Homo ideologicus - kultura duchowa społeczności paleolitycznych
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2800-DWHOM |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.4
|
Nazwa przedmiotu: | Homo ideologicus - kultura duchowa społeczności paleolitycznych |
Jednostka: | Wydział Archeologii |
Grupy: |
Wykłady ogólnowydziałowe |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | uzupełniające |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Wykład poświęcony jest spektrum zagadnień związanych z początkami oraz rozwojem zachowań symbolicznych. Zachowań, które choć zakorzenione w sferze abstrakcji dla przetrwania rodzaju ludzkiego okazały się równie ważne jak adaptacje biologicznej. Koncepcja zajęć odwołuje się więc do jednej z definicji ideologii, zgodnie z którą jest to zbiór postaw, poglądów lub przekonań duchowych, społecznych bądź moralnych właściwej dla określonej grupy ludzi, tradycji kulturowej, ale i danego czasu. Na wykładzie omówione zostaną uchwytne w źródłach archeologicznym przejawy sfery ideologicznej w starszym oraz środkowym okresie epoki kamienia, tj. od pojawienia się pierwszych przedstawicieli rodzaju ludzkiego do „rewolucji neolitycznej”. |
Pełny opis: |
Na kolejnych wykładach omówione zostaną następujące zagadnienia: Homo Sapiens, Homo Ideologicus, Homo Symbolicus, czyli skomplikowana definicja człowieka i człowieczeństwa Przejawy zachowań symbolicznych, formy ich zapisu w źródłach archeologicznych (materialne korelaty) oraz możliwości i sposoby analizy Makapansgat, Atapuerca, Berekhat Ram, czyli problem badań nad kultura symboliczną pierwszych przedstawicieli rodzaju Homo. Życie duchowe neandertalczyków – pochówki, ozdoby, sztuka Dyskusja nad początkami oraz znaczeniem mowy artykułowanej – argumenty, morfologiczne, genetyczne i kulturowe Blombos Cave i Diepkloof Rock Shelter, najstarsze przykłady artystycznej ekspresji i myślenia symbolicznego Homo sapiens Ochra – wykorzystanie i symboliczny wymiar pigmentów Charakterystyka i znaczenie pochówków górnopaleolitycznych na wybranych przykładach Sztuka górnopaleolityczna – forma, tematyka, rodzaje przedstawień, środki wyrazu. Od totemizmu do szamanizmu – przegląd perspektyw analitycznych oraz interpretacyjnych w badaniach nad znaczeniem sztuki paleolitycznej Ozdoby, czyli pokaż kim jesteś, skąd jesteś, co potrafisz i co znaczysz? Charakterystyka i znaczenie pochówków mezolitycznych na wybranych przykładach Sztuka mezolityczna – forma, tematyka, rodzaje przedstawień, środki wyrazu Rekonstrukcji wybranych aspektów systemu kosmologicznego ugrupowań paleolitycznych i mezolitycznych na podstawie danych archeologicznych Rekonstrukcji wybranych aspektów stosunków społecznych ugrupowań paleolitycznych i mezolitycznych na podstawie danych archeologicznych Świat pierwszych rolników – rewolucja gospodarcza ideologiczna |
Literatura: |
Clottes, J., Lewis-Williams, D., 2001. Prehistoryczni szamani. Trans i magia w zdobionych grotach. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. Harari, Y.N., 2019. Sapiens. Od zwierząt do bogów. Wydawnictwo Literackie, Warszawa. Dunbar, R., 2016. Człowiek-Biografia. Copernicus Center Presss, Kraków. Rozwadowski, A., Kośko, M. M., Dawson, A., (red.), 1999. Sztuka naskalna i szamanizm Azji Środkowej. Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa. |
Efekty uczenia się: |
Wiedza: absolwent zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w badaniach nad kulturą symboliczną społeczności pradziejowych K_W02 ma uporządkowaną wiedzę ogólną o przejawach i formach zachowań symbolicznych, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii K_W04 ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii epoki kamienia z innymi dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych K_W06 ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie archeologii paleolitu i mezolitu w zakresie badań kultury symbolicznej K_W08 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury symbolicznej, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie archeologii epoki kamienia K_W09 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych dotyczących rozwoju ideologicznego społeczności plejstocenu i wczesnego holocenu K_W11 ma podstawowe wiadomości o rozwoju człowieka w sferze duchowej i społecznej w paleolicie i mezolicie K_W14 ma ogólną wiedzę na temat sztuki paleolitycznej K_W15 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje o źródłach archeologicznych w zakresie problematyki zachowań symbolicznych społeczności pradziejowych oraz ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych K_U01 potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności w zakresie złożoności i udziału kultury w ewolucji człowieka w dobie plejstocenu i wczesnego holocenu K_U05 potrafi wykrywać proste zależności między artefaktami a dawnymi procesami kulturowymi i społecznymi w odniesieniu do paleolitu i mezolitu K_U13 potrafi przytaczać aktualne tezy badawcze w odniesieniu do problematyki kultury symbolicznej w okresie paleolitu i mezolitu, formułować wnioski i dobierać strategie argumentacyjne na poziomie elementarnym oraz konstruować argumenty i kontrargumenty K_U15 Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności w odniesieniu do interpretacji kultury symbolicznej ugrupowań paleolitycznych i mezolitycznych oraz jest świadomy konieczności konfrontowania ich z opiniami ekspertów K_K01 jest gotów docenić niepowtarzalne wartości źródeł archeologicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka w epoce kamienia K_K03 jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka w epoce kamienia K_K05 |
Metody i kryteria oceniania: |
Egzamin ustny obejmujący wiedzę z zakresu wykładu oraz podanej literatury obowiązkowej |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.