Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Poetyka i analiza dzieła literackiego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3001-11A1PA
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Poetyka i analiza dzieła literackiego
Jednostka: Instytut Literatury Polskiej
Grupy: Harmonogram zajęć - filologia polska, st. stacjonarne, pierwszego stopnia
Harmonogram zajęć - filologia polska, st. stacjonarne, pierwszego stopnia, I rok
Polonistyczne minimum programowe
Przedmioty obowiązkowe dla I roku filologii polskiej - stacjonarne 1-go stopnia
Wszystkie przedmioty polonistyczne - oferta ILP (3001...) , IJP (3003...) i IPS (3007...)
Punkty ECTS i inne: 10.00 LUB 8.00 (zmienne w czasie) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Poetyka i analiza dzieła literackiego jest obowiązkowym przedmiotem na I roku studiów licencjackich, obejmującym wykład i ćwiczenia. Student zapoznaje się z podstawową wiedzą literaturoznawczą z zakresu wersologii, genologii, tekstologii, narratologii, dramatologii i stylistyki literackiej, opanowuje podstawowe pojęcia używane w tych subdyscyplinach poetyki i proponowane w nich główne rozwiązania najważniejszych problemów. W tym trybie, ucząc się stosownych języków akademickich i ich poprawnego używania, zdobywa niezbędne kompetencje do samodzielnej pracy analitycznej.

Pełny opis:

Na wykładzie przedstawiana jest najnowsza wiedza z wybranych subdyscyplin poetyki. Obecność na wykładzie nie jest obowiązkowa, wiedza wyniesiona z wykładu jest jednak wymagana na egzaminie.

Głównym celem ćwiczeń jest opanowanie wiadomości z zakresu poetyki historycznej, teoretycznej i kulturowej w sposób ukierunkowany na wykształcenie różnorodnych umiejętności analitycznych, przydatnych w:

— badaniu tekstów w perspektywie różnych dyscyplin literaturoznawczych w ujęciu synchronicznym i diachronicznym,

— analizach intersemiotycznych i transdyscyplinarnych,

— krytyce literackiej,

— nauczaniu szkolnym.

Na ćwiczeniach studenci uczą się czytać prace naukowe poświęcone głównym problemom poetyki, które konfrontują z dziełami literackimi różnego typu z różnych epok. Wiedza wyniesiona z lektury rozpraw teoretycznych jest na ćwiczeniach weryfikowana w trybie opisu i analizy konkretnych tekstów literackich.

Literatura:

I Podręczniki zalecane

- Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Zarys teorii literatury, Warszawa 1972 (i wyd. nast.)

- Ewa Miodońska-Brookes, Adam Kulawik, Marian Tatara, Zarys poetyki, Warszawa1980 (i wyd. nast.)

- Dorota Korwin Piotrowska, Poetyka: przewodnik po świecie tekstów, Kraków 2011

II Podręczniki uzupełniające

- Bożena Chrząstowska, Seweryna Wysłouch, Poetyka stosowana, Warszawa 2000

- Adam Kulawik, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Warszawa 1990 (i wyd. nast.)

- Heinrich Lausberg, Retoryka, przeł., oprac. i wstępem poprzedził A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002

- Henryk Markiewicz, Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1984 (i wyd. nast.)

- Maria Renata Mayenowa, Poetyka teoretyczna: zagadnienia języka, Wrocław 1979 (i wyd nast.)

- Lucylla Pszczołowska, Wiersz polski. Zarys historyczny, Wrocław 1997 (i wyd. nast.)

- Jerzy Ziomek, Retoryka opisowa, Wrocław 1990 (i wyd. nast.)

III Słowniki i encyklopedie

- Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 2000 (i wyd. nast.)

- Poetyka. Zarys encyklopedyczny (tomy: Sylabizm, Sylabotonizm, Tonizm, Strofika, Rytmika, Instrumentacja dźwiękowa, Rym), red. M.R. Mayenowa (następnie L. Pszczołowska), Wrocław 1957–1979

- Słownik literatury polskiego Oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 2002 (i wyd. nast.)

- Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 2002 (i wyd. nast.)

- Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka, et al., Wrocław 1993 (i wyd. nast.)

- Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska et al., Wrocław 2002 (i wyd. nast.)

- Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, S. Tynecka-Makowska, Kraków 2006 (i wyd. nast.)

IV Antologie

- Poetyka, wyb. D. Ulicka, Warszawa 1999, t. 1

- Poetyka, wyb. D. Ulicka, Warszawa 2000, t. 2

- Poetyka (Genologia. Interpretacje), wyb. D. Ulicka, Warszawa 1997, t. 3

- Polska genologia literacka, red. D. Ostaszewska, R. Cudak, Warszawa 2007

- Liryka polska. Interpretacje, red. J. Prokop i J. Sławiński, Kraków 1971 (i wyd. nast.)

- Nowela, opowiadanie, gawęda. Interpretacje małych form narracyjnych, red. K. Bartoszyński, M. Jasińska-Wojtkowska, S. Sawicki, Warszawa 1979

V Lektury do poszczególnych zagadnień

Artykuły i rozprawy podzielone są na obowiązkowe i uzupełniające. Lektury obowiązkowe należy traktować jako konieczne dopełnienie wiedzy zawartej w podręcznikach, lektury uzupełniające – jako jej pożądane rozszerzenie i unowocześnienie. Materiał ten obowiązuje do egzaminu na wszystkich trybach studiów.

1. Wiersz

Obowiązkowe

- Lucylla Pszczołowska, Druga połowa XX wieku [w:] tejże, Wiersz polski. op. cit.

- Maria Dłuska, Wiersz, [w:] tejże, Studia i rozprawy, Kraków 1970, t. 1; przedruk [w:] Problemy teorii literatury, red. H. Markiewicz, Wrocław 1967; przedruk [w:] tejże, Prace wybrane, red. S. Balbus, Kraków 2001, tom 1

- Maria Dłuska, Klauzula, [w:] tejże, Próba teorii wiersza polskiego, Kraków 1980; przedruk [w:] tejże, Prace wybrane, red. S. Balbus, Kraków 2001, tom 2

Uzupełniające

- Zdzisława Kopczyńska, Lucylla Pszczołowska, Znaczenie i wartość form wierszowych w kontekście literatur epoki, „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 3

- Lucylla Pszczołowska, Forma wierszowa a utwór liryczny, [w:] Problemy teorii literatury, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1987, seria 2

- Stefan Sawicki, Wokół opozycji: wiersz – proza, [w:] tegoż, Poetyka. Interpretacja. Sacrum, Warszawa 1981; przedruk [w:] Problemy teorii literatury, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1987, seria 2

2. Styl

Obowiązkowe

- Michaił Bachtin, Słowo w powieści, przeł. Zygmunt Saloni, [w:] Rosyjska szkoła stylistyki, wyb., oprac. M.R. Mayenowa, Z. Saloni, Warszawa 1970

- Michaił Bachtin, Słowo w dziele Dostojewskiego, [w:] tegoż, Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. N. Modzelewska, Warszawa 1970; przedruk [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, op. cit., s. 108-130

- Stanisław Balbus, Historycznoliteracka aktywność stylizacji, [w:] tegoż, Między stylami, Kraków 1993

- Kazimierz Bartoszyński, O amorfizmie gawędy. Uwagi na marginesie „Pamiątek Soplicy”, [w:] tegoż, Teoria i interpretacja, Warszawa 1985

- Teresa Dobrzyńska, Granice metafory, [w:] Metafora, red. M.R. Mayenowa, Wrocław 1984

- Ryszard Nycz, Parodia, [w:] Słownik literatury polskiej XX wieku, op. cit.

