyka określania eksploatacyjnych zasobów wód podziemnych. Borgis Wydawnictwo Medyczne. Warszawa,

- DĄBROWSKI S., KAPUŚCIŃSKI J., NOWICKI K., PRZYBYŁEK J., SZCZEPAŃSKI A., 2011. Metodyka modelowania matematycznego w badaniach i obliczeniach hydrogeologicznych. Poradnik metodyczny. Wyd. MŚ., Warszawa,

- DĄBROWSKI S. PRZYBYŁEK J., 2005. Metodyka próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Poznań,

- DOWGIAŁŁO J., KLECZKOWSKI A.S., MACIOSZCZYK T., RÓŻKOWSKI A. (red.), 2002. Słownik hydrogeologiczny. Państwowy Instytut Geologiczny. Warszawa,

- DUDA R., WITCZAK S., ŻUREK A., 2011. Mapa wrażliwości wód podziemnych na zanieczyszczenie 1:500 000. Metodyka i objaśnienia tekstowe. Wyd. MŚ, Warszawa,

- HERBICH P., PRZYTUŁA E., 2012. Bilans wodnogospodarczy wód podziemnych z uwzględnieniem oddziaływań z wodami powierzchniowymi w dorzeczu Wisły. Wyd. PIG, Warszawa,

- HERBICH P., KAPUŚCIŃSKI J., NOWICKI K., RODZOCH A., 2013. Metodyka określania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w obszarach bilansowych z uwzględnieniem potrzeb jednolitych bilansów wodnogospodarczych. Poradnik metodyczny. Borgis Wydawnictwo Medyczne. Warszawa,

KAPUŚCIŃSKI J., NAGY S., DŁUGOSZ P., BIERNAT H., BENTKOWSKI A., ZAWISZA L., MACUDA J., BUJAKOWSKA K., 1997. Zasady i metodyka dokumentowania zasobów wód termalnych i energii geotermalnej oraz sposoby odprowadzania wód zużytych. Poradnik metodyczny. Wyd. MOŚiZN, Warszawa,

KLECZKOWSKI A.S. (red.), 1994. Metodyczne podstawy ochrony wód podziemnych. Wyd. AGH. Kraków,

- MACIOSZCZYK A. (red.), 2006. Podstawy hydrogeologii stosowanej. PWN. Warszawa,

- PACZYŃSKI B. (red.), 2002. Ocena zasobów dyspozycyjnych wód leczniczych i potencjalnie leczniczych. Poradnik metodyczny. Wyd. PIG, Warszawa,

- PLECZYNSKI J., 1981. Odnawialność zasobów wód podziemnych. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa,

- ROGOŻ M., 2012. Metody obliczeniowe w hydrogeologii. Wyd. „Śląsk” Sp. z o.o., Wydawnictwo Naukowe, Katowice,

- akty prawne związane z tematyką przedmiotu.

Po zakończeniu wykładu student:

- ma wiedzę na temat bilansów wodnych i wodnogospodaczych,

- ma wiedzę na temat projektowania badań do opracowania dokumentacji zasobowych,

- ma wiedzę na temat zasobności i rozmieszczenia w Polsce zbiorników wód zwykłych, mineralnych i termalnych,

- ma pogłębioną wiedzę na temat określania zasobów eksploatacyjnych ujęcia i zasobów dyspozycyjnych obszaru,

- ma wiedzę w zakresie modelowania przebiegu procesów hydrodynamicznych w warunkach symulowanych na modelu numerycznym,

- zna i rozumie podstawowe pojęcia związane z prawem autorskim i własnością przemysłową.

Wymagania na egzaminie:

- znajomość materiału przedstawionego na wykładach,

- znajomość literatury i danych zawartych w aktach prawnych wskazanych przez wykładowcę na pierwszym wykładzie,

- znajomość wiedzy praktycznej zdobytej w trakcie ćwiczeń.

brak