Miłość, seks i filozofia (filozofia seksualności człowieka) cz. 1

Głównym celem zajęć jest zaznajomienie studentów z problematyką filozofii seksu oraz zdobycie przez studentów kompetencji pozwalających samodzielnie prowadzić rozmowę w formule dialogu sokratejskiego w wybranym obszarze tematycznym. Studenci poznają różne narracje dotyczące miłości i seksu. W starożytności miłość opisywana była jako forma szaleństwa, potężna irracjonalna siła, która obezwładnia wolę człowieka, stan w który człowiek wpada i który może przynieść nu albo błogość, albo zatracenie. Podczas badania zachodniej tradycji filozoficznej, odpowiemy sobie na pytania: czy jest możliwe pojęciowe uchwycenie miłości (i seksu); czy coś zmieniło się od starożytności w naszym postrzeganiu seksualnosci, jakie jest podłoże współczesnych przemian w postrzeganiu płciowości, czy jest możliwe i potrzebne kultywowanie „sztuki miłości”. Poszerzając własne horyzonty będziemy kwestionować jedne poglądy na rzecz innych. Szukając istoty miłości, badając jej społeczno-kulturowe aspekty, obiekty miłości i jej skutki, studenci pogłębiać będą swoje rozumienie funkcji miłości i seksu w kontekście świado¬mego życia człowieka. Poruszone krytycznie zostaną takie zagadnienia jak: przyjaźń, miłość, miłość rodzinna i miłość własna, optymizm i pesymizm seksualny, poliamoria, homoseksualizm, BDSM, masturbacja, szkody dobrowolnego seksu, gwałt, perwersje seksualne i wiele innych. Czytając klasyczne teksty oraz kultowe artykuły, które przeszły do kanonu tematycznego, rozwijać będziemy cenną umiejętność filozofowania (elastyczność intelektualną, jasność myślenia, umiejętność definiowania i krytyczne racjonalne nastawienie) przydatne w za¬wo¬dzie psychologa. Seminarium z elemantami warsztatowymi (metody aktywne, praca w parach i grupach).

Bibliografia:

Cz. I

I.1. Wprowadzenie I – czy miłość jest sztuką?

I.1.1 O sztuce miłości.

Erich Fromm, O sztuce miłości, tłum. A. Bogdański, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2020.

Obowiązkowo czytamy: rozdział I. Czy miłość jest sztuką?

Opcjonalnie czytamy: rozdziały:

II. Teoria miłości; 2. Miłość między rodzicami a dzieckiem; 3. Przedmioty miłości; A. Miłość Braterska; B. Miłość Matczyna; C. Miłość Erotyczna; D. Miłość Samego Siebie; E. Miłość Boga.

I.2. Wprowadzenie II: Optymizm i pesymizm seksualny.

Obowiązkowo czytamy:

I.2.1. Obowiązki wobec ciała w odniesieniu do impulsów seksualnych.

I. Kant, Duties towards the Body in Respect of Sexual Impulse, w: tenże, Lectures on Ethics, tłum. by Louis Infield, Harper & Row, New York 1963, s. 162-168.

Opcjonalnie czytamy:

I.2.2 Moralność seksu — przeciwko Kantowi.

I. Singer, The Morality of Sex: Contra Kant, w: A. Soble (red.), The Philosophy of Sex, Rowman

& Littlefield Publishers, Inc., New York/Oxford 2002, s. 259-272

I.3. Miłość platońska

Obowiązkowo czytamy:

I.3.1. Różne poglądy na temat miłości u Platona.

Platon, Biesiada, tłum. E. Zwoliński, Principia, Kraków 1993. (lub)

Platon, Uczta, tłum. W. Witwicki, PWN, Warszawa,

(Fragmenty: Przemówienie Arystofanesa, 189a-193d;

Przemówienie Diotimy i pochwała Sokratesa Alcibiadesa, 193d-212c-en

Opcjonalnie czytamy:

I.3.2. Miłość platońska i przemiana samego siebie w Faidrosie

Platon, Fajdros (fragment: 243c-257b) dowolny przekład.

I.4. Platon i Arystoteles o przyjaźni (filia).

Obowiązkowo czytamy:

I.4.1. Etyka nikomachejska.

Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, PWN, Warszawa 1982. Księga VIII (s. 282-320).

Opcjonalnie czytamy:

I.4.2. Lysis.

Platon, Lysis. Dowolny przekład.

I.5. O przyjaźni i miłości własnej.

Obowiązkowo czytamy:

I.5.1. Przyjaźń.

