Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Rzymskie korzenie współczesnych instytucji prawa cywilnego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2200-1S205
Kod Erasmus / ISCED: 10.0 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0421) Prawo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Rzymskie korzenie współczesnych instytucji prawa cywilnego
Jednostka: Wydział Prawa i Administracji
Grupy: Blok: U źródeł europejskiej kultury prawnej
Wykłady specjalizacyjne i konwersatoria dla IV roku studiów prawniczych
Wykłady specjalizacyjne i konwersatoria dla V roku studiów prawniczych
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Tryb prowadzenia:

mieszany: w sali i zdalnie
w sali
zdalnie

Skrócony opis:

Celem kursu jest omówienie instytucji współczesnego prawa cywilnego mających korzenie w prawie rzymskim i wskazanie podobieństw i różnic między rzymskimi pierwowzorami a ich nowożytnymi odpowiednikami, a także zastanowienie się nad celowością sięgania przez współczesnego ustawodawcę do tradycji prawa rzymskiego.

Pełny opis:

a) prawo rzeczowe – dr hab. Zuzanna Benincasa – 10h

1. Koncepcja rzeczy w prawie rzymskim i współczesnym

2. Prawo własności w starożytnym Rzymie

3. Pierwotne i pochodne sposoby nabycia własności w prawie rzymskim

4. Ochrona prawa własności w prawie rzymskim i współcześnie

5. Ograniczone prawa rzeczowe.

b) prawo spadkowe dr Agnieszka Stępkowska – 10 h

1. Dziedziczenie beztestamentowe w prawie rzymskim i współczesnym - dziedziczenie według klas i według parantel

2. Rzymskie i współczesne prawo spadkowe wobec dzieci pozamałżeńskich i pozostałych przy życiu małżonków

3. Treść i interpretacja testamentu

4. Ochrona osób najbliższych spadkodawcy - zachowek i rezerwa

5. Przyjęcie spadku a odpowiedzialność za długi spadkowe w prawie rzymskim i współcześnie

c) zobowiązania- dr hab. Zuzanna Benincasa – 10 h

1. Rzymska koncepcja obligatio a współczesna definicja zobowiązania

2. Kontrakt konsensualny emptio-venditio a umowa sprzedaży

3. Rzymskie korzenie odpowiedzialności na zasadzie ryzyka

4. Rzymskie korzenie solidarnej odpowiedzialności wspólników

5. Zniewaga w prawie rzymskim a koncepcja zniesławienia w prawie polskim

Literatura:

a) Z.BENINCASA, Occupatio jako sposób nabycia własności dziko żyjących zwierząt w prawie rzymskim, Studia Iuridica 59/2014, s. 9-39;

W. DAJCZAK, Rzymska res incorporales a kształtowanie się pojęć ‘rzeczy’ i ‘przedmiotu prawa rzeczowego’ w europejskiej nauce prawa prywatnego, Poznań 2007;

H. KUPISZEWSKI, Rozważania o własności rzymskiej, CPH 36.2/1984, s. 27-55

J. OŻAROWSKA-SOBIERAJ, Zasady ustanawiania i wykonywania służebności w prawie rzymskim oraz ich znaczenie w polskim prawie cywilnym, Katowice 2008;

A. PLISECKA, ‘Accessio’ and ‘specificatio’ reconsidered, TR 74/2006, s. 45 i n.

P. SADOWSKI, Pożytki naturalne i nabycie ich własności w prawie rzymskim, [w:] Problemy własności w ujęciu historyczno-prawnym, Opole 2008, s. 37-45;

R. ŚWIRGOŃ SKOK, Nieruchomość i zasady akcesji według prawa rzymskiego; Rzeszów 2007

W. WOŁODKIEWICZ, Riflessi odierni della proprietà romana, [w:] Giovanni Paolo II. Le vie della giustizia. Itinerari per il terzo millenio, 2003, s. 591-593

b)

W.BOJARSKI, 'Separatio bonorum' w: Księga Steckiego, Toruń 1977, s. 603-613

W.BORYSIAK, Ochrona członków rodziny spadkodawcy na tle historycznoprawnym oraz prawnoporównawczym, ZP 8.2, 2008, s.149-189

W.DAJCZAK, zapisy na rzecz żony w prawie rzymskim, Toruń 1995

P.KURSA, Powody wydziedziczenia descendentów wg Noweli 115 cesarza Justyniana, Studia Prawnicze 8/2008, nr 1, s.85-137

P.KURSA, Powody wydziedziczenia ascendentów według Noweli 115 cesarza Justyniana, CPH 61/2009, z. 1, s. 17-45

F.LONGCHAMPS DE BERIER, Stałość a zmienność szczegółowych regulacji prawa spadkowego Niepodległej, Forum Prawnicze 2(46)/2018, s.3-24

M.NOWAK, ‘Wpływ nastrojów społecznych na kształtowanie prawa w późnej starożytności. Dzieci pozamałżeńskie w konstytucjach Konstantyna Wielkiego’, [in:] T. Giaro (red.), Źródła prawa – teoria i praktyka, Warszawa 2017, pp. 95-116.

M.NOWAK, ‘Dzieci pozamałżeńskie w świetle źródeł papirusowych z rzymskiego Egiptu’, U SCHYŁKU STAROŻYTNOŚCI STUDIA ŹRÓDŁOZNAWCZE 14 (2015), pp. 9-29.

