Ochrona atmosfery
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1900-3-OAT-HK |
Kod Erasmus / ISCED: |
07.7
|
Nazwa przedmiotu: | Ochrona atmosfery |
Jednostka: | Wydział Geografii i Studiów Regionalnych |
Grupy: |
Przedmioty obowiązkowe, dzienne studia II stopnia (Hydrologia i klimatologia) - sem. 3 |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Kierunek podstawowy MISMaP: | geografia |
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
Założenia (opisowo): | Student powinien mieć rozszerzoną wiedzę z zakresu ogólnej meteorologii i klimatologii. |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Wykład służy przedstawieniu najważniejszych zagadnień dotyczących przyczyn zanieczyszczenia powietrza, wpływu zanieczyszczeń powietrza na człowieka i środowisko, wpływu pogody na warunki aerosanitarne oraz sposobów walki o dobrą jakość powietrza. Ważne miejsce zajmuje przedstawienie obecnego stanu zanieczyszczenia powietrza w Polsce i działań podejmowanych w celu jego poprawy, na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Bardzo istotne jest też wskazanie konieczności starań o dobrą jakość powietrza, z powodów zdrowotnych, środowiskowych, gospodarczych i społecznych. |
Pełny opis: |
W wykładzie szczególny nacisk jest położony na wytłumaczenie związków przyczynowo-skutkowych łączących przedstawiane treści, tak aby poszczególne zagadnienia łączyły się w logiczną całość (również w powiązaniu z treściami stanowiącymi przedmiot badań innych nauk i faktami znanymi z życia codziennego). Pozwala to – w zamierzeniu wykładowcy – przedstawić omawiane problemy w sposób umożliwiający studentowi ich zrozumienie, co jest niezbędne do rzetelnej oceny warunków aerosanitarnych, tak w działalności zawodowej, jak i na własne potrzeby. Ważnym jest wskazanie, iż zanieczyszczenie powietrza nie stanowi problemu dopiero w czasach współczesnych i że w różnych okresach przeszłości kluczowymi stawały się różne kwestie, powiązane z ówczesnymi uwarunkowaniami gospodarczymi i społecznymi. Rozpatrzenie zmian roli różnych zanieczyszczeń powietrza pozwala pełniej pojąć wzajemną relację człowieka i atmosfery oraz docenić potrzebę starań o dobrą jakość powietrza, w tym lepiej rozumieć bieżący stan relacji człowiek – atmosfera i lepiej rozumieć wyzwania odnoszące się do przyszłości. Najwięcej czasu poświęcone jest prezentacji najważniejszych obecnie zanieczyszczeń powietrza. W wypadku każdego z nich przedstawiane są: jego źródła emisji lub źródła emisji jego prekursorów; warunki pogodowe, przy których dane zanieczyszczenie osiąga szczególnie duże stężenie; wpływ na człowieka i środowisko rozpatrywanego zanieczyszczenia i jego pochodnych oraz ew. synergizm działań z innymi zanieczyszczeniami; zróżnicowanie przestrzenne skali problemów związanych z tym zanieczyszczeniem w Polsce i na świecie; możliwości zmniejszenia skali tych problemów. Dodatkowym wątkiem są problemy wynikające z nieodpowiedniej dbałości o warunki panujące wewnątrz budynków (jak syndrom chorego budynku). Ważne miejsce zajmuje przedstawienie aktualnego stanu zanieczyszczenia powietrza w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem tych zanieczyszczeń, które stanowią w kraju obecnie największy problem. Rozpatrywane są działania na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, służące poprawie warunków aerosanitarnych. Wskazywane są typowe źródła codziennej wiedzy o stanie warunków aerosanitarnych w naszym otoczeniu, jak i źródła wiedzy i danych, na podstawie których dokonywać można fachowej analizy problemu. Przedstawione są również typowe sposoby prezentacji warunków aerosanitarnych (z wykorzystaniem metod statystycznych i kartograficznych). Zakres tematów: 1. Zmiana roli poszczególnych zanieczyszczeń powietrza w minionych wiekach i historia badań zanieczyszczenia powietrza. 