C.S. Lewis, Cztery miłości, tłum. M. Wańkowiczowa, Pax, Warszawa 1962 (Rozdział IV: Przyjaźń). (http://www.madel.jezuici.pl/rodzina/C-S-Lewis-Cztery-milosci.html)

Opcjonalnie czytamy:

I.5.2. Skarb – drogie, miłe „JA”.

H. Frankfurt, Dear self, w: The reasons of love, Princeton University Press, Princeton NJ/Oxford 2006, s. 69-100 (https://archive.org/details/reasonsoflove00harr/page/n5/mode/2up)

I.6. Kochaj innych i miłuj siebie. Poczucie własnej wartości i miłość do siebie.

Obowiązkowo czytamy:

I.6.1. U podstaw miłości romantycznej: „Zasada Muttnika”.

N. Branden, At the Core of Romantic Love: The Muttnik Principle, w: The Psychology of Romantic Love, Bentam Books, New York/London/Auclands 1981, s. 69-84.

Opcjonalnie czytamy:

I.6.2. Miłość do siebie.

Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, PWN, Warszawa 1982. Księga IX, rozdział 4, 7-9 (s. 330-334; 337-350).

I.6.3. Zdrowy egoizm.

A. de Mello, O właściwym rodzaju egoizmu, w: Przebudzenie, Rebis, Poznań 1994, (rozdział: III).

I.7. św. Augustyn i św. Tomasz poglądy na temat miłości, małżeństwa i pożądania.

Obowiązkowo czytamy:

I.7.1. O żądzy.

Augustyn z Hippony, Jak zła jest żądza (libido), w: Augustyn z Hippony, Państwo Boże, tłum.

W. Kubicki, Antyk, Kęty 2002, s. 533-538.

(Rozdział XVI: Jak zła jest żądza (libido). Nazwa ta, choć ją dajemy różnym zdrożnym skłonnościom (vitiis), właściwie wszakże oznacza wzruszenie szpetnej namiętności.

Rozdział XVII: O nagości pierwszych ludzi, która po grzechu wydała im się sprośna i zawstydzająca.

Rozdział XVIII: O poczuciu wstydu przy spółkowaniu, nie tylko zwykłym, ale i małżeńskim.)

I.7.2. O przedmiocie uczuć i pożądliwości.

Tomasz z Akwinu, (1967), Suma teologiczna. Uczucia, t. 10 (I-II, q. 22-48), tłum. J. Bar¬dan, Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”. (https://zwola-old.karmelicibosi.pl/p/z/formacja/summa/summa_10.pdf)

(Zagadnienia: 22. O podmiocie uczuć; 23. O różnicy między uczuciami; Z24. O dobru i złu w dziedzinie uczuć? 25. O wzajemnym stosunku uczuć; 26. O miłości; 27 O przyczynie miłości;

28. O skutkach miłości; 30. O pożądliwości; 31. O przyjemności i radości; 32. O przyczynie przyjemności i radości.)

Opcjonalnie czytamy:

I.7.3. O małżeństwie w służbie natury.

Tomasz z Akwinu, (1982), Suma teologiczna. Małżeństwo, t. 32 (suppl. q. 41--68), tłum. F.W. Bednarski, Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”. (https://zwola-old.karmelicibosi.pl/p/z/formacja/summa/summa_32.pdf)

(Zagadnienie 41: O małżeństwie w służbie natury.)

I.8. Miłość w rodzinie i miłość w obrębie społeczności.

Obowiązkowo czytamy:

I.8.1. Miłość w rodzinie.

C.S. Lewis, Cztery miłości, tłum. M. Wańkowiczowa, Pax, Warszawa 1962 (Rozdział III: Przywiązanie). (http://www.madel.jezuici.pl/rodzina/C-S-Lewis-Cztery-milosci.html)

Opcjonalnie czytamy:

I.8.2. Miłość, troska i godność.

M. c. Nussbaum, Love, care, and Dignity, w: M. c. Nussbaum, Women and Human development

The capabilities approach. Cambridge University Press, Cambridge/ New York 2001, s. 241-270.

I.9. Namiętna „romantyczna” miłość.

Obowiązkowo czytamy:

I.9.1. Unia miłości w jednoczącym „MY”.

R. Nozick, Love’s Bond, w: R. C. Solomon, K. M. Higgins, The Philosophy of (Erotic) Love, University Press of Kansas, Lawrence 1991, s. 417-432.

Opcjonalnie czytamy:

I.9.2. Podstawy miłości romantycznej.

R. Halawani, The Basis of Romantic Love, w: Philosophy of Love, Sex, and Marriage, Routledge, London/New York, s. 60- 88.

I.9.3. Słodka miłośc.