- Agata D. Stankowska, Ironia, [w:] tejże, Poezji nie pisze się bezkarnie. Z teorii i historii tropu poetyckiego, Poznań 2007

- Jerzy Ziomek, Tropy, [w:] tegoż, Retoryka opisowa, op. cit.

Uzupełniające

- Włodzimierz Bolecki, Od potworów do znaków pustych. Z dziejów groteski: Młoda Polska i Dwudziestolecie Międzywojenne, „Pamiętnik Literacki” 1989, z. 1; przedruk [w:] tegoż, Pre-teksty i teksty, Warszawa 1998

- Zofia Mitosek, Ćwiczenia ze stylistyki, [w:] tejże, Co z tą ironią?, Gdańsk 2013

- Henryk Markiewicz, Kariera pastiszu, [w:] Poetyka – polityka – retoryka, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2006

- Paul Ricoeur, Symbol daje do myślenia, przeł. S. Cichowicz, [w:] tegoż, Egzystencja i hermeneutyka, wyb., oprac. S. Cichowicz, Warszawa 1985

- Gayatri Spivak, Alegoria i dzieje poezji, przeł. M. Dramińska-Joczowa, „Pamiętnik Literacki” 1975, z. 4; przedruk [w:] Alegoria, red. J. Abramowska, Gdańsk 2003

3. Fabuła, narracja, kompozycja

Obowiązkowe

- Teresa Dobrzyńska, Zatrzymać czas. O językowych i tekstowych sposobach kształtowania czasu w utworach poetyckich, [w:] tejże, Tekst poetycki i jego konteksty. Zbiór studiów, Warszawa 2015

- Stanisław Eile, Strategia narracyjna z perspektywy postaci powieściowych, [w:] tegoż, Światopogląd powieści, Wrocław 1973; przedruk [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, op. cit.

- Michał Głowiński, O powieści w pierwszej osobie [w:] tegoż, Gry powieściowe lub „Prace wybrane”, t. 2, Narracje literackie i nieliterackie, Kraków 1997

- Aleksandra Okopień-Sławińska, Relacje osobowe w komunikacji literackiej, [w:] tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria), Wrocław 1985 (i wyd. nast.)

- Władimir Propp, Morfologia bajki, przeł. S. Balbus, „Pamiętnik Literacki” 1968, z. 4; [lub] Włodzimierz Propp, Morfologia bajki, przeł. W. Wojdyga-Zagórska, Warszawa 1976

- Franz Stanzel, Typowe formy powieści, przeł. R. Handke, [w:] Teoria form narracyjnych w niemieckim kręgu językowym, red. R. Handke, Kraków 1980

Uzupełniające

- Michał Bachtin, Formy czasu i czasoprzestrzeni w powieści [w:] tegoż, Problemy literatury i estetyki, przeł. W. Grajewski, Warszawa 1982, s. 278-310 (wstęp i rozdział 1

- Robert Humphrey, Strumień świadomości – techniki, przeł. T. Amsterdamski, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 4; przedruk [w:] Studia z teorii literatury, red. H. Markiewicz, seria 1, Wrocław 1977

- Henryk Markiewicz, Czas i przestrzeń w utworach narracyjnych [oraz] Postać literacka, [w:] tegoż, Wymiary dzieła literackiego, op. cit.

- Aleksandra Okopień-Sławińska, Semantyka „ja” literackiego („Ja” tekstowe wobec „ja” twórcy), [w:] tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria), Wrocław 1985 (i wyd. nast.)

- Lew Wygotski, „Lekki oddech”, przeł. M. Zagórska [oraz] Iwan Bunin, Lekki oddech, przeł. W. Rogowicz, [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, op. cit.

