Procesy modernizacji w państwie współczesnym
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2102-M-D3PMPW-AP |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.1
|
Nazwa przedmiotu: | Procesy modernizacji w państwie współczesnym |
Jednostka: | Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi procesów zmian modernizacyjnych zachodzących we współczesnym państwie w perspektywie teoretycznej oraz w świetle praktyki polityczno-ustrojowej (przedstawione zostaną główne kierunki i płaszczyzny modernizacji) w ujęciu porównawczym ze szczególnym uwzględnieniem zmian zachodzących we współczesnej Polsce. |
Pełny opis: |
Celem zajęć jest zapoznanie z pojęciem i istotą procesu modernizacji dokonujących się we współczesnych państwach. Proces modernizacja będzie analizowany w ujęciu politologicznym, ale pokazany na tle odmiennych perspektyw: socjologicznej, historycznej, ekonomicznej. Omówione zostaną naczelne teorie modernizacji oraz przedstawione głosy krytyczne. Uwzględnione zostaną ustalenia zawarte w teorii M. Webera racjonalnej biurokracji jako czynnika modernizacji społecznej po koncepcję kosmopolitycznego państwa U. Becka. W trakcie zajęć przedstawione zostaną problemy terminologiczne: rozumienie pojęcia: modernizacja, zmiana, reforma, transformacja. Procesy modernizacji państw współczesnych są powiązane z procesami globalizacji i europeizacji – te zależności zostaną wyjaśnione podczas zajęć. Omówione zostaną naczelne kierunki oraz płaszczyzny modernizacji zachodzące w państwie XXI w. Wskazane zostaną podstawowe strategie modernizacyjne (modernizacja z zewnątrz versus modernizacja oparta na zasobach wewnętrznych). Koncepcje modernizacji Polski w świetle programów partii politycznych (analiza przypadków w ramach prac studentów). Rozważania teoretyczne będą stanowiły wprowadzenie do zaprezentowania praktycznej strony podejmowanych działań modernizacyjnych w wybranych państwach (w tym ze szczególnych uwzględnieniem Polski) przebiegających na kilku kluczowych płaszczyznach: modernizacji porządku konstytucyjnego i prawno-instytucjonalnego; modernizacji administracji publicznej; modernizacji struktury terytorialnej państwa, modernizacji partycypacyjnej („demokratyzacji” demokracji), modernizacji w zakresie polityk publicznych. Studenci zostaną wprowadzeni w refleksję naukową o zachodzących zmianach i przeprowadzanych szczegółowych reformach oraz zostanie im pokazane jak można umiejscowić i interpretować te zmiany w kontekście procesów modernizacyjnych oraz ich znaczenia dla jakości życia społeczeństwa i jednostek.. W szczególności omówione zostaną reformy instytucjonalne i strukturalne (racjonalizacja systemu parlamentarnego, wzmocnienie egzekutywy, instrumenty udziału rządu w procesach ustawodawczych, instytucje kontroli prawnej i politycznej, instytucjonalizacja opozycji); reformy centrum rządowego, w zakresie koordynacji pracy rządu, introdukowanie budżetów zadaniowych, reformy służby cywilnej, wykształcenie nowego modelu zarządzania, wdrażania standardów jakości i efektywności, gwarantowanie dostępu do informacji oraz informatyzacja służb publicznych (e-administracja), Omówione zostaną ponadto reformy związane z terytorialną organizacją państwa: decentralizacja, regionalizacja, konsolidacja, racjonalizacja funkcjonowania samorządów (związki i inne formy współpracy jednostek), metropolizacja (poszukiwanie optymalnego modelu zarządzania wielkimi miastami i aglomeracjami) Przedstawione zostaną także nowe tendencje w zakresie rozwijania partycypacji społecznej w politycznych i administracyjnych procesach decyzyjnych (omówione zostanie poszerzanie instrumentarium uczestnictwa: od klasycznych do nowych form partycypacji: referenda, konsultacje społeczne, debat public, budżet partycypacyjny, recall, citizens jury, itp.). Pokazane zostaną wątki debaty oraz przykłady eksperymentalnego wdrażania nowych technologii do procesów demokratycznych (e-demokracja). Ostatnie zajęcia będą miały formę debaty oksfordzkiej na temat wybrany przez studentów (w uzgodnieniu z prowadzącym), związany z problematyką konwersatorium – co pozwoli na praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy w formie werbalnej prezentacji wyselekcjonowanych argumentów, a także służyć będzie ćwiczeniu pracy zespołowej, doskonaleniu umiejętności retorycznych i polemicznych, rozwijaniu kultury słowa i dialogu. Metody oceny pracy studenta / Liczba punktów/udział w ocenie końcowej ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) / 30% praca semestralna/roczna / 40% Inne – referat / prezentacja / 30% Ocena Algorytm oceny końcowej 2 0 – 50 % 3*** 51 – 60 % 3,5 61 – 70 % 4 71 – 80 % 4,5 81 – 90 % 5 91 – 100 % |