B. Hooks, Romance, Sweet Love, w: B. Hooks, All about Love. New Visions, Harper Perennial, New York 2000, s. 169-188. (https://wtf.tw/ref/hooks.pdf).

I.10. Namiętna, „romantyczna” miłość i jej krytyka.

Obowiązkowo czytamy:

I.10.1. Natura miłości.

I. Singer, Appraisal and Bestowal, w: I. Singer, The Nature of Love, vol. 1: Plato to Luther, The University of Chicago Press, Chicago/London, s. 3-15.

Opcjonalnie czytamy:

I.10.2. Dwa spojrzenia na miłość.

A. Soble, Two Views of Love, w: A. Soble, The Structure of Love, Yale University Press, New Haven/London 1990, s. 1-6, 12-16.

Lub

I.10.3. Problemy ze wspólnym „MY”.

N. Merino, The Problem with „We”: Rethinking Joint Identity in Romantic Love, Journal Of Social Philosophy, Vol. 35 No. 1, Spring 2004, s. 123-132.

Lub

I.10.4. Kobieta w miłości.

S. De Beauvoir, The Woman in Love, w: S. De Beauvoir, The Second Sex, Vintage Books, New York 2010, s. 773-800. (http://uberty.org/wp-content/uploads/2015/09/1949_simone-de-beauvoir-the-second-sex.pdf)

I. 11. Społeczne konstruowanie: miłości, pożądania, orientacji seksualnej

i seksownego ciała.

Obowiązkowo czytamy:

I.11.1. Historia seksualności.

M. Foucault, Wola wiedzy, w: Historia seksualności, tłum. B. Banasiak, K. Matuszewski, Czytelnik, Warszawa 1995, t. 1. s.13-21 (My, wiktorianie); 22-38 (Zachęta do mówienia).

Opcjonalnie czytamy:

I.11.2. Posiadanie.

A. Dworkin, Possession, w: Intercourse, Basic Books, New York 2007, s. 79-100.

Lub

I.11.3. Konstruowanie miłości, pożądania i troski.

M. Nussbaum, Constructing love, desire, and care, w: Sex and Social Justice, Oxford University Press, New York/Oxford 1999, s. 253-275.

I.12. Miłość i moralność.

Obowiązkowo czytamy:

I.12.1. Moralność i miłość.

R. Halwani, Love and Morality, w: R. Halwani, Philosophy of Love, Sex, and Marriage. An Introduction, Routledge, New York, 89-101.

Opcjonalnie czytamy:

I.12.2. Moralne ograniczenia miłości.

R. Halwani, Moral Restrictions on Love w: R. Halwani, Philosophy of Love, s. 102-110.

I.12.3. Roztropność miłości.

R. Halwani, The Prudentiality of Love, w: R. Halwani, Philosophy of Love, s. 111-120.

I.13. Małżeństwo – co to takiego?

Obowiązkowo czytamy:

I.13.1. Czym jest małżeństwo?

R. Halwani, What Is Marriage? w: R. Halwani, Philosophy of Love, Sex, and Marriage. An Introduction, Routledge, New York, 259-274.

Opcjonalnie czytamy:

I.13.2. Małżeństwo biseksualne.

K. Vernallis, Bisexuality and Bisexual Marriage, w: R. Halwani, A. Soble, S. Hoffman, J. M. Held (red.), The Philosophy of Sex, Rowman & Littlefield Publishers, Inc., Lanham/Boulder/New York/London 2017, s. 161-180.

Lub

I.13.3. W obronie małżeństwa.

C. Calhoun, Defending Marriage w: A. Soble (red.), The Philosophy of Sex, Rowman & Littlefield Publishers, Inc., New York/Oxford 2002, s. 147-176.

Podsumowanie zajęć.

I. 14. Boska miłość.

Obowiązkowo czytamy:

I.14.1. Agape.

C.S. Lewis, Cztery miłości, tłum. M. Wańkowiczowa, Pax, Warszawa 1962. (Rozdział V: Eros; Rozdział VI: Caritas).

Opcjonalnie czytamy:

I.14.2. Miłość, seks, nadświadomość.

Osho, Od seksu do nadświadomości, tłum. H. Smagacz, Czarna Owca, Warszawa 2006, s. 11-155 (Rozdział I: Od sexu do nadświadomości).

I.14.3. Nadświadomość.

D. Dembińska-Siury, Adama Krokiewicza teoria nadświadomości, „Przegląd Humanistyczny”, Warszawa 1987, XXXI, nr. 10 (265), s. 21-34.

Lektura uzupełniająca:

I. Primoratz, Filozofia seksu, tłum. J. Klimczyk, PWN, Warszawa 2012.