- Jerzy Ziomek, Powinowactwa przez fabułę, [w:] tegoż, Powinowactwa literatury, Warszawa 1980

- J. Sławiński, Przestrzeń w literaturze. Elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości, [w:] Przestrzeń i literatura. Studia, red. M.Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1978

4. Dramat

Obowiązkowe:

- Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wrocław 1983, 1989 (BN II 209); [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, przeł. H. Podbielski, Warszawa 1988

- M. Prussak, Pytania o monolog w dramacie romantycznym, [w:] tejże, Czy jeszcze słychać głos romantyzmu, Warszawa 2007

- I. Jajte-Lewkowicz, Parateksty na wolności. O roli didaskaliów w dramacie współczesnym, [w:] Dramat w tekście, tekst w dramacie, red. A. Grabowski, J. Kopciński, Warszawa 2014- - - M. Sugiera, Zapośredniczone spojrzenie: ramy i punkty widzenia w dramacie, [w:] Elementy dramatu. Analizy diagnostyczne, red. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2009

- K. Ruta-Rutkowska, Dramatyczne gry w podmiot, „Teksty Drugie” 1999, nr 1-2

- D. Ratajczakowa, Sługa dwóch panów: dwoisty żywot dramatu, “Teksty Drugie” 1990, nr 5-6

Uzupełniające:

- K. Ruta-Rutkowska, Opowiadanie w dramacie, [w:] Opowiadanie w perspektywie badań porównawczych, red. Z. Mitosek, Kraków 2004

- T.S. Eliot, Poezja i dramat; Trzy głosy poezji, [w:] Szkice literackie, tłum. H. Pręczkowska, M. Żurowski, W. Chlewik, Warszawa 1963

- J. Mukařovsky, Dialog a monolog, [w:] tegoż, Wśród znaków i struktur: wybór szkiców, przeł. J. Baluch, Warszawa 1970

- G. Wilson Knight, Zasady interpretacji sztuk Szekspira, [w:] Teoria badań literackich za granicą. Antologia, wybór, rozprawa wstępna, komentarze S. Skwarczyńska, t. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974

- M. R. Mayenowa, Organizacja wypowiedzi w tekście dramatycznym, [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, Wrocław 2003, t. 1 (i wyd. nast.)

5. Genologia

Obowiązkowe

- Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wrocław 1983, 1989 (BN II 209); [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, przeł. H. Podbielski, Warszawa 1988

- Stanisław Balbus, Zagłada gatunków, [w:] Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, I. Opacki, Warszawa 2000

- Michał Głowiński, Gatunek literacki i problemy poetyki historycznej, [w:] Genologia polska. Wybór tekstów, red. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Warszawa 1983

- Ryszard Nycz, Współczesne sylwy wobec instytucji literatury, [w:] tegoż, Sylwy współczesne. Problem konstrukcji tekstu, Wrocław 1984 i nast.

- Stefania Skwarczyńska, O pojęcie literatury stosowanej, „Pamiętnik Literacki” 1931 (wydanie rocznikowe)

Uzupełniające

- Teresa Michałowska, Rodzaje czy rodzaj? Problemy taksonomii literackiej, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 1; przedruk [w:] Polska genologia literacka, red. R. Cudak, D. Ostaszewska, Warszawa 2007

- Witold Sadowski, Geneza litanii w aspekcie formalno-kompozycyjnym, [w:] tegoż, Litania i poezja na materiale literatury polskiej od XI do XXI wieku, Warszawa 2011

- Roma Sendyka, W stronę kulturowej teorii gatunku, [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006

- Bożena Witosz, Gatunek – sporny (?) problem współczesnej refleksji tekstologicznej, „Teksty Drugie” 2001, nr 5; przedruk [w:] Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2002

Efekty uczenia się:

Student

- rozróżnia rodzaj literacki, gatunek literacki, odmianę gatunku literackiego

- zna gatunki literackie i ich odmiany występujące w literaturze polskiej, umie rozpoznać je w danym dziele, zna najczęściej realizowane sposoby łączenia struktury kilku gatunków literackich w utworze;

- umie opisać strukturę kompozycyjną dzieła w zależności od dominanty, rozpoznaje różne typy kompozycji;

