Rozwój regionalny i polityka regionalna

geografia

obowiązkowe

Celem przedmiotu jest przekazanie wiedzy na temat podstawowych teorii rozwoju regionalnego oraz ich praktycznych zastosowań, które pojawiały się od początków XX wieku, aż do chwili obecnej.

Analiza będzie łączyć się z pokazaniem w jaki sposób zostały założenia tych teorii wykorzystane w planowaniu regionalnym oraz w polityce rozwoju regionalnego.

w sali

Przedmiot dotyczy koncepcji rozwoju regionalnego oraz różnych form analizy regionalnej. Podkreśla się znaczenie regionalizacji i typów podziałów regionalnych.

Na przykładach zaczerpniętych z różnych krajów omawia się cele i sposoby wdrażania planów regionalnych oraz ich skutki dla rozwoju społeczno-gospodarczego i dla środowiska naturalnego.

Przedmiot dotyczy koncepcji rozwoju regionalnego oraz różnych form analizy regionalnej. Podkreśla się znaczenie regionalizacji i typów podziałów regionalnych. Omawiane są główne teorie rozwoju regionalnego, lokalizacji działalności gospodarczej oraz zagospodarowania przestrzennego. Przybliżone zostaną również rola i narzędzia polityki regionalnej. Na przykładach zaczerpniętych z różnych krajów omawia się cele i sposoby wdrażania planów regionalnych oraz ich skutki dla rozwoju społeczno-gospodarczego i dla środowiska naturalnego.

Omówione są podstawy teorii regionów ekonomicznych, najważniejsze teorie lokalizacji działalności gospodarczej, klasyczne oraz współczesne teorie rozwoju regionalnego. Zwraca się również uwagę na zróżnicowanie pomiędzy procesami rozwoju regionalnego na globalnej Północy i na globalnym Południu.

Szczegółowy plan zajęć:

- Znaczenie i uporządkowanie podstawowych terminów: region, regionalizacja, regionalistyka, typy regionów, rozwój vs. wzrost, ewolucja koncepcji „rozwoju w przestrzeni”,

- teoria Rosensteina-Rodana, teoria rozwoju endogennego, rozwój regionalny, polityka rozwoju regionalnego,

- czynniki rozwoju regionalnego, konkurencyjność regionów

- zjawiska kryzysowe i ich wpływ na rozwój gospodarczy.

- Rozwój regionalny a lokalizacja działalności gospodarczej: J.H. von Thünen, A. Weber, W. Christaller, A. Lösch,

- lokalizacja działalności gospodarczej a globalizacja.

- wybrane teorie rozwoju oraz wybrane wskaźniki rozwoju (HDI, HPI, wskaźnik Giniego, wskaźnik globalizacji).

- znaczenie zasobów ludzkich i kwalifikacji pracowników dla rozwoju regionu.

- klasyczne teorie rozwoju regionalnego: teoria bazy ekonomicznej (W. Sombart, H. Hoyt, D.C. North),

- teoria produktu podstawowego (H. Innes) oraz nowa teoria handlu i nowa geografia ekonomiczna (P. Krugman),

- teorie rozwoju spolaryzowanego (J. Friedmann, J.R. Boudeville),

- teoria biegunów wzrostu (F. Perroux) oraz geograficznych centrów wzrostu (G. Myrdal, A.O. Hirschman,),

- model centrum i peryferii (J. Friedmann oraz I. Wallerstein),

- potencjał gospodarczy i jego struktura,

- kapitał i inwestycje oraz innowacyjność jako czynniki rozwoju,

- efekt mnożnikowy w gospodarce, specjalne strefy ekonomiczne,

- problem zależności od szlaku (ang. path dependency),

- modele fazowe (K. Marks, N. Kondriatew, koncpecja cyklu życia produktów,

- istota strategicznego planowania rozwoju,

- tworzenie klastrów jako czynnik rozwoju,

- krzywa Laffera,

- globalizacja a polaryzacja dochodów,

- pozostałe czynniki stymulujące wzrost gospodarczy,

- Przejście od fordyzmu do postfordyzmu, nowe uwarunkowania lokalizacji działalności gospodarczej, zmiany w przestrzennym podziale pracy, gospodarka informacyjna, „nowy regionalny świat” (A.J. Scott),

- Współczesne koncepcje rozwoju regionalnego,

- Cechy charakterystyczne współczesnych teorii rozwoju regionalnego: od polaryzacji przestrzennej do kapitału społecznego,

- Polityka rozwoju regionalnego – cele, instrumenty, aktorzy, zarządzanie strategiczne w planowaniu rozwoju regionalnego,

- Rozwój regionalny na świecie – różnice pomiędzy regionami globalnej Północy (krajami wysokorozwiniętymi) a regionami globalnego Południa (krajami rozwijającymi się); cechy charakterystyczne przestrzeni globalnego Południa.

- Domański R., 2012, Ewolucyjna Gospodarka Przestrzenna, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.

- Milewski R., Kwiatkowski E., 2013, Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

- Domański R., 2006, Gospodarka przestrzenna, PWN, Warszawa.

- Budner W., 2011, Geografia ekonomiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań

- Chądzyński J., Nowakowska A., Przygodzki Z., 2007, Region i jego rozwój w warunkach globalizacji, CedeWu, Warszawa

- Domański R., 2004, Geografia ekonomiczna. Ujęcie dynamiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

- Grosse T.G., 2002, Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego, w: Studia Regionalne i Lokalne nr 1(8)/2002, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa

- Korenik S., Zakrzewska-Półtorak A., 2011, Teorie rozwoju regionalnego – ujęcie dynamiczn, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław

- Wieloński A., 2004, Lokalizacja działalności gospodarczej, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa

Zajęcia pozwolą na zdobycie wiedzy o procesach regionalnych, zróżnicowaniu regionów oraz poznania celów polityki regionalnej; pozwolą na ocenę skuteczności planów regionalnych realizowanych od połowy XX wieku w wielu krajach na świecie.

Obecność na zajęciach, zaliczenie kolokwium.

UWAGA: studenci otrzymują oddzielną oceną z ćwiczeń (na podstawie obecności i pracy na zajęciach) oraz osobną z wykładu (na podstawie kolokwium). Ocena końcowa wpisana do USOSa jest oceną ważoną składającą się z oceny z ćwiczeń (40%) i z wykładu (60%).

Na ćwiczeniach możliwe dwie nieusprawiedliwione nieobecności.

Brak.