MK - Moduł prawno-systemowych i etycznych aspektów edukacji

Celem modułu jest przybliżenie studentom organizacyjno- systemowych i etyczno-prawnych uwarunkowań procesu edukacji. Studenci poznają podstawowe zagadnienia dotyczące sytuacji prawnej dziecka i rodziny w różnych gałęziach prawa: cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, oświatowego, systemy wspierania rodziny i ich społeczno-kulturowe uwarunkowania związane zarówno z przemianami rodziny, jak również nowymi rozwiązaniami w polityce społecznej na poziomie krajowym oraz w wymiarze międzynarodowym. Zostaną przedstawione studentom problemy współczesnej edukacji, zmian zachodzących w tym zakresie w ostatnich latach oraz zostaną przybliżone współczesne dylematy etyczne dotyczące edukacji i wspierania rodziny, szczególnie w perspektywie powinności stojących przed pedagogami

Moduł składa się z trzech wykładów: Systemy wspierania dziecka i rodziny, Etyka dla pedagogów, Elementy prawa dla pedagogów oraz wybranego przez studenta lektorium/warsztatu pogłębiającego problematykę jednego z wykładów.

W trakcie zajęć prowadzonych w ramach modułu zarówno wykładów jak i lektoriów i warsztatów student będzie mógł poznać organizacyjno- systemowe i etyczno-prawne uwarunkowania procesu nauczania i wychowania we współczesnej Polsce z odniesieniem do rozwiązań stosowanych w innych krajach. Omawiane będą systemy wspierania dzieci i rodzin, przemiany rodzin we współczesnym świecie i wynikające z tych przemian szanse oraz zagrożenia dotyczące rozwoju dzieci i młodzieży. Przedstawione zostaną rozwiązania prawne dotyczące sytuacji dziecka i nastolatka, relacji rodzice- dzieci świetle prawa, odpowiedzialności prawnej za małoletniego, zakresu autonomii rodziny i prawa rodziców do decydowania o wychowaniu, a także zagadnienia dotyczące opieki prawnej nad małoletnimi.

Studenci zapoznają się z teoretycznymi podstawami podejść zorientowanych na rodziny i dzieci. Zostanie im przedstawiony stan najnowszych badań nt. uwarunkowań rodzicielstwa i wspierania rodzin, o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Zapoznają się z działaniami polityki społecznej na rzecz dzieci i rodzin w Polsce i innych wybranych krajach, z zasadami polityk rodzinnych i instrumentami wspierania rodziny. Zostaną im także przedstawione podstawy prawne wspierania rodzin dysfunkcyjnych w naszym kraju.

Zostaną omówione podstawowe zagadnienia prawa oświatowego, takie jak: cele, zadania i organizacja systemu oświaty, obowiązek szkolny i obowiązek nauki, ocenianie w świetle prawa, kompetencje dyrektora, rady pedagogicznej i organów społecznych w szkole.

Zostaną przybliżone studentom dylematy etyczne związane z współczesnym wychowaniem i nauczaniem oraz współczesne wyzwania moralne w perspektywie najważniejszych koncepcji etycznych. Analizowana będzie problematyka zobowiązań moralnych, zarówno w perspektywie wymagań stawianych podmiotowi moralnemu przez wspólnotę, jak i uwarunkowań wynikających z zaakceptowania określonych wizji tożsamości i osobowości.

Platon, Państwo, tłum. W. Witwicki, AKME, Warszawa 1990, ks. 2, I-X.

Święty Augustyn, Dialogi filozoficzne: O wolnej woli, Znak, Kraków 2001, ks. I.

John Stuart Mill, O wolności, tłum. A. Kurlandzka, (w:) tegoż, Utylitaryzm, . O wolności, PWN, Warszawa 1959.

C.S. Lewis, Demokratyczna edukacja, (w:) tegoż, Nieodparte racje, Logos, Warszawa 2003.

Marek Andrzejewski – Prawna ochrona rodziny

Piorunek, M., Skowrońska-Pućka A., Kozielska J. Rodzina–młodzież–dziecko. Szkice z teorii i praktyki pomocy psychopedagogicznej i socjalnej. Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016 (fragmenty)

Kłos, B. "Wsparcie finansowe dla rodzin z dziećmi w Polsce iw wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej." Analizy BAS 6 (142) (2016).

Szluz B., Szluz A., Urbańska M.(red.), Współczesna rodzina w ujęciu interdyscyplinarnym. Przemiany-Wsparcie-Rozwój, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017 (fragmenty)

Brągiel J., Górnicka B. (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, Opole 2015 (fragmenty).

