Społeczno-kulturowe uwarunkowania gospodarki przestrzennej

gospodarka przestrzenna

fakultatywne

Student zna i rozumie zróżnicowanie uwarunkowań gospodarki przestrzennej oraz podstawowe procesy zachodzące w przestrzeni miasta (ujęcie historyczno-urbanistyczne). Ponadto jest gotów do poznawania perspektywy mieszkańców globalnego Południa i globalnej Północy oraz poszerzania kompetencji zawodowych i aktualizacji wiedzy z zakresu gospodarki przestrzennej i geograficznej, wzbogaconej o wymiar interdyscyplinarny oraz ich krytycznej oceny.

w sali

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z aspektami społecznymi i kulturowymi wpływającymi na zagospodarowanie przestrzeni. Pierwsze zajęcia są poświęcone teorii. Zaś na kolejnych zostaną omówione współczesne przykłady ukazujące wybrane uwarunkowania i problemy społeczno-kulturowe, z którymi borykają się mieszkańcy miast świata. Nastąpi ocena metod radzenia sobie z sytuacjami problemowymi, wykorzystywanymi przez osoby należące do różnych kręgów kulturowych. Przedmiot koncentruje się na wybranych, ale istotnych zagadnieniach społeczno-kulturowych nie tylko w państwach globalnej Północy, ale także globalnego Południa, rzadko uwzględnianych na innych zajęciach prowadzonych na kierunku Gospodarka Przestrzenna na studiach I stopnia (licencjackich).

Wykłady: Zaczynają się od krótkiego wprowadzenia teoretycznego, które zawiera informacje o: a) podmiotach wytwarzania przestrzeni społecznych, narzędziach społecznych wytwarzania przestrzeni, społecznych funkcji architektury, relacjach między człowiekiem a przestrzenią, uwarunkowaniach organizacji przestrzeni, celach i potrzebach społecznych w gospodarowaniu przestrzenią. W kolejnej części wykładów - znacznie dłuższej od poprzedniej - zostaną ukazane wybrane, ale reprezentatywne zagadnienia społeczno-kulturowe takie, jak: a) (auto)segregacja społeczno-przestrzenna ludności i wykluczenie społeczne na przykładzie enklaw etnicznych i religijnych, dzielnic mniejszości seksualnych, osiedli grodzonych, dzielnic nędzy, parków wyłącznie dla kobiet i ich najmłodszych dzieci (Iran); b) tworzenie nowych miast (w tym stolic) jako sposób na kształtowanie tożsamości narodowej w młodych i zróżnicowanych społecznie państwach; c) ewolucji i struktury społeczno-przestrzennej miast latynoskich, islamskich i azjatyckich itp., z uwzględnieniem procesów zachodzących w ich częściach (np. w historycznych centrach).

Ćwiczenia: Rozszerzają zagadnienia poruszane na wykładach, ale także wprowadzają one, np. wpływ kultury na współczesne planowanie przestrzeni w miastach świata (feng shui w Azji Wschodniej, hadżdż na Półwyspie Arabskim etc.). Główną część ćwiczeń opiera się na wygłaszaniu referatów przez Studentki/Studentów. Każdy uczestnik zajęć wybiera jeden z tematów z listy, zaś wypowiedź jest wspomagana prezentacją multimedialną. Po prezentacji dochodzi do dyskusji z udziałem osoby wygłaszającej referat, moderowanego przez prowadzącego. Praca nad tych ćwiczeniem opiera się analizie artykułów naukowych i innych recenzowanych publikacji, które proponuje koordynator przedmiotu.

Wymienione wyżej podpunkty nie są tytułami poszczególnych zajęć, a opisują zagadnienia poruszane w ramach kursu (niekoniecznie w kolejności). Istnieje możliwość niewielkich modyfikacji do treści zajęć w zależności od preferencji studentów.

Szacowana liczba godzin, którą student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się.

Wykład: 0,5 ECTS (15 godz.) – godziny w bezpośrednim kontakcie z prowadzącym, tj. udział w zajęciach; 0,5 ECTS (15 godz.) - wkład własny studenta, czyli przygotowanie się do zaliczenia w formie pisemnej.

