Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

"Węzeł gordyjski": historiografia - geografia historyczna - polityka. Dzieje Europy Środkowo-Wschodniej i Wschodniej w badaniach historyków polskich, rosyjskich i ukraińskich XIX-XXI wiek

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2900-MK2-WG-OG
Kod Erasmus / ISCED: 08.3 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: "Węzeł gordyjski": historiografia - geografia historyczna - polityka. Dzieje Europy Środkowo-Wschodniej i Wschodniej w badaniach historyków polskich, rosyjskich i ukraińskich XIX-XXI wiek
Jednostka: Wydział Historii
Grupy: Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne
Zajęcia ogólnouniwersyteckie na Wydziale Historii (zapisy dostępne w rejestracji żetonowej)
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Skrócony opis:

Zajęcia mają na celu doskonalenie – w aspekcie źródłoznawczym i

interpretacyjnym – warsztatu badawczego studentów zainteresowanych

dziejami Europy Wschodniej i Środkowo-Wschodniej, przede

wszystkim współczesnej Rosji, Ukrainy i Białorusi, a także Litwy,

Łotwy, Estonii oraz w pewnym zakresie Polski. Zasadniczym celem

zajęć jest przedstawienie studentom poznawczego znaczenia i podstaw

źródłowych geografii historycznej oraz czynników naukowych (wyniki

badań źródłowych) i pozanaukowych, które w XIX–XXI w. wpływały

na historyków polskich, rosyjskich, ukraińskich, formułujących

objaśnienia dziejów regionu.

Pełny opis:

„Węzeł gordyjski” interpretacji dziejów obszaru Europy Wschodniej i

Środkowo-Wschodniej tworzą koncepcje sformułowane w XIX w. przez

historyków reprezentujących naukę polską, naukę ruską (ukraińską) w

Królestwie Galicji i Lodomerii (pod panowaniem Habsburgów), naukę

ukraińską w Rosji, naukę rosyjską, a w wieku XX przez historyków

reprezentujących naukę polską i ukraińską w II Rzeczypospolitej oraz

naukę sowiecką, a po II wojnie światowej – naukę sowiecką oraz naukę

polską w kraju.

Wielość koncepcji objaśniających dzieje regionu jest przede wszystkim

następstwem rozwoju nauki historycznej, a ich fundament stanowiły i

stanowią ustalenia z zakresu geografii historycznej, bo – jak podkreślał

wybitny badacz Władysław Semkowicz: „Historyk bada i opisuje wielki

dramat dziejów, geograf zaś scenę, na której ten dramat się rozgrywa”,

więc geografia historyczna, to nauka pomocnicza „badająca przestrzeń,

w której rozgrywają się zdarzenia i procesy dziejowe”.

Jednak w wypadku Europy Wschodniej i Środkowo-Wschodniej –

regionów, których droga dziejowa była bardzo burzliwa – na kształt

koncepcji ją objaśniających, obok ustaleń źródłowych, wpływ miały

także czynniki pozanaukowe, bo choć historia służyć miała – i ma –

poznaniu przeszłości sine ira et studio, to od historyków oczekiwano – i

oczekuje się – także objaśnienia rzeczywistości współczesnej.

Dokonania jej historycznej legitymizacji bądź delegitymizacji. Oczekiwanie to nabierało szczególnego znaczenia w sytuacji zmian kształtu politycznej mapy Europy Środkowo-Wschodniej i Wschodniej. Oczekiwanie to powodowało również, że objaśnienia formułowane przez historyków nabierały istotnego znaczenia w aspekcie politycznym.

Podczas zajęć studentom przybliżona zostanie relacja między geografią historyczną, tj. wynikami źródłowych badań historyków, formułowanymi przez nich objaśnieniami oraz oczekiwaniami współczesnych (sytuacją polityczną), do których objaśnienia swe adresowali.

Literatura:

– Semkowicz Władysław, Geograficzne podstawy Polski Chrobrego, „Kwartalnik Historyczny”, t. 39, 1925, nr 2, s. 258–314;

– Semkowicz Władysław, Encyklopedia nauk pomocniczych historii, TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków 2011;

– Słownik starożytności słowiańskich: encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych, t. 1–8, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961–1996;

– Słowiańska onomastyka: encyklopedia, t. 1–2, Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Warszawa 2002–2003;

– Tyszkiewicz Jan, Geografia historyczna Polski w średniowieczu. Zbiór studiów, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2003;

– Tyszkiewicz Jan, Geografia historyczna. Zarys problematyki, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2014;

– Z problematyki geografii historycznej, PWN, Warszawa–Kraków 1974.

Efekty uczenia się:

Po zakończeniu zajęć student:

– dokonuje krytyki tekstu źródłowego;

– dokonuje krytyki mapy historycznej;

– rozumie znaczenie geografii historycznej w badaniach nad przeszłością i postrzeganiu współczesności;

– rozpoznaje nazwy źródłowe regionów, wspólnot i ich nazwy stworzone przez historyków;

– rozumie przyczyny istnienia różnych nazw tych samych regionów, wspólnot w perspektywie diachronicznej i synchronicznej;

– dostrzega społeczne oddziaływanie nauki historycznej w życiu społeczeństw w XIX i w XX w.

Metody i kryteria oceniania:

Warunkiem zaliczenia zajęć jest:

– przygotowania do zajęć;

– aktywność na zajęciach;

– uzyskanie pozytywnej oceny z pisemnego sprawdzianu końcowego

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)