- posługuje się sprawnie terminologią opisującą organizację brzmieniową wypowiedzi literackiej, tropów, chwytów intertekstualnych i metatekstowych;

- zna i rozróżnia występujące w literaturze polskiej systemy wiersza numerycznego w przekroju historycznym i poprawnie stosuje do nich terminologię opisową;

- zna występujące w literaturze polskiej odmiany wiersza wolnego, potrafi scharakteryzować ich strukturę w świetle konkurencyjnych propozycji teoretycznych;

- zna występujące w literaturze polskiej odmiany wiersza średniowiecznego;

- potrafi poprawnie scharakteryzować strukturę składniowo-wersyfikacyjną wiersza;

- potrafi przedstawić teorię metafory, ironii, symbolu, alegorii, parodii, groteski z uwzględnieniem perspektywy historycznej;

- opanował teorię stratyfikacji instancji nadawczych, potrafi wyodrębnić elementy dzieła, przynależne do wypowiedzi podmiotu czynności twórczych, narratora, bohatera;

- umie scharakteryzować strukturę świata przedstawionego w aspekcie czasoprzestrzennym oraz w aspekcie konstrukcji postaci;

- identyfikuje techniki narracyjne, prawidłowo posługuje się pojęciami narratologicznymi (narracja personalna, strumień świadomości i inne);

- zna i dostrzega konwencjonalne schematy fabularne, konstrukcji postaci, umie połączyć je z właściwymi gatunkami literackimi;

- zna, rozróżnia i rozpoznaje różne formy dialogu i dialogowości w literaturze;

- zna i rozpoznaje formy podawcze w dramacie; potrafi wyróżnić i opisać metatekstową warstwę dzieła dramatycznego;

- potrafi czytać ze zrozumieniem tekst naukowy dotyczący poetyki, korzystać ze słowników teoretycznoliterackich, umie porównać ze sobą konkurencyjne ujęcia teoretyczne;

- dostrzega i umie opisać problematykę poszczególnych zagadnień z zakresu poetyki tekstu w odniesieniu do poszczególnych dzieł literackich

- potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę do analizy utworów literackich

- umie zgromadzić i wykorzystać prace badawcze z zakresu poetyki potrzebne do analizy dzieła literackiego.

Metody i kryteria oceniania:

Każdy semestr przedmiotu „poetyka i analiza dzieła literackiego” kończy się zaliczeniem na ocenę. Zaliczenie jest warunkiem przystąpienia do egzaminu, którego zakres wyznacza program przedmiotu.

Warunkiem zaliczenia każdej pracy semestralnej jest: jej stosowny do wiedzy akademickiej poziom analityczny; samodzielność; poprawne skonstruowanie bibliografii i przypisów. Z obowiązującymi kryteriami akceptowalnej pracy student zapoznaje się podczas ćwiczeń z poetyki i zajęć wprowadzających do nauki o literaturze.

Na egzaminie sprawdzane są wiedza teoretyczna z poetyki oraz umiejętność analizy dzieła literackiego. Zakres wiedzy teoretycznej wyznaczają:

— problematyka poruszana na wykładzie,

— lista lektur (znajdująca się w dziale „Literatura”).

Egzamin z przedmiotu poetyka i analiza dzieła literackiego składa się z trzech pytań.

Pierwsze pytanie dotyczy terminologii lub typologii. Student proszony jest o podanie definicji określonego terminu, przedstawienie typologii wskazanego zjawiska literackiego lub opisanie przy użyciu właściwej terminologii fragmentu utworu literackiego przedstawionego mu przez egzaminatora (np. rozpoznanie systemu wersyfikacyjnego i formatu wiersza). W odpowiedzi na to pytanie należy przede wszystkim wykorzystać wiedzę z podręcznika, słownika i wykładu, wspartą wiadomościami z artykułów znajdujących się na liście lektur do egzaminu. Ponieważ pytanie pierwsze dotyczy podstaw pojęciowych poetyki, udzielenie na nie wyczerpującej odpowiedzi nie wystarcza do otrzymania oceny pozytywnej z egzaminu.

