Prawo karne Islamu

fakultatywne

Celem zajęć jest zapoznanie studentów ze specyfiką prawa szariatu, przede wszystkim w zakresie prawa karnego. Podczas zajęć będą podkreślane te aspekty regulacji islamskich, które powodują że także i prawnik w kraju europejskim coraz częściej może znaleźć się w sytuacji, która wymaga zarówno znajomości różnic między systemami prawnymi - szeroko rozumianym europejskim oraz szeroko rozumianym islamskim, jak i biegłej znajomości systemów prawa, powstałych i funkcjonujących w oparciu o treści zawarte w Koranie.

w sali

Zajęcia mają na celu przedstawić system klasycznego prawa i procesu karnego islamu, jego specyfikę i zasady, a także współczesne problemy prawa szariatu w państwach muzułmańskich, a także wśród społeczności muzułmańskich żyjących w państwach nie-islamskich.

Na zajęciach zostaną poruszone zagadnienia związane z:

1) koncepcją prawa w islamie (tj. przede wszystkim brak rozdzielenia życia świeckiego i religijnego, podział czynów na 5 kategorii, 5 filarów islamu) i jego zróżnicowaniem w poszczególnych państwach, których system prawny opiera się na Koranie

2) genezą powstania prawa karnego w islamie,

3) podstawowymi zasadami wiary,

4) źródłami prawa karnego islamu,

5) zasadami prawa karnego islamu,

6) nauką o przestępstwie, klasyfikacją przestępstw i kar w prawie karnym szariatu,

7) klasycznym muzułmańskim procesem karnym,

8) zróżnicowaniem prawa karnego we współczesnych państwach muzułmańskich.

Dla lepszego zrozumienia specyfiki religii, kultury i prawa islamu zostaną także przedstawione podstawowe informacje na temat funkcjonowania instytucji małżeństwa oraz rozwodu, a także bankowości islamskiej.

Jedne z zajęć zostaną poświęcone analizie praw człowieka w ujęciu islamu na podstawie dokumentów tj. m.in. Powszechna Deklaracja Islamskich Praw Człowieka (1981), Kairska Deklaracja Praw Człowieka w Islamie (1990), Arabska Karta Praw Człowieka (1994).

Odbędą się także zajęcia dotyczące sytuacji prawnej i faktycznej muzułmanów w wybranych krajach w Europie oraz w USA, ze szczególnym uwzględnieniem modeli reakcji instytucji państwowych na zachowania religijnie i kulturowo dopuszczalne, a jednocześnie naruszające obowiązujący porządek prawny (np. problematyka cultural defense, muzułmańskie trybunały arbitrażowe w Wielkiej Brytanii).

Literatura obowiązkowa:

1. J. Bury, J. Kasprzak Prawo karne islamu, Warszawa 2007,

2. S.W. Witkowki Wprowadzenie do prawa muzułmańskiego Warszawa 2009

3. J. Kasprzak, Prawo karne islamu -- zasady ogólne, w: "Wojskowy Przegląd Prawniczy", 2006, 1(237), s. 44-51,

4. J. Danecki Kara w klasycznym islamie w: J.Utrat-Milecki (red.) Kara w nauce i kulturze, Warszawa 2009,

5. M. Dziekan, Prawo muzułmańskie wczoraj i dziś, w: E. Machut -- Mendecka (red.), Oblicza współczesnego islamu,Wyd. SWPS, Warszawa 2003,

6. A. Kuriata, K Sadowa Rozwój kultury prawnej islamu – wprowadzenie do tematyki. w: Z badań nad prawem, administracją i myślą polityczną M. Sadowski (red.),Wrocław 2015, str. 207-222,

7. M. Sadowski Naskh – metoda usuwania sprzeczności w prawie islamu. w: Rozprawa o metodzie prawa i polityki, Wrocławskie Studia Erazmiańskie, Zeszyt VIII, Wrocław 2014, str. 57-76.

