Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Doktryny i fenomeny psychologii (zarys wstępny)

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2500-PL-PS-FO4
Kod Erasmus / ISCED: 14.4 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Doktryny i fenomeny psychologii (zarys wstępny)
Jednostka: Wydział Psychologii
Grupy: Fakultety ogólnoakademickie
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Kierunek podstawowy MISMaP:

psychologia

Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo):

Brak wstępnych założeń: kurs dla studentów semestru letniego I roku.

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Kurs skierowany jest do studentów I roku celem utrzymania ich zainteresowania psychologią. Omawiane będą twierdzenia podstawowych szkół w psychologii, z naciskiem na psychologię osobowości, jak też -- poza wątkiem głównych teorii -- wybrane zagadnienia szczegółowe, dotyczące spraw, którymi zajmuje się psychologia.

Pełny opis:

1. Psychoanaliza jako światopogląd.

Rozważania wstępne; historia psychoanalizy. Psychoanalityczne aksjomaty. Struktura i dynamika osobowości. Rozwój psychoseksualny. Adler i „wielki pęd ku górze”. Niektóre pomysły Junga. Neopsychoanaliza: Karen Horney, Erich Fromm. Teorie relacji z obiektem.

2. Behawioryzm. Założenia, psychoterapia, „mit” kary.

Psychologia bez psychiki: radykalnie zinterpretowany empiryzm. Bodźce i reakcje – o tym, że nawyki konstytuują osobowość. Nerwicy każdy może się nauczyć i oduczyć, bo nie ma choroby poza objawem. Nagrody i kary, warunki skutecznego karania. Projekt inżynierii społecznej.

3. Wizja humanistyczno-egzystencjalna. Spojrzenie na schizofrenię.

Egzystencjalizm i fenomenologia w kontekście humanistycznego optymizmu. Główne idee psychologii humanistycznej. Tako rzecze Rogers: autentyczność, empatia, bezwarunkowa akceptacja. Osobowość schizoidalna i schizofreniczna według R. D. Lainga. Psychoterapia.

4. Teoria cech czyli różnice indywidualne. Psychologia testów?

Stałość kontra zmienność zachowania. Koncepcja cechy i jej krytyka – opis czy wyjaśnienie? Co jest stosunkowo najbardziej stałe? Inteligencja i temperament, a ściślej różnice między ludźmi w zakresie inteligencji lub temperamentu (ranga na tle grupy odniesienia). Test ulubioną metodą teoretyków psychologii różnic indywidualnych; kontrowersje wokół testów.

5. Orientacja poznawcza czyli eksperymentalne badanie procesów psychicznych.

Pojęcie procesów poznawczych. Specyfika podejścia poznawczego – paradygmat i obszary badań. Obraz siebie, samowiedza, samoocena, samoregulacja, mechanizmy kontroli aktywności.

BLOK II: FENOMENY

6. Twórczość.

Twórczość jest ciekawa, więc sam opis tematu może być zdawkowy: sens pojęcia, problem z definicją. Ujęcia problemu na gruncie psychologii: dzieło, proces, twórca, otoczenie. Uzdolnienia twórcze jako coś na skrzyżowaniu osobowości i intelektu. Teorie i badania.

7. Testy psychologiczne i, między innymi, inteligencja.

Różne dziwne testy. Co jest testem w psychologii? Test testowi nierówny: testy projekcyjne i psychometryczne. Więcej o tych drugich: założenia co do pomiaru, charakterystyka metody, społeczny kontekst diagnozowania cech osobowości i zdolności umysłowych, zwłaszcza poziomu inteligencji. Trochę o samej inteligencji

8. Norma i psychopatologia czyli kwestie nie tylko naukowe.

Problem zdrowia psychicznego. Stosunek do chorych psychicznie z perspektywy historycznej. Co wystarczy zrobić, żeby zostać uznanym za osobnika patologicznego? Norma jako etyczne stanowisko władzy, norma jako typowość, norma jako brak objawów, norma jako indywidualny ideał; wreszcie morał: norma w sensie absolutnym jest fikcją (niekiedy szkodliwą). Mimo wszystko niektórzy ludzie są chorzy, więc jak to jest?

9. Autorytaryzm i jego związki z polityką.

Koncepcje osobowości autorytarnej: klasyczna Adorno i nowsza Altemeyera (syndrom prawicowego autorytaryzmu). Stanowisko Eysencka. Autorytaryzm osobowościowy oraz orientacja na dominację społeczną a wybory polityczne, stereotypy, uprzedzenia. Ekstremizm polityczny.

10. Tożsamość kulturowa: „ja” niezależne kontra „ja” współzależne.

Kulturowe podejście do problematyki osobowości. Pojęcie „ja”, w formie i treści, wytworem socjokulturowym. Odmienne w stosunku do myśli „zachodniej” konceptualizacje „ja”. Podstawowe rozróżnienie: „ja” niezależne i „ja” współzależne. Emocjonalne, poznawcze i motywacyjne skutki tego rozróżnienia.

