Doktryny i fenomeny psychologii (zarys wstępny)
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2500-PL-PS-FO4 |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.4
|
Nazwa przedmiotu: | Doktryny i fenomeny psychologii (zarys wstępny) |
Jednostka: | Wydział Psychologii |
Grupy: |
Fakultety ogólnoakademickie |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Kierunek podstawowy MISMaP: | psychologia |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Brak wstępnych założeń: kurs dla studentów semestru letniego I roku. |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Kurs skierowany jest do studentów I roku celem utrzymania ich zainteresowania psychologią. Omawiane będą twierdzenia podstawowych szkół w psychologii, z naciskiem na psychologię osobowości, jak też -- poza wątkiem głównych teorii -- wybrane zagadnienia szczegółowe, dotyczące spraw, którymi zajmuje się psychologia. |
Pełny opis: |
1. Psychoanaliza jako światopogląd. Rozważania wstępne; historia psychoanalizy. Psychoanalityczne aksjomaty. Struktura i dynamika osobowości. Rozwój psychoseksualny. Adler i „wielki pęd ku górze”. Niektóre pomysły Junga. Neopsychoanaliza: Karen Horney, Erich Fromm. Teorie relacji z obiektem. 2. Behawioryzm. Założenia, psychoterapia, „mit” kary. Psychologia bez psychiki: radykalnie zinterpretowany empiryzm. Bodźce i reakcje – o tym, że nawyki konstytuują osobowość. Nerwicy każdy może się nauczyć i oduczyć, bo nie ma choroby poza objawem. Nagrody i kary, warunki skutecznego karania. Projekt inżynierii społecznej. 3. Wizja humanistyczno-egzystencjalna. Spojrzenie na schizofrenię. Egzystencjalizm i fenomenologia w kontekście humanistycznego optymizmu. Główne idee psychologii humanistycznej. Tako rzecze Rogers: autentyczność, empatia, bezwarunkowa akceptacja. Osobowość schizoidalna i schizofreniczna według R. D. Lainga. Psychoterapia. 4. Teoria cech czyli różnice indywidualne. Psychologia testów? Stałość kontra zmienność zachowania. Koncepcja cechy i jej krytyka – opis czy wyjaśnienie? Co jest stosunkowo najbardziej stałe? Inteligencja i temperament, a ściślej różnice między ludźmi w zakresie inteligencji lub temperamentu (ranga na tle grupy odniesienia). Test ulubioną metodą teoretyków psychologii różnic indywidualnych; kontrowersje wokół testów. 5. Orientacja poznawcza czyli eksperymentalne badanie procesów psychicznych. Pojęcie procesów poznawczych. Specyfika podejścia poznawczego – paradygmat i obszary badań. Obraz siebie, samowiedza, samoocena, samoregulacja, mechanizmy kontroli aktywności. BLOK II: FENOMENY 6. Twórczość. Twórczość jest ciekawa, więc sam opis tematu może być zdawkowy: sens pojęcia, problem z definicją. Ujęcia problemu na gruncie psychologii: dzieło, proces, twórca, otoczenie. Uzdolnienia twórcze jako coś na skrzyżowaniu osobowości i intelektu. Teorie i badania. 7. Testy psychologiczne i, między innymi, inteligencja. Różne dziwne testy. Co jest testem w psychologii? Test testowi nierówny: testy projekcyjne i psychometryczne. Więcej o tych drugich: założenia co do pomiaru, charakterystyka metody, społeczny kontekst diagnozowania cech osobowości i zdolności umysłowych, zwłaszcza poziomu inteligencji. Trochę o samej inteligencji 8. Norma i psychopatologia czyli kwestie nie tylko naukowe. Problem zdrowia psychicznego. Stosunek do chorych psychicznie z perspektywy historycznej. Co wystarczy zrobić, żeby zostać uznanym za osobnika patologicznego? Norma jako etyczne stanowisko władzy, norma jako typowość, norma jako brak objawów, norma jako indywidualny ideał; wreszcie morał: norma w sensie absolutnym jest fikcją (niekiedy szkodliwą). Mimo wszystko niektórzy ludzie są chorzy, więc jak to jest? 9. Autorytaryzm i jego związki z polityką. Koncepcje osobowości autorytarnej: klasyczna Adorno i nowsza Altemeyera (syndrom prawicowego autorytaryzmu). Stanowisko Eysencka. Autorytaryzm osobowościowy oraz orientacja na dominację społeczną a wybory polityczne, stereotypy, uprzedzenia. Ekstremizm polityczny. 10. Tożsamość kulturowa: „ja” niezależne kontra „ja” współzależne. Kulturowe podejście do problematyki osobowości. Pojęcie „ja”, w formie i treści, wytworem socjokulturowym. Odmienne w stosunku do myśli „zachodniej” konceptualizacje „ja”. Podstawowe rozróżnienie: „ja” niezależne i „ja” współzależne. Emocjonalne, poznawcze i motywacyjne skutki tego rozróżnienia. |
Literatura: |