Ćwiczenia: 0,5 ECTS (15 godz.) - godziny w bezpośrednim kontakcie z prowadzącym, tj. udział w zajęciach, w tym w dyskusjach i krótkich ćwiczeniach realizowanych w grupach; 0,5 ECTS (15 godz.) - wkład własny studenta, czyli przygotowanie się do wypowiedzi ustnej z wybranego przez siebie zagadnienia wraz z opracowaniem multimedialnej prezentacji.

1. Karwińska A., 2008, Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

2. Knox P., Pinch S., 2000, Urban Social Geography, Prentice Hall, England.

3. Jałowiecki B., Szczepański B., 2010, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.

4. Węcławowicz G., 2007, Geografia społeczna miast, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Efekty kierunkowe: K_W03, K_W06, K_W10 / K_U04, K_U10, K_U11, K_U12 / K_K01, K_K05

WIEDZA: Absolwent zna i rozumie:

- teorię dotycząc uwarunkowań społeczno-kulturowych gospodarki przestrzennej;

- podobieństwa i różnice między uwarunkowaniami społeczno-kulturowymi i procesami kształtującymi przestrzeń w różnych częściach świata;

- zauważa podobieństwa i różnice w planowaniu i zarządzaniu przestrzenią w miastach znajdujących się w odmiennych kręgach kulturowych;

- sytuacje problemowe wynikające ze zróżnicowania społecznego i kulturowego miast;

- istniejące w społeczeństwach stereotypy i uprzedzenia na temat mieszkańców miast globalnego Południa i globalnej Północy.

UMIEJĘTNOŚCI: Absolwent potrafi:

- porównywać uwarunkowania społeczno-kulturowe i związane z tymi uwarunkowaniami procesy kształtujące przestrzeń w różnych częściach świata;

- uczestniczyć w dyskusji na temat uwarunkowań i procesów społeczno-kulturowych gospodarki przestrzennej;

- wykorzystać publikacje naukowe w tematyce przedmiotu do budowania własnych wypowiedzi na forum.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE: Absolwent jest gotów do:

- krytycznej oceny zastosowania metod przeciwdziałania problemom społeczno-kulturowym poszczególnych miast świata i proponować ich alternatywy;

- planowania i realizowania projektów miejskich, w których należy wziąć pod uwagę potrzeby różnych użytkowników przestrzeni miasta, w tym grup marginalizowanych;

- pracy w zróżnicowanym zespole planistycznym i projektowym, w warunkach pozbawionych uprzedzeń i nietolerancji wynikających z różnic kulturowych i społecznych.

Wykłady: kolokwium zaliczeniowe ma formę pisemną i dotyczy zagadnień poruszanych wyłącznie na wykładach (od 10 do maksymalnie 15 pytań, w większości pytań zamkniętych jednokrotnego wyboru). Kolokwium zalicza się od 50%. Lista obecność nie jest sprawdzana na wykładach (student nie ma obowiązku na nie chodzić).

Ćwiczenia: ocena wystawiana wyłącznie na podstawie prezentacji przedstawianej indywidualnie przez 15 min (jeżeli grupa będzie liczniejsza; niektóre tematy można zrealizować w parze, wówczas referat musi trwać co najmniej 20 min). Maksymalnie można uzyskać 10 pkt. Prezentacje dotyczą wybranego przez studenta zagadnienia z listy, którą prowadzący rozsyła na pierwszych ćwiczeniach. Istnieje możliwość zmiany tematu prezentacji (po konsultacji z prowadzącym). Prowadzący może zadać referentowi 1-2 pytania dotyczące poruszanego zagadnienia; merytorycznie wartościowe wypowiedzi skutkują podwyższeniem oceny o co najmniej 0,5 stopnia. Dodatkowym warunkiem zaliczenia jest obecność (możliwa jedna godzina nieusprawiedliwiona, każda kolejna powinna być usprawiedliwiona). W przypadku więcej niż jednej usprawiedliwionej nieobecności, prowadzący zastrzega sobie prawo zadania dodatkowego ćwiczenia w formie pisemnej.