Literatura zalecana:

8. S.H. Nasr Istota islamu, Warszawa 2010.

9. Koran w przekładzie Józefa Bielawskiego, PIW, Warszawa 1986.

10. J. Bielawski, Islam, religia państwa i prawa, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973,

11. J. Bury, Szurta -- policja arabska. Karty z dziejów policji i kryminalistyki, "Problemy Współczesnej Kryminalistyki", Tom IV, 2001, s. 79-85,

12. J. Bury, Metody ścigania przestępców przez szurtę - policję kalifatu, "Problemy Współczesnej Kryminalistyki", Tom VI, 2003, s. 9-16,

13. A. Gutkowska Prawo karne islamu w Europie? W: Archiwum Kryminologii, Tom XXXII/2010, s. 407-418.

14. A. Gutkowska Prawo karne wobec wyzwań wielokulturowości. Przestępstwa kulturowe na przykładzie wymuszonego małżeństwa. w: Idee nowelizacji Kodeksu Karnego (red. Marek Lubelski, Renata Pawlik, Adam Strzelec, Kraków 2014, s. 239-270.

15. A. Gutkowska, Kulturowa przemoc ze względu na płeć. Przypadek zabójstw na tle honoru. Archiwum Kryminologii, tom XXXV, Warszawa 2014, , str. 137-160

16. M. Zyzik Małżeństwo w prawie muzułmańskim, Warszawa 2003,

17. M.A. Bonca Islamskie instrumenty finansowe, Warszawa 2010,

18. M. Łaszczyk Bankowość islamska, Warszawa 2009,

19. J. Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie. Warszawa 2007,

20. J. Danecki, Arabowie, PIW, Warszawa 2001,

21. D. Madeyska Historia współczesna świata arabskiego, Warszawa 2008,

22. A. Parzymies (red.), Muzułmanie w Europie. Warszawa 2005,

23. J. Balicki, Imigranci z krajów muzułmańskich w Unii Europejskiej. Wyzwania dla polityki imigracyjnej Warszawa 2010,

24. M.M.Idriss, T. Abbas (red.), Honour, Violence, Women and Islam, New York 2011,

25. D. MacEoin, Sharia Law or “one law for all”? Londyn 2009,

26. G. Sorman Dzieci Rifa’y. Muzułmanie i nowoczesność Warszawa 2007

WIEDZA

Studenci zdobędą wiedzę na temat:

1) historii prawa muzułmańskiego, ze szczególnym uwzględnieniem klasycznego prawa karnego,

2) źródeł prawa w islamie,

3) pojęcia przestępstwa i kary w prawie karnym islamu,

4) zasad prawa i procesu karnego

UMIEJĘTNOŚCI

Studenci będą umieli:

1) omówić specyfikę prawa muzułmańskiego,

2) porównać podstawowe poglądy różnych szkół prawnych w zakresie prawa karnego,

3) przeprowadzić analizę porównawczą praw człowieka w rozumieniu islamu i zachodniej kultury prawnej

4) przeanalizować sytuację mniejszości muzułmańskich w wybranych państwach i poddać krytycznej analizie model społeczeństwa wielokulturowego

WARTOŚCI

Studenci:

1) zrozumieją, że islam nie uznaje oddzielenia życia świeckiego od religijnego, w związku z czym szariat reguluje wszelkie aspekty życia muzułmanina i jakie są tego skutki dla współistnienia społeczeństw muzułmańskich i niemuzułmańskich,

2) zrozumieją, że nie można mówić o „jednym islamie”, ponieważ jest on zróżnicowany w poszczególnych krajach islamskich, a także jakie są tego przyczyny i skutki,

3) uświadomią sobie, iż w związku z coraz liczniejszą grupą muzułmanów w Europie rośnie liczba spraw, która wymaga zarówno znajomości różnic między systemami prawnymi, jak i biegłej znajomości systemów prawa, powstałych i funkcjonujących w oparciu o treści zawarte w Koranie.

Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest:

a) aktywny udział w zajęciach

b) omówienie (ustne) problematyki wybranej książki, dotyczącej zagadnień poruszanych na zajęciach.