TEMAT 1 Rosenhan, D. L. i Seligman, M. E. P. (1994). Psychopatologia (t. 1, str. 73–84). Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Freud, S. (1996). Poza zasadą przyjemności (str. 59–98). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Hall, C. S. i Lindzey, G. (1994). Teorie osobowości (str. 150–172). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. TEMAT 2 Rosenhan, D. L. i Seligman, M. E. P. (1994). Psychopatologia (t. 1, str. 123–137). Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Skinner, B. F. (1978). Poza wolnością i godnością (str. 25–120). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. TEMAT 3 Bugental, J. F. T. (1978). W poszukiwaniu autentyczności. W: K. Jankowski (red.), Przełom w psychologii (str. 325–340). Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik. Grzesiuk, L. (1994). Psychoterapia humanistyczno-egzystencjalna. W: L. Grzesiuk (red.), Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy (str. 323–338). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Laing, R. D. (1999). Podzielone „ja”. Egzystencjalistyczne studium zdrowia i choroby psychicznej (wyd. 2 popr., str. 100–136, 177–206). Poznań: Dom Wydawniczy REBIS. TEMAT 4 Strelau, J. (2000). Różnice indywidualne: opis, determinanty i aspekt społeczny. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2: Psychologia ogólna, str. 653–666, 676–680). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Eysenck, H. J. i Eysenck, M. (2000). Podpatrywanie umysłu. Dlaczego ludzie zachowują się tak, jak się zachowują? (str. 121–132, 143–154). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. TEMAT 5 Maruszewski, T. (2001). Psychologia poznania. Sposoby rozumienia siebie i świata (wyd. 2 rozsz., str. 11–31). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Kofta, M. i Doliński, D. (2000). Poznawcze podejście do osobowości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2: Psychologia ogólna, str. 561–600). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. TEMAT 6 Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości (str. 11–34, 121–143). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. uzupełniająco i poszerzająco: Simonton, D. K. (2010). Geniusz. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej TEMAT 7 Anastasi, A. i Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne (str. 18–55). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Seligman, D. (1995). O inteligencji prawie wszystko. Kontrowersje wokół ilorazu inteligencji (str. 16–78). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Strelau, J. (1997). Inteligencja człowieka (str. 95–109). Warszawa: Wydawnictwo „Żak”. uzupełniająco i poszerzająco: Nisbett, R. E. (2010). Inteligencja. Sposoby oddziaływania na IQ. Sopot: Wydawnictwo Smak Słowa. TEMAT 8 Carson, R. C., Butcher, J. N. i Mineka, S. (2006). Psychologia zaburzeń (t. 1, str. 25–37, 45–48, 51–55, 69–109). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. uzupełniająco i poszerzająco: Sowa, J. (1984). Kulturowe założenia pojęcia normalności w psychiatrii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. TEMAT 9 Jakubowska, U. (1999). Ekstremizm polityczny. W: K. Skarżyńska (red.), Psychologia polityczna (str. 149–167). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s. c. Korzeniowski, K. (1999). Autorytaryzm i jego psychopolityczne konsekwencje. W: K. Skarżyńska (red.), Psychologia polityczna (str. 51–72). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s. c. Sears, D. O., Huddy, L. i Jervis, R. (red.) (2008). Psychologia polityczna (str. 527–532). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. uzupełniająco i poszerzająco: Appadurai, A. (2009). Strach przed mniejszościami: esej o geografii gniewu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. TEMAT 10 Markus, H. R. i Kitayama, S. (1993). Kultura i ja: implikacje dla procesów poznawczych, emocji i motywacji. Nowiny Psychologiczne, 3, 5–70. uzupełniająco i poszerzająco: Strelau, J. i Doliński, D. (red.) (2011). Psychologia akademicka. Podręcznik (t. 2, str. 449‒467). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. |
Efekty uczenia się: |
Wiedza. Student(ka): – zna walory i ograniczenia podstawowych szkół w psychologii; – właściwie rozumie podstawowe pojęcia psychologii osobowości, uczenia się, różnic indywidualnych i wychwytuje różnice między nimi. Postawy. Student(ka): – w warunkach polifonii znaczeń nie traktuje teorii dogmatycznie; – wyrabia w sobie inklinację ku multilateralnemu oglądowi problemów. Umiejętności. Student(ka): – zaczyna stosować kategorie psychologiczne (np. inteligencja, autorytaryzm, "ja" niezależne) do opisu i rozumienia zjawisk życia społecznego; – potrafi tłumaczyć jakieś zjawisko na gruncie kilku różnych teorii psychologicznych. |
Metody i kryteria oceniania: |
sprawdzian końcowy, kontrola obecności, aktywność w trakcie zajęć |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2024-02-19 - 2024-06-16 |
Przejdź do planu
PN SEM
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Seminarium, 30 godzin, 30 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | (brak danych) | |
Prowadzący grup: | Michał Chruszczewski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Seminarium - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.