Etyka prawnicza - dylematy i zasady wykonywania zawodu

ogólnouniwersyteckie

Zajęcia są kontynuacją wykładu zatytułowanego "Etyka prawnicza", który odbywał się w poprzednich latach. W obecnej edycji szczególny nacisk został położony na kolizje zasad i wynikające z nich dylematy wykonywania zawodów prawniczych.

Brak jest szczególnych wymagań wstępnych. Zakłada się więc jedynie podstawowe umiejętności uczenia się wymagane od wszystkich. Wskazane, lecz niekonieczne jest również posiadanie wiedzy z zakresu prawa procesowego.

w sali

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentki i studentów z podstawowymi pojęciami etyki zawodowej, tradycjami etyki prawniczej, statusem zawodów prawniczych jako zawodów zaufania publicznego oraz etyką zawodową poszczególnych zawodów prawniczych. Szczególny nacisk zostanie położony na funkcje zawodów, zasady ich wykonywania oraz dylematy prawników.

Zajęcia składają się z grupy zagadnień teoretyczno-historycznych oraz zagadnień etyki poszczególnych zawodów prawniczych.

W pierwszej grupie zagadnień studentki i studenci zostaną zapoznani ze statusem zawodów prawniczych, w szczególności z pojęciem zawodów zaufania publicznego, podstawowymi informacjami na temat etyki i moralności, w tym statusu etyki zawodowej i kodeksów etyki zawodowej oraz z przebiegiem procesów kształtowania się tradycji etyki prawniczej.

W drugiej grupie zagadnień studentki i studenci zostaną zapoznani z podstawowymi problemami etyki poszczególnych zawodów prawniczych. W ramach etyki zawodu sędziego omówione zostaną zasady bezstronności i niezawisłości sędziów i niezależności sądów. W ramach etyki zawodów adwokata i radcy prawnego omówione zostaną problemy pozyskiwania klientów i komunikacji z klientem, konfliktu interesów, tajemnicy zawodowej, zakończenia współpracy z klientem oraz rzetelności finansowej w relacjach z klientem. Zostaną omówione także podstawowe problemy innych zawodów prawniczych, tj. etyki prokuratora, etyki notariusza oraz etyki komornika sądowego.

Powyższe zagadnienia podczas zajęć zostaną omówione w następującej kolejności:

1. Tradycja i kodyfikacja etyki zawodowej. Cnoty zawodowe i wspólnota vs. reguły i odpowiedzialność.

2. Zawody zaufania publicznego i odpowiedzialność dyscyplinarna. Represyjny vs. ochronny charakter odpowiedzialności dyscyplinarnej.

3. Etyka sędziów: zadania władzy sądowniczej, bezstronność i niezawisłość. Bezstronność wewnętrzna vs. bezstronność zewnętrzna.

4. Etyka sędziów: dylematy orzekania. Aktywizm sędziowski vs. powściągliwość.

5. Etyka sędziów: wzorce i granice wypowiedzi. Wolność słowa vs. bezstronność zewnętrzna.

6. Etyka sędziów: szczególne ograniczenia osobiste i zachowania poza służbą. Prywatność sędziów vs. zaufanie do wymiaru sprawiedliwości.

7. Etyka adwokatów i radców prawnych: funkcje zawodu. Lojalność reprezentacji procesowej vs. rzetelność doradztwa prawnego.

8. Etyka adwokatów i radców prawnych: zasada lojalności i relacje z klientem. Reprezentowanie prywatnych interesów vs. rola gwaranta rzetelności procesu.

9. Etyka adwokatów i radców prawnych: konflikt interesów. Etyczny vs. ekonomiczny charakter konfliktu.

10. Etyka adwokatów i radców prawnych: tajemnica zawodowa. Bezwzględny vs. względny charakter tajemnicy.

11. Etyka adwokatów i radców prawnych: etyczne granice wolności słowa. Interes klienta vs. dobra innych osób i powaga sądu.

12. Etyka adwokatów i radców prawnych: marketing i rzetelność finansowa. Konkurencja rynkowa vs. etyczna rywalizacja.

13. Etyka prokuratorów. Obiektywizm prokuratora vs. hierarchiczność prokuratury.

14. Etyka komorników sądowych. Skuteczność egzekucji vs. legalizm postępowania.

15. Etyka notariuszy. Interes klienta vs. bezpieczeństwo obrotu.

Podstawową literaturę stanowią następujące pozycje:

1. P. Skuczyński (red.) The Concept of Dilemma in Legal and Judicial Ethics, C.H.Beck, Warszawa 2018

2. P. Skuczyński, Etyka adwokatów i radców prawnych, C.H. Beck, Warszawa 2016

3. Część III tomu 13 Systemu prawa administracyjnego pod red. R. Hausera, Z. Niewiadomskiego i A. Wróbla - Etyka urzędnicza i etyka służby publicznej, C.H. Beck, Warszawa 2016

4. Leksykon etyki prawniczej. 100 podstawowych pojęć pod red. P. Skuczyńskiego i S. Sykuny, CH Beck, Warszawa 2013

Szczegółowy wykaz wybranej literatury przedmiotu można znaleźć tutaj: https://www.academia.edu/23823449/Etyka_prawnicza_wykaz_literatury

Ukończenie zajęć powinno przynieść następujące efekty:

W zakresie wiedzy:

- nabycie wiedzy dotyczącej zasad etyki prawniczej oraz obowiązków zawodowych poszczególnych zawodów,

- nabycie podstawowej znajomości zasad odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz orzecznictwa dotyczącego wykonywania poszczególnych zawodów prawniczych,

- nabycie wiedzy dotyczącej konfliktów wartości leżących u podstaw rozwiązań przyjmowanych w etyce zawodowej oraz o argumentacji używanej przy rozstrzyganiu tych konfliktów.

W zakresie umiejętności społecznych:

- nabycie umiejętności rozpoznawania oraz dyskutowania podstawowych dylematów towarzyszących wykonywaniu zasad prawniczych,

- nabycie umiejętności wynajdywania oraz interpretacji aktów normatywnych regulujących wykonywanie zawodów prawniczych,

- nabycie postaw niezbędnych do wykonywania zawodów prawniczych zgodne z zasadami etyki prawniczej i obowiązkami zawodowymi.

W ramach wykładu studenci przygotowują pisemne prace zaliczeniowe na wybrany temat z zakresu etyki prawniczej i wykonywania zawodów prawniczych. Prace oceniane są z punktu widzenia umiejętności zrozumienia tematu, analizy podstawowych stanowisk i argumentów w tym zakresie, wynajdywania i interpretacji aktów normatywach w tym zakresie, a także formalnej poprawności tekstu.

Wykaz tematów prac zaliczeniowych można znaleźć tutaj: https://www.academia.edu/22639186/Etyka_prawnicza_tematy_prac_zaliczeniowych