Epidemie, powodzie, zmiany klimatu. Archeolodzy na tropie katastrof naturalnych

ogólnouniwersyteckie

mieszany: w sali i zdalnie

Podczas zajęć porozmawiamy o możliwościach rekonstruowania

wpływu katastrof naturalnych na rozwój dawnych społeczności

ludzkich zamieszkujących Bliski Wschód, Egipt i Europę (od

paleolitu do średniowiecza) przy wykorzystaniu danych

archeologicznych i środowiskowych oraz źródeł pisanych. Zajęcia

mają charakter konwersatorium i każde spotkanie będzie podzielone

na dwie części: wprowadzenie do tematu i dyskusję.

Podczas zajęć będziemy rozmawiać przede wszystkim o

następujących zagadnieniach: (1) odrobina teorii: katastrofizm, cykle

klimatyczne, pojemność środowiska, (2) metody rekonstruowania

parametrów klimatu, (3) czy wynalezienie rolnictwa było

odpowiedzią na zmianę klimatu? (4) wrażliwość pierwszych miast na

krótkoterminowe zmiany klimatu: przykład Tell Brak (Syria), (5)

wpływ wybuchów wulkanów na rolnictwo, (6) upadek cywilizacji

wczesnej epoki brązu: wybuch wulkanu, katastrofa kosmiczna czy

kryzys polityczny? (7) upadek cywilizacji sumeryjskiej jako skutek

zmiany biegu Eufratu w II tysiącleciu p.n.e. (8) wybuch Santorynu a

upadek cywilizacji minojskiej, (9) czasy barbarzyńców: przejście od

epoki brązu do epoki żelaza w Europie i Azji, (10) epidemie chorób

zakaźnych w starożytności: od Biblii po Zarazę Justyniana, (11)

pierwsza pandemia dżumy i przejście od starożytności do

średniowiecza, (12) pełzające katastrofy: deforestacja i wyjałowienie

gleby.

Szczegółowa literatura do poszczególnych zagadnień zostanie podana

podczas zajęć. Przed zajęciami warto przeczytać ten artykuł:

Degroot, D., Anchukaitis, K., Bauch, M. et al. Towards a rigorous

understanding of societal responses to climate change. Nature 591,

539–550 (2021).

W02 student zna pojęcia i terminologię stosowaną w archeologii;

W03 student ma wiedzę w zakresie opisu, analizy i interpretacji

źródeł archeologicznych; W08 student ma uporządkowaną wiedzę o

rozwoju człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do

różnych warunków środowiskowych; W10 student rozumie złożone

zależności między osiągnięciami nauk humanistycznych,

społecznych, o życiu i ścisłych a możliwościami ich wykorzystania w

archeologii. U01 student potrafi wyszukiwać, analizować,

selekcjonować i wykorzystywać informacje o źródłach

archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i

mediów elektronicznych, oraz poddawać je krytyce i twórczej

interpretacji; U02 student potrafi samodzielnie rozpoznawać,

analizować, wykorzystywać, klasyfikować i interpretować źródła

archeologiczne dobierając właściwe metody analityczne, dokonując

2

krytycznej analizy i twórczej interpretacji; U05 student potrafi

samodzielnie formułować wnioski, argumentować i tworzyć

syntetyczne podsumowania z uwzględnieniem różnych poglądów;

U08 student posiada umiejętność prowadzenia polemiki naukowej.

K01 student jest gotów do wykorzystywania posiadanej przez siebie

wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności

konfrontowania jej z opiniami ekspertów; K03 student jest gotów do

oceny niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych i ich roli w

odtwarzaniu przeszłości człowieka; K04 student jest gotów do

krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i

historycznych i ma świadomość wieloaspektowości interpretacji; K05

student jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy

na temat kompleksowej natury kultury i ma świadomość potrzeby

analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości

człowieka.

ocena zostanie wyznaczona na podstawie liczby punktów; obecność

na zajęciach = 1 pkt za każde spotkanie, dłuższa przygotowana

wcześniej wypowiedź = 5 pkt, spontaniczna sensowna wypowiedź

podczas zajęć = 1 pkt; sposób przeliczania punktów na ocenę: 0-13

pkt = ndst, 14-17 pkt = dst, 18-21 pkt = db, 22-25 pkt = bdb, powyżej

26 punktów – ocena do wyboru przez studenta