Teoretyczne problemy analizy źródeł historycznych

fakultatywne

Przed rozpoczęciem nauki przedmiotu student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu teorii historii. W związku z tym nieodzowne jest zaliczenie zajęć z metodologii historii. Wskazana jest też umiejętność czytania w języku niemieckim lub angielskim.

W czasie zajęć dyskusji poddane zostanie pojęcie źródła historycznego oraz jego rozumienie w polskiej nauce historycznej, poczynając od momentu ukonstytuowania się nowoczesnego warsztatu badawczego historyka w Polsce (Lelewel) po czasy współczesne. Celem zajęć jest odpowiedź na pytanie, czym jest źródło historyczne w tzw. „klasycznej” historiografii oraz czy w ramach tzw. „nieklasycznej” historiografii źródło historyczne jest traktowane jako podstawa metody naukowej w historii, czy też neguje się jego rolę i klasycznych metod historycznych jako podstawę fałszywych roszczeń historyków do prawdy historycznej.

Zajęcia koncentrują się wokół treści tematycznych związanych z pojęciem źródła historycznego w różnych ujęciach z zakresu metodologii historii, poczynając od wykształcenia się w pełni zawodowego warsztatu historycznego w Polsce po czasy współczesne. Stąd w trakcie zajęć omawiane są różne koncepcje źródła historycznego, jakie ukształtowały się w dziejach historiografii. Za każdym razem teoria źródła zestawiana jest z panującymi w danym okresie koncepcjami uprawiania historii, tak by przedstawić zarówno rozwój pojęcia źródła historycznego jak i jego wagę w rozważaniach nad metodyką historyczną. Prezentowane jest także przesuniecie akcentów od źródła jako podstawy narracji historycznej do źródła rozumianego jako „alibi” realistyczne w narracji historyka. Zakres tematyczny przedmiotu obejmuje również tzw. Methodenstreit oraz linguistic turn w historiografii, wraz z analizą wpływu obu tych przełomów na metodykę historii. Ważną część zajęć stanowi przedstawienie wpływu myśli niemieckiej, francuskiej i anglosaskiej na kształtowanie się pojęcia źródła historycznego w Polsce od XIX wieku po czasy współczesne.

Jak w części B.

Po zaliczeniu zajęć student:

- umiejętnie analizuje teksty teoretyczne dotyczące źródła historycznego

- potrafi wyjaśnić różnice w koncepcjach źródła historycznego z różnych okresów historiografii

- wyjaśnia, od którego momentu mamy do czynienia z historią jako nauką i potrafi to uargumentować

- zna momenty przełomowe metodyki historycznej w XX wieku

- potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia z historii metodyki

- analizuje wpływ niemieckiej i francuskiej teorii źródła dla koncepcji polskiej

Absolwent zna i rozumie:

- etniczne, kulturowe, ideologiczne, polityczne i inne uwarunkowania prowadzenia badań historycznych oraz zmienność tych uwarunkowań w czasie i przestrzeni, a także wpływ tych uwarunkowań na własną postawę badawczą oraz postawy innych badaczy.

Absolwent jest gotów do:

- samodzielnego identyfikowania dylematów związanych z wykonywaniem zawodu oraz społeczną odpowiedzialnością historyka, rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych, standardów obowiązujących w pracy badawczej historyka i w popularyzacji wiedzy historycznej, a także do podejmowania działań na rzecz przestrzegania tych zasad przez innych.

Ocena ciągła aktywności.