MHPP - Filozoficzne podstawy pedagogiki

obowiązkowe

Wykład ma za zadanie wprowadzać w podstawowe pojęcia filozofii wychowania oraz problemy teoretyczne i metodologiczne pedagogiki jako dyscypliny akademickiej. Wykład będzie dotyczył przede wszystkim miejsca pedagogiki w humanistyce, w szczególności jej relacji do filozofii z jednej strony i do nauk pozytywnych z drugiej.

w sali

Wykład będzie składał się z dwóch części: historycznej i systematycznej. Część historyczna przedstawia podstawowe pojęcia (metafory) filozofii wychowania w kontekście czasowym, związanym z kulturą Zachodu. Część systematyczna poświęcona jest współczesnym problemom pedagogiki jako dyscypliny akademickiej: problemowi naukowości pedagogiki i roli myślenia filozoficznego w pedagogice; tożsamości metodologicznej pedagogiki; niejawnych założeń, leżących u podstaw poszczególnych pedagogii; ideologiczności pedagogiki; różnicy między myśleniem i rozumowaniem; związkami pedagogiki i filozofii.

Część historyczna:

1) Grecka paideia (Sokrates; pedagogiczna rewolucja Platona; filozofia w polis).

2) Niemiecka idea Bildung i inne ideały wychowawcze nowożytności (Herder, inspiracje Rousseau; Wilhelm von Humboldt i neohumanizm: zanegowanie dawnych transcendentnych porządków; rola oświecenia).

3) Filozoficzne założenia leżące u podstaw nowego uniwersytetu (Humboldt, Kant, Schelling, Fichte, Schleiermacher). Tło historyczne; uniwersytet i państwo; struktura uniwersytetu.

4) Krytyka kształcenia (Nietzsche i Adorno).

5) Wyodrębnienie nauk szczegółowych (problem specjalizacji) i odejście od złożeń Humboldta; problem rynku.

6) Kryzys kształcenia.

Część systematyczna:

1) Relacja miedzy filozofią a nauką w kontekście historycznym. Nauki teoretyczne a nauki praktyczne. Pedagogika jako „nauka praktyczna” w kontekście Arystotelesowego podziału nauk (episteme, techne, phronesis).

2) Samowiedza pedagogiki w kontekście tradycyjnej, pozytywistycznej wizji nauki. Niejednoznaczność pojęcia „doświadczenie”.

3) Instrumentalizacja myślenia – pragmatyzm. Ideologiczność pedagogiki humanistycznej, jej związki z gospodarką rynkową.

4) Pojęcie „uspołecznienie” w kontekście relacji miedzy sferą prywatną a sferą publiczną (starożytność a nowoczesność, etyczność bezpośrednia a etyczność zapośredniczona).

5) Filozoficzne założenia pedagogiki krytycznej.

wykład autorski; literatura bezpośrednio nawiązująca do tematyki wykładu omawiana jest w trakcie Konwersatorium; Literatura uzupełniająca i poszerzająca omawiane zagadnienia omawiana jest w ramach Lektoriów.

Po zakończeniu procesu kształcenia student:

1) Potrafi scharakteryzować specyfikę starożytnej paidei i idei Bildung;

2) Zna założenia współczesnego uniwersytetu i potrafi pokazać jego genezę;

3) Rozpoznaje różnice między odmiennymi pedagogiami;

4) Opisuje założenia leżące u podstaw różnych dyskursów pedagogicznych;

5) Odróżnia pojęcie wiedzy od zbioru informacji, jak też pojęcie rozumowania od pojęcia rozumienia;

6) Odróżnia umiejętności przydatne do określonego zawodu od kształcenia na poziomie akademickim;

7) Umie poddać krytyce utożsamienie rozwoju osobowego z przystosowaniem do gospodarki rynkowej.

Wykład kończy się sprawdzianem pisemnym, dopuszczającym do egzaminu modułowego.