Wymagana jest znajomość terminologii i typologii z następującego zakresu:

Terminologia opisu wiersza: Prozodia wiersza (zestrój akcentowy, intonem, antykadencja, kadencja, stopa, transakcentacja). Systemy wersyfikacyjne w układzie historycznym i typologicznym. Wyróżniki strukturalne regularnego wiersza sylabicznego, sylabotonicznego i tonicznego. Sylabiczny wiersz nieregularny. Terminologia opisu wiersza sylabotonicznego (cezura, diereza, prawo wymienności stóp). Wiersz składniowy i askładniowy w historii poezji polskiej. Odmiany wiersza średniowiecznego. Autorskie odmiany wiersza wolnego (Barańczaka, Białoszewskiego, Czechowicza, Miłosza, Przybosia, Różewicza). Klauzula wersyfikacyjna i jej typy w różnych systemach wiersza. Średniówka. Wiersz stychiczny, wiersz stroficzny, strofa, strofoida. Podstawowe strofy w poezji polskiej. Typy rymów i kryteria ich wyróżniania. Instrumentacja głoskowa, jej funkcje i odmiany (np. aliteracja, echolalia, glosolalia, paronomazja). Powtórzenie i jego typy (np. aliteracja, anafora, chiazm, echolalia, epifora, parechesis, refren, symploke, wyliczenie). Paralelizm i jego typy. Krótkie gatunki wierszowane (np. aforyzm, anakreontyk, epigramat, fraszka, haiku, sentencja).

Terminologia opisu dzieła lirycznego: Typy liryki i kryteria ich wyróżniania. Podmiot liryczny, sytuacja liryczna, monolog liryczny. Formy zwrotu do adresata (np. apel, apostrofa, eksklamacja, inwokacja, pytanie retoryczne, solilokwium). Liryka chóralna a chór w dramacie. Gra słów i jej odmiany (np. anagram, figura etymologiczna, homonimy, kalambur, paronim, paronomazja, poliptoton). Sonet i triolet. Gatunki elegijne i funeralne (np. elegia, epitafium, lament, tren, waleta, żale). Gatunki w kontekście sytuacyjnym (np. hymn, litania, oda, panegiryk, pean, psalm, tren). Gatunki literackie wobec gatunków muzycznych (np. ballada, hejnał, hymn, kolęda, litania, madrygał, serenada).

Terminologia opisu dzieła narracyjnego: Typy powieści. Powieść auktorialna a powieść personalna. Narracja pierwszoosobowa i typowe gatunki, w których występuje (np. dziennik, pamiętnik, wyznania). Sposoby przytaczania wypowiedzi postaci (mowa niezależna, mowa zależna, mowa pozornie zależna). Świat przedstawiony. Czas i przestrzeń w dziele narracyjnym. Kategorie postaci literackich. Porządek fabuły a porządek narracji. Motyw. Opowiadanie a nowela. Gawęda, romans, saga. Epos, poemat dygresyjny, poemat heroikomiczny, powieść poetycka. Bajka ezopowa, bajka zwierzęca, bajka magiczna. Antyutopia, baśń, fantasy, science fiction, utopia.

Terminologia opisu dramatu: Składniki jakościowe tragedii oraz podział strukturalny tragedii według Arystotelesa. Terminologia opisu starożytnej tragedii greckiej (np. chór, deus ex machina, hamartia, ironia tragiczna, katharsis, pathos, perypetia, rozpoznanie, tragedia). Terminologia opisu postaci w dramacie (np. koryfeusz, porte-parole, rezoner). Psychomachia. Formy podawcze w dramacie w rozwoju historycznym (np. apart, dialog właściwy, monolog, parabaza, tyrada). Tragedia, komedia i inne gatunki dramatyczne (np. dramat liturgiczny, misterium, moralitet, monodram, farsa, intermedium, melodramat, tragikomedia).