Literatura: |
1. M. Barański (red.), Modernizacja polityczna w teorii i praktyce. Filozoficzne aspekty i dziedziny modernizacji, s. s. 41-57, 79-89, 227-238. 2. Z. Bauman, Glokalizacja. Czyli komu globalizacja, a komu lokalizacja, „Studia Socjologiczne” 1997, nr 3. 3. U. Beck, E. Grande,, Europa kosmopolityczna. Społeczeństwo i polityka w drugiej nowoczesności, Warszawa 2009, s. 97-164 (rozdz. III- Imperium kosmopolityczne: państwowość i panowanie w procesie europeizacji). 4. D. Długosz, J.J. Wygnański, Obywatele współdecydują. Przewodnik po partycypacji społecznej, Wyd. Forum Inicjatyw Pozarządowych, 2005 5. A.Ferens, E. Zgud-Pawelec, Reforma administracji publicznej w Polsce. Wybrane aspekty zmian systemowych. Przypadek Polski lat. 90., w: A. Ferens, I. Macek, Administracja publiczna w procesie przemian, Administracja i Polityka, Wrocław 2002, s. 101-124 6. F. Fukuyama, Budowanie państwa. Władza i ład międzynarodowy w XXI wieku, s. 15-58 (rozdz. Zagubiony wymiar państwowości) 7. D. Gawin, Europejskie społeczeństwo obywatelskie. Projekt obywateli czy eurokratów?, w: P. Gliński, B. Lewenstein, A. Siciński (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: III sektor i wspólnoty lokalnej w jednoczącej się Europie , Warszawa 2004 8. G. Gorzelak, B. Jałowiecki, M. Stec (red.), Reforma terytorialnej organizacji kraju: dwa lata doświadczeń, Warszawa 2001 9. Główne kierunki modernizacji państwa – budżet zadaniowy i decentralizacja, materiały z konferencji, (red.) W. Mikułowski, A. Jezierska, Warszawa 2009, s. 21-28, 29-35, 36-44, 93-110 ; http://www.ksap.gov.pl/ksap/file/publikacje/Glowne_kierunki_modernizacji_panstwa.pdf 10. J. Hausner Jerzy, Od idealnej biurokracji do zarządzania publicznego [w:] Mirosława Marody (red.). Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa 2002, s. 420-440. 11. D. Held, Modele demokracji, Kraków 2010, (r. 5 Elityzm konkurencyjny i wizja technokratyczna), s. 161-202; (r. 9. Demokracja deliberatywna i obrona przestrzeni publicznej, ) s. 299-228. 12. R. Herbut, Zasadnicze przesłanki procesu reformowania administracji publicznej, s. 79-26 13. K. Krzysztofek, M. S. Szczepański, Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych, Katowice 2005. 14. A.W. Jabłoński, Teorie zmiany i rozwoju politycznego w XX w. : w. A. Antoszewski (red.), Demokratyzacja w III Rzeczypospolitej, Wrocław 2002, s. 9-26. 15. J. Kleer, Globalizacja a państwo narodowe i usługi publiczne, Warszawa 2006, (Państwo narodowe a globalizacja) s. 37-58 16. L. Kolarska- Bobińska (red.), Nowe metody zarządzania w państwach Unii Europejskiej, Warszawa, 2009 17. B. Kasprzyk, Aspekty funkcjonowania e-administracji dla jakości życia obywateli, www.univ.rzeszow.pl/file/15858/027.pdf 18. J.G. March, J.P. Olsen, Instytucje. Organizacyjne podstawy polityki, Warszawa 2005, s. 120-146 (rozdz. Reforma instytucjonalna jako oficjalna polityka) 19. J. F. Nowak, Modernizacja lokalnej administracji publicznej a rozwój lokalny, Poznań 2006, (Wprowadzenie) s. 5-16; (Reformy modernizujące lokalną administrację publiczną a rozwój lokalny), s. 41-62., s. 85-102; 20. Nowe trendy w administracji publicznej, „ Przegląd Służby Cywilnej” Nr 4–5 (19–20) 2012; http://dsc.kprm.gov.pl/sites/default/files/psc_nr_4-5__19-20_l_p_2012_0.pdf 21. Olech, (red.). Partycypacja publiczna. O uczestnictwie obywateli w życiu wspólnoty lokalnej, Warszawa 2011, 22. L. Rajca, Samorząd terytorialny w Europie Zachodniej, Warszawa 2010, (rozdz.12. Reformy samorządu terytorialnego w Europie Zachodniej), s. 320-342. 23. L. Skiba, Rządzić państwem. Centrum decyzyjne rządu w wybranych krajach europejskich, Warszawa 2010, (r. Centrum rządu w krajach Zachodniej Europy,) s. 13-30, (r. Konsekwencje dla Polski), s. 43-56. 