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy

Ustawa o systemie oświaty

Ustawa Prawo Oświatowe

Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

Employment, Social Affairs & Inclusion, Komisja Europejska (wybrane materiały

Wiedza

Student:

- ma wiedzę na temat przemian rodziny i wynikających z nich zagrożeń dla rozwoju dzieci i młodzieży, w tym sytuację demograficzną, problemy uzależnienia, ubóstwa i wykluczenia społecznego, zna stan najnowszych badań krajowych i międzynarodowych dotyczących tych zagadnień;

- zna funkcje pomocy społecznej i organizację systemu pomocy społecznej w Polsce oraz podstawowe instytucje i organizacje pozarządowe działające na rzecz dziecka i rodziny;

- zna cele, zadania i zasady organizacji systemu oświaty, wie jakie są podstawowe zadania szkoły w zakresie dydaktyki, wychowania i opieki;

- zna podstawowe założenia najważniejszych koncepcji etycznych oraz rozumie istotę współczesnych dylematów etycznych i wyzwań moralnych, przed którymi staje nauczyciel i wychowawca;

- ma podstawową wiedzę o sytuacji dziecka i nastolatka oraz rodziców i wychowawców w różnych gałęziach prawa: cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, oświatowego, karnego;

- wie na czym polega zasada autonomii rodziny i odpowiedzialności rodziców za wychowanie dziecka, ma podstawowa wiedzę o prawnych i etycznych aspektach wspierania dziecka i rodziny;

- zna systemy wspierania rodziny i programy prewencyjne i interwencyjne w Polsce i innych krajach;

Umiejętności

Student:

- rozumie podejścia zorientowane na rodzinę w teorii i praktyce społecznej

-rozumie przemiany współczesnej rodziny i wynikające z nich zagrożenia;

- potrafi wskazać sposoby pomocy dziecku i rodzinie uwzględniające przepisy prawne i wymagania etyczne.

-potrafi opisać i krytycznie zanalizować przykłady innowacyjnych działań na rzecz dziecka i rodziny oferowanymi przez instytucje publiczne i organizacje pozarządowe.

-potrafi wskazać efektywne strategie i projekty skierowane do dzieci i rodzin w środowisku lokalnym oraz modele pomocy rodzinom z grupy ryzyka

-potrafi dostrzec w analizowanej problematyce dylematy etyczne i podejmować wysiłek ich rozwiązania zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym.

-potrafi podjąć racjonalną debatę dotyczącą kwestii moralnych

- potrafi wskazać i zastosować adekwatne przepisy prawa do rozwiązywania problemów z zakresu socjalizacji i edukacji, potrafi wykorzystać adekwatne akty prawne do oceny funkcjonowania środowisk socjalizacyjnych i edukacyjnych.

Kompetencje społeczne

Student:

-rozumie problemy i dylematy współczesnego rodzicielstwa, a także problemy związane z organizowaniem systemu wsparcia dla dziecka i rodziny;

-prezentuje postawę wrażliwości na potrzeby dzieci i rodzin z grupy ryzyka;

-jest gotowy do podejmowania działań aktywizujących dzieci i rodziny;

-dostrzega dylematy etyczne dotyczące pomocy i wychowania, jest otwarty na inne stanowiska etyczne, przejawia światły sceptycyzm zarówno wobec własnych, jak i odmiennych poglądów moralnych;

-dostrzega społeczną potrzebę prowadzenia racjonalnej dyskusji na temat współczesnych wyzwań moralnych i ich pedagogicznych implikacji;

-rozumie znaczenie prawa w oświacie oraz organizacji pomocy dla dziecka i rodziny oraz potrzebę stosowania prawa w działalności edukacyjnej i procesie udzielania pomocy;

- rozumie konieczność uzupełniania i pogłębiania wiedzy z zakresu systemów wspierania rodziny, etyki i prawa dla rozwoju kompetencji zawodowych i podejmuje aktywność samokształceniową w tym zakresie.

Zaliczenia pisemne wszystkich wykładów. Pisemne odpowiedzi na wybrane przez studenta pytania z zestawu przedstawionego przez prowadzącego wykład, wystawienie ocen z kolokwium pisemnego i omówienie jej ze studentami.

Zaliczenia lektoriów/warsztatów według zasad ustalonych przez prowadzących i podanych do wiadomości studentom, np. praca w trakcie zajęć i wykonanie określonego zadania (scenariusza zajęć z uczniem, projektu edukacyjnego), przeprowadzenie na zajęciach analizy tekstu, przygotowanie i złożenie pracy/eseju na ustalony ze studentem temat.

Na podstawie średniej ocen wystawionych przez wykładowców i prowadzącego lektorium/warsztat kierownik modułu wystawia ocenę z modułu