Zasoby przyrody

geografia

fakultatywne

zakres wiedzy: znajomość zagadnień z zakresu geografii fizycznej świata, ze szczególnym uwzględnieniem Polski;

zakres umiejętności: umiejętność analizy danych statystycznych oraz map tematycznych, wykonywanie prostych opracowań tematycznych wraz z interpretacją uzyskanych wyników;

inne kompetencje: umiejętność wnioskowania i formułowania wypowiedzi na podstawie różnych źródeł informacji (mapy tematyczne, dane statystyczne, inne dane o środowisku przyrodniczym).

w sali

Podczas konwersatorium studenci zapoznają się z zasobami przyrody nieożywionej (budowa podłoża, gleby, klimat, wody) i przyrody ożywionej (rośliny, zwierzęta, grzyby i mikroorganizmy) oraz zasobami krajobrazowymi. Omawiane są możliwości wykorzystania zasobów w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju oraz sposoby ich ochrony.

Zajęcia mają na celu przedstawienie poszczególnych zasobów przyrody oraz problematyki związanej z ich wykorzystaniem przez człowieka. Studenci poznają możliwości korzystania z poszczególnych zasobów, zasady ich zrównoważonej eksploatacji i ochrony oraz problemy związane z kurczeniem się i niedoborem poszczególnych zasobów. Zagadnienia te dotyczą zasobów przyrody nieożywionej (budowa podłoża, gleby, klimat, wody) i przyrody ożywionej (rośliny, zwierzęta, grzyby i mikroorganizmy) oraz zasobów krajobrazowych. Omawiane jest ukształtowanie powierzchni Ziemi (w tym krzywa hipsograficzna, główne typy rzeźby) oraz jej litologiczno-tektoniczne uwarunkowania. Ukształtowanie terenu jest przedstawione jako czynnik warunkujący działalność człowieka. Zdefiniowane są zasoby wodne Ziemi, ich redystrybucja w obiegu oraz dostępność dla działalności gospodarczej. Ważnym elementem charakterystyki jest ocena jakości wody słodkiej, wynikająca z silnego oddziaływania antropogenicznego. Zdefiniowane są podstawowe zasady zrównoważonego gospodarowania wodami, główne cele i obowiązki prowadzenia racjonalnej gospodarki wodnej w związku z koniecznością traktowania wody jako zasobu deficytowego w kontekście potrzeb środowiska i człowieka. Na tym tle są scharakteryzowane zasoby wodne Polski, podstawowe cele gospodarki wodnej, w tym zarys problematyki prawnej oraz jakość wód powierzchniowych i podziemnych. Omawiany jest potencjał energetyki odnawialnej, jego zróżnicowanie na świecie i w Polsce oraz możliwości wykorzystania zasobów wiatru i promieniowania słonecznego. Przybliżone są główne aspekty polityki klimatycznej. Klimat jest rozpatrzony jako czynnik/bariera rozwoju. Omawiane są podstawowe zasady racjonalnego gospodarowania środowiskiem atmosferycznym i ochrony atmosfery, a także skale przestrzenne i możliwości melioracji klimatu. Przedstawione są zasoby glebowe wybranych regionów świata (w tym Polski), przyczyny i skutki procesów degradacji gleb (m.in. stepowienia i erozji) oraz metody ochrony gleb. Scharakteryzowane są wybrane gatunki i grupy roślin, zwierząt, grzybów i mikroorganizmów oraz ich rola w środowisku i w życiu człowieka (m.in. znaczenie w medycynie, technologii ochrony środowiska, rolnictwie, gospodarce). Przedstawione są przyczyny i sposoby ochrony przyrody ożywionej z uwzględnieniem zagadnień bioróżnorodności i zrównoważonego rozwoju. Omawiane są zasady racjonalnego gospodarowania populacjami wybranych grup organizmów. Przybliżona jest koncepcja świadczeń ekosystemowych (ecosystem services) oraz zasad gospodarowania zasobami krajobrazowymi i ich ochrony w kontekście Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Słuchacze są zapoznani ze źródłami informacji o poszczególnych zasobach przyrody.

Szacunkowa liczba godzin, którą student powinien przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych efektów uczenia się wynosi 45, w tym: 30 godzin zorganizowanych (konwersatorium), 15 praca samodzielna (spełnienie kryteriów oceny przedmiotu).

- Baran S., Turski R., 1996, Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb, Wyd. Akademii Rolniczej, Lublin.

- Bednarek R., Prusinkiewicz Z., 1999, Geografia gleb, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.

- Begon M., Mortimer M., Thomson D.J., 1999, Ekologia populacji. Studium porównawcze zwierząt i roślin, PWN, Warszawa.

- Buchwald K., Engelhardt W., 1975, Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody, PWRL, Warszawa.

- Chełmicki W., 2001, Woda. Zasoby, degradacja, ochrona, Wyd. Szkolne PWN, Warszawa.

- Kowalik P., 2001, Ochrona środowiska glebowego, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.

- Krebs Ch. J., 2000, Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności, PWN, Warszawa.

- Michałowska-Knap K., Wiśniewski G., 2008, Stan obecny i potencjał energetyki odnawialnej w Polsce, Prace PIGEO.

- Migoń P., 2012, Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

- Mikulski Z., 1998, Gospodarka wodna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.

- Nowicki J., 1980, Promieniowanie słoneczne jako źródło energii, Arkady, Warszawa.

- Pullin A.S. 2004, Biologiczne podstawy ochrony przyrody, PWN, Warszawa.

- Rosin Z. i in., 2011, Koncepcja świadczeń ekosystemowych i jej znaczenie w ochronie przyrody krajobrazu rolniczego, Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 67 (1), 3-20.

- Solon J., 2008, Koncepcja "Ecosystem Services" i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych, Problemy ekologii krajobrazu, 21, 25-44.

W zakresie wiedzy –

Student:

- definiuje poszczególne zasoby przyrody

- ocenia możliwości wykorzystania poszczególnych zasobów przyrody

- definiuje problemy związane z eksploatacją i ochroną poszczególnych zasobów przyrody

- opisuje i ocenia poszczególne zasoby przyrody w Polsce na tle innych regionów

- posługuje się pojęciem zrównoważonego rozwoju

- wskazuje działania niekorzystne w zakresie gospodarowania zasobami przyrody

- ocenia wpływ niedoborów poszczególnych zasobów przyrodniczych na życie społeczności ludzkich.

W zakresie umiejętności –

Student:

- wyszukuje informacje na temat poszczególnych zasobów przyrody

- analizuje źródła informacji o poszczególnych zasobach przyrody

- ma świadomość konieczności zachowania równowagi między eksploatacją a ochroną zasobów przyrody.

Metody dydaktyczne: wykład, prezentacja, dyskusja, wypowiedzi studentów (przygotowane w domu).

Metody i kryteria oceniania: test, aktywność podczas zajęć.

Ocena końcowa z przedmiotu jest oceną z testu. W przypadku wyróżniającej się aktywności na zajęciach ocena ta może być zwiększona o 0,5 stopnia.

Brak.