Literatura:

TEMAT 1

Rosenhan, D. L. i Seligman, M. E. P. (1994). Psychopatologia (t. 1, str. 73–84). Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.

Freud, S. (1996). Poza zasadą przyjemności (str. 59–98). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hall, C. S. i Lindzey, G. (1994). Teorie osobowości (str. 150–172). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

TEMAT 2

Rosenhan, D. L. i Seligman, M. E. P. (1994). Psychopatologia (t. 1, str. 123–137). Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.

Skinner, B. F. (1978). Poza wolnością i godnością (str. 25–120). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

TEMAT 3

Bugental, J. F. T. (1978). W poszukiwaniu autentyczności. W: K. Jankowski (red.), Przełom w psychologii (str. 325–340). Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.

Grzesiuk, L. (1994). Psychoterapia humanistyczno-egzystencjalna. W: L. Grzesiuk (red.), Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy (str. 323–338). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Laing, R. D. (1999). Podzielone „ja”. Egzystencjalistyczne studium zdrowia i choroby psychicznej (wyd. 2 popr., str. 100–136, 177–206). Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.

TEMAT 4

Strelau, J. (2000). Różnice indywidualne: opis, determinanty i aspekt społeczny. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2: Psychologia ogólna, str. 653–666, 676–680). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Eysenck, H. J. i Eysenck, M. (2000). Podpatrywanie umysłu. Dlaczego ludzie zachowują się tak, jak się zachowują? (str. 121–132, 143–154). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

TEMAT 5

Maruszewski, T. (2001). Psychologia poznania. Sposoby rozumienia siebie i świata (wyd. 2 rozsz., str. 11–31). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Kofta, M. i Doliński, D. (2000). Poznawcze podejście do osobowości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2: Psychologia ogólna, str. 561–600). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

TEMAT 6

Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości (str. 11–34, 121–143). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

uzupełniająco i poszerzająco:

Simonton, D. K. (2010). Geniusz. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej

TEMAT 7

Anastasi, A. i Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne (str. 18–55). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Seligman, D. (1995). O inteligencji prawie wszystko. Kontrowersje wokół ilorazu inteligencji (str. 16–78). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Strelau, J. (1997). Inteligencja człowieka (str. 95–109). Warszawa: Wydawnictwo „Żak”.

uzupełniająco i poszerzająco:

Nisbett, R. E. (2010). Inteligencja. Sposoby oddziaływania na IQ. Sopot: Wydawnictwo Smak Słowa.

TEMAT 8

Carson, R. C., Butcher, J. N. i Mineka, S. (2006). Psychologia zaburzeń (t. 1, str. 25–37, 45–48, 51–55, 69–109). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

uzupełniająco i poszerzająco:

Sowa, J. (1984). Kulturowe założenia pojęcia normalności w psychiatrii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

TEMAT 9

Jakubowska, U. (1999). Ekstremizm polityczny. W: K. Skarżyńska (red.), Psychologia polityczna (str. 149–167). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s. c.

Korzeniowski, K. (1999). Autorytaryzm i jego psychopolityczne konsekwencje. W: K. Skarżyńska (red.), Psychologia polityczna (str. 51–72). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s. c.

Sears, D. O., Huddy, L. i Jervis, R. (red.) (2008). Psychologia polityczna (str. 527–532). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

uzupełniająco i poszerzająco:

Appadurai, A. (2009). Strach przed mniejszościami: esej o geografii gniewu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

TEMAT 10

Markus, H. R. i Kitayama, S. (1993). Kultura i ja: implikacje dla procesów poznawczych, emocji i motywacji. Nowiny Psychologiczne, 3, 5–70.

uzupełniająco i poszerzająco:

Strelau, J. i Doliński, D. (red.) (2011). Psychologia akademicka. Podręcznik (t. 2, str. 449‒467). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Efekty uczenia się:

Wiedza. Student(ka):

– zna walory i ograniczenia podstawowych szkół w psychologii;

– właściwie rozumie podstawowe pojęcia psychologii osobowości, uczenia się, różnic indywidualnych i wychwytuje różnice między nimi.

Postawy. Student(ka):

– w warunkach polifonii znaczeń nie traktuje teorii dogmatycznie;

– wyrabia w sobie inklinację ku multilateralnemu oglądowi problemów.

Umiejętności. Student(ka):

– zaczyna stosować kategorie psychologiczne (np. inteligencja, autorytaryzm, "ja" niezależne) do opisu i rozumienia zjawisk życia społecznego;

– potrafi tłumaczyć jakieś zjawisko na gruncie kilku różnych teorii psychologicznych.

Metody i kryteria oceniania:

sprawdzian końcowy, kontrola obecności, aktywność w trakcie zajęć

Praktyki zawodowe:

nie dotyczy

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-19 - 2024-06-16
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Seminarium, 30 godzin, 30 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: Michał Chruszczewski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Seminarium - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)