M.NOWAK, ‘Losy mancypacji i testamentum per aes et libram w okresie pryncypatu i późnego Cesarstwa w świetle dokumentów praktyki prawnej’, Czasopismo Prawno-Historyczne LXIII (2011) z. 2, pp. 241-259

A.STĘPKOWSKA, Dziedziczenie beztestamentowe krewnych kognacyjnych w świetle nowel 118 i 17 Justyniana, CPH 54/2002, z.1, s.57-81

M.STUS, Ewolucja zasad dziedziczenia ustawowego w prawie polskim (1918-1964) –cz. I, Rejent, rok 15, nr 10(174)/2005

M.STUS, Ewolucja zasad dziedziczenia ustawowego w prawie polskim (1918-1964) –cz. II, Rejent, rok 15, nr 11(175)/2005

R.ŚWIRGOŃ-SKOK, Ograniczenie odpowiedzialności dziedziców koniecznych za długi spadkowe w prawie rzymskim klasycznym, [w:] Quid leges sine moribus? Studia dedykowane M.Kuryłowiczowi, s.143-160

J.URBANIK, Dioskoros and the Law (on succession): Lex Falcidia revisited, [w:] Les Archives de Dioscore d'Aphrodité cent ans après leur découverte. Histoire et culture dans l'Égypte byzantine, Paris 2008, s.117-142

c) Z. BENINCASA, Kontrowersje związane z ustaleniem przez osoby trzecie elementów przedmiotowo istotnych kontraktu konsensualnego w prawie rzymskim, Studia Iuridica Lubliniensia 16/2011, s. 73-94;

K. CHODOŃ, Sprzedaż niewolników w świetle edyktu ‘De mancipiis vendundis’, [w:] Księga Szymoszka, s. 25–34;

K. CHODOŃ, Sprzedaż zwierząt jucznych i pociągowych według edylów kurulnych, Acta UWr. 2758, Prawo 294, 2005, s. 29–44

A.KACPRZAK, Sprzedaż rzeczy kradzionej, Zeszyty Prawnicze UKSW 2.1 (2002), s. 93-104

A. KOCH, Ewolucja deliktu iniuria w prawie rzymskim epoki republikańskiej, Czasopismo Prawno-Historyczne 19. 2 (1967), s. 51-74;

M. KURYŁOWICZ, Prawa i obyczaje w starożytnym Rzymie, rozdziały dotyczące zniesławienia i zniewagi

D. NOWICKA, Rzymskie uregulowania dotyczące ’iniuria’ a karnoprawna ochrona czci w prawie polskim, Zeszyty Prawnicze 14.1/2014, s. 133-158;

D. NOWICKA, Niewerbalne sposoby naruszenia czci w prawie rzymskim, Zeszyty Prawnicze 16.1/2016, s. 5-26;

T. PALMIRSKI, Rzymskie korzenie regulacji prawnej zawartej w art. 433KC w zakresie odpowiedzialności za szkodę wyrzuconą przez wyrzucenie, wylanie lub spadnięcie przedmiotu z pomieszczenia, Palestra 42. 5-6 (1998), 25-32

T. PALMIRSKI, Positum aut suspensum, Księga Pamiątkowa Prof. J. Kodrębskiego, Łódź 200, 289-299

Z. SŁUŻEWSKA, Kontrakt spółki jako podstawa odpowiedzialności in solidum w prawie rzymskim, ZP UKSW 3.1/2003, s. 43–66;

B. SZARECKA, Z problematyki umów aleatoryjnych w prawie rzymskim: emptio rei speratae i emptio spei, Studia Iuridica Lubliniensia 2/2003, s. 165–174

A. TARWACKA, „All you can eat”. The ancient way, Zeszyty Prawnicze 13.3/2013, s. 211-220.

A. TARWACKA, Mędrek sprzedaje niewolnika czyli wady towaru w antycznym dowcipie, Zeszyty Prawnicze 13.4/2013, s. 43-51

R. WOJCIECHOWSKI, Societas w twórczości glosatorów i komentatorów, Wrocław 2002, 95-102

W. WOŁODKIEWICZ, ‘Deiectum vel effusum’, i ‘positum aut suspensum’ w prawie rzymskim, Czasopismo Prawno-Historyczne 20.2 (1968), s. 23-46

Efekty uczenia się:

Po ukończeniu kursu jego uczestnicy:

- będą posiadać rozszerzoną wiedzę na temat rzymskich kontraktów i rzymskich deliktów oraz podstawową wiedzę z prawa cywilnego dotyczącą zagadnień ogólnych prawa zobowiązań (pojęcie zobowiązania, definicja kontraktu/deliktu, odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, źródła zobowiązań).

- będą umieli opisać i rozumieli proces wykształcania się niektórych zasad prawa kontraktowego i deliktowego, takich jak solidarna odpowiedzialność wspólników, zasada odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, odpowiedzialność sprzedawcy za wady towaru

- będą posiadać rozszerzoną wiedzę na temat rzymskiego prawa dotyczącego rzeczy, konstrukcji prawa własności i jego atrybutów, sposobów nabycia własności a także konstrukcji ograniczonego prawa rzeczowego

- będą posiadać rozszerzoną wiedzę na temat rzymskiego prawa spadkowego, w szczególności zagadnień dotyczących dziedziczenia, testamentu i zasad prawa spadkowego, które znajdują odzwierciedlenie we współczesnym prawie cywilnym

- będą świadomi rzymskich korzeni wielu współczesnych instytucji prawa cywilnego i wkładu rzymskich jurystów w wypracowanie wielu współczesnych konstrukcji i rozwiązań prawnych

Metody i kryteria oceniania:

Metody: referaty przygotowywane przez uczestników kursu, prezentacje multimedialne.

Zaliczenie na ocenę na podstawie przygotowanego referatu lub pracy pisemnej oraz aktywnego udziału w dyskusji podczas zajęć.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)