2. Najważniejsze obecnie zanieczyszczenia powietrza (głównie związki siarki, związki azotu, tlenki węgla, węglowodory, ozon, pyły, aldehydy). Typowe zagadnienia w ramach omawiania poszczególnych zanieczyszczeń to: a) naturalne i antropogeniczne źródła, b) typowe układy współwystępowania różnych zanieczyszczeń powietrza (smog kwaśny, fotochemiczne zanieczyszczenie powietrza), ich uwarunkowania i następstwa; c) wpływ na człowieka i środowisko, d) technologiczne i prawne drogi ograniczania emisji zanieczyszczeń pierwotnych oraz walka z negatywnymi skutkami oddziaływania zanieczyszczeń na człowieka i środowisko. 3. Wpływ warunków meteorologicznych i topograficznych na zanieczyszczenie powietrza. Transport zanieczyszczeń na duże odległości. 4. Zanieczyszczenie powietrza wewnątrz budynków. 5. Międzynarodowa współpraca w dziedzinie ochrony atmosfery. Najważniejsze akty prawne służące ograniczeniu zanieczyszczenia powietrza, zobowiązania Polski wynikające z tych dokumentów. 6. Obecny stan zanieczyszczenia powietrza w Polsce i tendencje zmian tego stanu w ostatnich latach. Działania w skali państwa oraz jego regionów podejmowane w celu zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza. 7. Źródła wiedzy o codziennych warunkach aerosanitarnych, bazy danych i raportów dotyczących zanieczyszczenia powietrza. Sposoby prezentacji warunków aerosanitarnych. Uwaga: temat nr 2 jest realizowany na kilku wykładach, zwykle pojedynczy wykład dotyczy jednego zanieczyszczenia lub ich grupy. Ponadto omawiane są bieżące wydarzenia w Polsce i na świecie, które są istotne w kontekście problemów omawianych na wykładzie. Metody dydaktyczne Zajęcia są prowadzone w formie wykładu. Nie wyklucza to dyskusji na temat omawianych zagadnień, zwłaszcza gdy mowa jest o powiązaniach poszczególnych kwestii z faktami znanymi uczestnikom wykładu z innych zajęć, z mediów czy z życia codziennego. Aktywny udział studentów w zajęciach jest też szczególnie wskazany, gdy omawiane są metody prezentacji warunków aerosanitarnych, aby każdy uczestnik zajęć był pewien opanowania przez siebie odpowiednich umiejętności. Praca własna studenta polega na opanowaniu omawianych zagadnień, na podstawie samego wykładu, jak i poszerzania przedstawionej wiedzy oraz opanowania prezentowanych umiejętności. Pożądane jest korzystanie przy tym z podanej literatury i innych źródeł wiedzy oraz danych. Wskazane jest też korzystanie z konsultacji z wykładowcą. Osobnego nakładu pracy wymaga przemyślenie wszystkich omawianych zagadnień w ramach przygotowywania się do egzaminu. |
Literatura: |
Andrews J. E., Brimblecombe P., Jickells T. D., Liss P. S., 2000, Wprowadzenie do chemii środowiska, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa. Chmiel B. (red.), 1999, Ochrona środowiska. Podręcznik do ćwiczeń terenowych. Chemiczne aspekty ochrony środowiska, Wydawnictwo UMCS, Lublin. Czarnecka M., Koźmiński C., 2006, Meteorologia a zanieczyszczenie atmosfery, Akademia Rolnicza w Szczecinie, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin. Falkowska L., Korzeniewski K., 1995, Chemia atmosfery, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk. Fleming G., 1983, Klimat – środowisko – człowiek, PWRiL, Warszawa. Hewitt C. N., Jackson A. V., 2003, Handbook of Atmospheric Science. Principles and Applications, Blackwell Publishing. Juda J., Budziński K., 1961, Zanieczyszczenie atmosfery, WNT, Warszawa. Juda J., Chruściel S., 1974, Ochrona powietrza atmosferycznego, WNT, Warszawa. Juda-Rezler K., 2000, Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa. Loon G., Duffy S.J., 2008, Chemia środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Olszewski K., 1995, Meteorologia zanieczyszczeń. Wybrane zagadnienia, Uniwersytet Warszawski. Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa. O’Neill, 1998, Chemia środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Wrocław. Parczewski W., 1960, Rozprzestrzenianie się smug dymów przemysłowych, Przegląd Geofizyczny, 1, Warszawa. Parczewski W., 1969, Pogoda a zanieczyszczenia przemysłowe atmosfery, WKiŁ, Warszawa. Parczewski W., 1970, Wpływ równowagi atmosfery na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń przemysłowych, Ochrona powietrza, 4, Warszawa. Parczewski W., 1971, Termiczno-dynamiczna równowaga pionowa powietrza w Polsce, Prace IMGW nr 102, Warszawa. Parczewski W., 1976, Termiczne warstwy hamujące w Polsce, Prace IMGW nr 8, Warszawa. Siemiński M., 1994, Fizyka zagrożeń atmosfery, PWN, Warszawa. Siemiński M., 2007, Środowiskowe zagrożenia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Strauch E., 1975, Meteorologia a środowisko, PWN, Warszawa. Wiąckowski S. K., 2000, Przyrodnicze podstawy inżynierii środowiska, Stanisław K. Wiąckowski, Kielce. Wiąckowski S., Wiąckowska I., 1999, Globalne zagrożenia środowiska, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska WSP, Kielce. Zakrzewski S. F., 1995, Podstawy toksykologii środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN Sp. z o.o., Warszawa. Zarzycki R., 1997, Aerosfera – źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony [w:] Kurnatowska A. (red.), Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy, PWN Warszawa – Łódź. Zwoździak J. (red.), 2002, Człowiek środowisko zagrożenie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław. Raporty Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. |
Efekty uczenia się: |
Efekty kierunkowe: K_W02, K_W04, K_W05, K_W10, K_U01, K_U02, K_U03, K_U05, K_K01, K_K05, K_K07 Efekty specjalnościowe: S4_W01, S4_W14, S4_U10, S4_U09, S4_K01 Wiedza Student zna źródła różnych zanieczyszczeń powietrza oraz złożone procesy atmosfery wpływające na prawidłowości zróżnicowania przestrzennego oraz zmian w czasie stężenia tych zanieczyszczeń. Student zna koncepcje przydatne w wyjaśnianiu zróżnicowania warunków aerosanitarnych. Student rozumie znaczenie jakości powietrza dla funkcjonowania człowieka. Student zna najważniejsze środki służące poprawie warunków aerosanitarnych. Student zna stan środowiska atmosferycznego Polski, statystyczne i jakościowe metody badań służące do prezentacji stanu środowiska atmosferycznego poszczególnych regionów. Umiejętności Student potrafi wykorzystać wiedzę do opisu i rozwiązywania wybranych problemów badawczych, np. identyfikacji przyczyn zwiększonego stężenia różnych zanieczyszczeń powietrza. Student potrafi wybrać i zastosować optymalne metody analizy i prezentacji wybranych zagadnień z zakresu ochrony atmosfery. Student potrafi korzystać z różnych źródeł informacji dotyczących warunków aerosanitarnych. Student potrafi opracować diagnozę warunków aerosanitarnych i wskazać ich skutki dla człowieka i środowiska. Kompetencje społeczne Student jest gotów do poszerzania kompetencji zawodowych i aktualizacji wiedzy z zakresu badań atmosfery i jej ochrony. Student jest gotów do podejmowania działań etycznych, prowadzonych z poczuciem odpowiedzialności za stan atmosfery. |
Metody i kryteria oceniania: |
Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym. Test składa się zadań otwartych, problemowych. Przy ich rozwiązywaniu student może korzystać z wybranych przez siebie źródeł informacji. Za test można zdobyć do 40 punktów. Aby uzyskać ocenę pozytywną należy zdobyć co najmniej 21 punktów. Obecność na wykładach nie jest bezwzględnie wymagana, jednak ciąg trzech nieusprawiedliwionych nieobecności na zajęciach będzie potraktowany jako rezygnacja z uczestnictwa w zajęciach. Ponadto student opuszczający bez usprawiedliwienia zajęcia nie może liczyć na indywidualne rozszerzone konsultacje służące tym samym celom, którym służył pominięty przez niego wykład (może na to liczyć student, który usprawiedliwił swą nieobecność). Usprawiedliwienie powinno być przedstawione bezpośrednio po wykładzie, na którym student był nieobecny. |
Praktyki zawodowe: |
Nie dotyczy. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-01-28 |
Przejdź do planu
PN WT WYK
ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Bożena Kicińska | |
Prowadzący grup: | Bożena Kicińska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)
Okres: | 2024-10-01 - 2025-01-26 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Bożena Kicińska | |
Prowadzący grup: | (brak danych) | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.