24. M. Smętkowski, B. Jałowiecki, G. Gorzelak, Diagnoza problemów rozwoju obszarów metropolitalnych i rekomendacja delimitacji obszarów metropolitalnych w Polsce, EUROREG, Warszawa 2008, s.4-26. 25. S. Sulowski, Państwo narodowe w procesie integracji europejskiej, w: Wojtaszczyk K.A. (red.), Integracja europejska. Wstęp, Warszawa 2006, s. 66- 83. 26. J. Szymanek, Zmiany pozycji ustrojowej parlamentu w państwach demokratycznych, [w:] Parlamentaryzm w świecie współczesnym. Między ideą a rzeczywistością, red. T. Mołdawa, J. Zaleśny, Warszawa 2011; 27. P. Śpiewak, Obietnice demokracji, Warszawa 2004, s. 68-100. 28. H.-U. Wehler, Modernizacja, nacjonalizm, społeczeństwo, Warszawa 2001, (1. Teoria modernizacji a historia) s. 47-111. 29. J. Szymanek , Ciągłość i zmiana konstytucyjnych systemów rządów: egzemplifikacja ewolucji w systemach politycznych, w: J. Szymanek, M. Kaczorowska, A. Rothert, Ewolucja, dewolucja, emergencja w systemach politycznych, Warszawa 2007, s. 13-106. 30. M. Weber, Gospodarka i społeczeństwo, Warszawa 2002, (Aneks cz. 8, par.3. Sprawowanie państwowego panowania jako administrowanie. Kierownictwo polityczne i panowanie urzędników) , s. 1027-1042 31. A.Zybała, O lepszą jakość polityk publicznych, http://www.isp.org.pl/uploads/analyses/2048186281.pdf 32. R. Inglehart, Modernization and postmodernization. Cultural, economic and political change in 43 societes, Princeton University Press N. Jersey, 1997, s. 67-107 (r. 3. Modernization and Postmodernization in 43 Societes), s. 293-323 (r. 10. Erosion of Institutional Authority and Rise of Citizen Intervention in Politics) |
Efekty uczenia się: |
WIEDZA EK1. Posiada wiedzę o procesach modernizacji w państwach współczesnych (K_W05, K_W06) EK2. Student jest w stanie scharakteryzować relacje i współzależności zachodzące między wewnętrznymi procesami w państwie a dynamiką międzynarodową, europeizacją i globalizacją (K_W06, K_W13) EK3. Student identyfikuje różne strategie modernizacyjne i potrafi odnaleźć ich elementy w założeniach programowych organizacji i sił politycznych (K_W11) Student rozróżnia praktyki modernizacyjne na poszczególnych płaszczyznach: porządku konstytucyjnego i prawno-instytucjonalnego; administracji publicznej; struktury terytorialnej państwa, partycypacyjnej (demokratycznej), polityk publicznych. (K_W11) UMIEJĘTNOŚCI EK4 Student nabywa umiejętności niezbędne do efektywnego samokształcenia i zdobywania wiedzy, (K_U08) Potrafi zdobyć materiał źródłowy do analizy, zastosować właściwe metody weryfikacji posiadanych informacji (analiza i krytyka piśmiennictwa, wypowiedzi i apeli politycznych i programowych ( K_U08) EK5 Student potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną do opisu i analizy procesów modernizacyjnych instytucjach społeczno-politycznych, oceny ich skutków i funkcjonowania instytucji pod kątem efektywności, celowości a także w odniesieniu do określonych wartości politycznych (K_U02, K_U03, K_U04, K_U05) EK6. Student potrafi właściwie i precyzyjnie posługiwać terminologią i językiem nauki o polityce oraz rozwiązywać proste problemy. (K_U03, K_U05, K_U08) KOMPETENCJE EK7. Student jest przygotowany do aktywnego uczestniczenia w życiu publicznym (werbalnego, czynnego, kreatywnego) i pracy zespołowej oraz umie komunikować się w sposób precyzyjny z otoczeniem, prezentując nabytą wiedzę i własne stanowisko w sposób rzeczowy i wyrazisty (K_K02) EK8. Student jest zorientowany na poszukiwanie i analizowanie informacji dotyczących zmieniającej się rzeczywistości politycznej, ma świadomość znaczenia procesów modernizacyjnych dla jakości życia społeczeństw i jednostek (K_K01) EK9. W toku zajęć otrzymuje bodźce poznawcze prowadzące do promowania postawy otwartości i kreatywności wobec otoczenia społeczno-politycznego (K_K06) |
Metody i kryteria oceniania: |
Podstawowy warunkiem zaliczenia jest obecność i bieżąca aktywność na zajęciach (dopuszczalna jest jedna nieobecność w semestrze). Przekroczenie liczby nieobecności skutkuje obowiązkiem zaliczenia zajęć na dyżurze. Nieobecność w ponad połowie zajęć skutkuje niezaliczeniem przedmiotu. Ocena końcowa jest wypadkową aktywności podczas zajęć, zrealizowanej prezentacji oraz pracy pisemnej. |
Praktyki zawodowe: |
- |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.