Terminologia dotycząca kompozycji, stylistyki i estetyki: Kompozycja otwarta i zamknięta. Informacja stematyzowana a informacja implikowana. Stylistyczne środki składniowe (np. amfibologia, anakolut, elipsa, inwersja, zeugma). Epitet i jego typy. Metafora, metafora in absentia, metafora narzędnikowa, katachreza, metonimia, synekdocha. Animizacja i personifikacja. Alegoria i symbol. Antyteza, oksymoron, paradoks. Ironia i jej odmiany. Parodia i jej odmiany. Parodia a satyra. Parafraza, pastisz, trawestacja. Peryfraza, eufemizm, deminutivum, augmentativum. Groteska, hiperbola, litota. Decorum i eufonia.

Pozostałe gatunki literackie: Gatunki retoryczne (np. apologia, filipika, pamflet, panegiryk, paszkwil). Gatunki literackie wtórnie naśladowcze (np. szkic, obrazek, litania, hymn). Gatunki synkretyczne, mieszane i pograniczne (np. ballada, esej, felieton, powiastka filozoficzna, reportaż) Gatunki nieliterackie (potoczne, użytkowe, naukowe).

Drugie pytanie ma charakter problemowy. Dotyczy zagadnień poruszanych w artykułach znajdujących się na liście lektur egzaminacyjnych. Wymagane jest zreferowanie istotnych informacji na temat zjawiska literackiego, będącego głównym przedmiotem artykułu; wytłumaczenie, na czym polega problem teoretyczny postawiony w artykule; wyczerpujące omówienie głównych tez; a wypadku zagadnień będących przedmiotem sporu — wyjaśnienie, z czego wynika różnica stanowisk. Student może też być proszony o wykorzystanie wiedzy pochodzącej z lektury kilku artykułów.

Trzecie pytanie dotyczy utworów wybranych do studenta do analizy w czasie egzaminu. Student przeprowadza analizę dwóch wybranych przez siebie tekstów literackich (lub ich fragmentów) różnego typu (wierszowanego, narracyjnego, dramatycznego), przy czym egzaminator może ograniczyć tę analizę tylko do jednego utworu, do jego fragmentu lub tylko do jednego z aspektów. Student może być też dodatkowo poproszony o analizę tekstu wybranego przez egzaminatora.

Na egzaminie student powinien posługiwać się utworem pochodzącym z wiarygodnego źródła (czyli z książki opublikowanej przez autora utworu lub z wydania krytycznego). Utwory, wybrane do analizy, nie mogą pokrywać się z utworami omawianymi na zajęciach oraz stanowiącymi przedmiot pisemnej pracy zaliczeniowej. Niespełnienie tych wymogów (np. wykorzystanie utworu w wersji wydrukowanej z internetu) będzie traktowane jako brak odpowiedzi na pytanie trzecie, skutkując obniżeniem oceny końcowej egzaminu.

Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2023-10-01 - 2024-06-16
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 60 godzin, 290 miejsc więcej informacji
Wykład, 30 godzin, 290 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Artur Hellich, Katarzyna Jaworska, Joanna Jeziorska-Haładyj, Magda Nabiałek, Przemysław Pietrzak, Witold Sadowski, Danuta Ulicka, Łukasz Wróbel
Prowadzący grup: Artur Hellich, Katarzyna Jaworska, Joanna Jeziorska-Haładyj, Magda Nabiałek, Przemysław Pietrzak, Witold Sadowski, Danuta Ulicka, Łukasz Wróbel
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Poetyka i analiza dzieła literackiego jest obowiązkowym przedmiotem na I roku studiów licencjackich, obejmującym wykład i ćwiczenia. Student zapoznaje się z podstawową wiedzą literaturoznawczą z zakresu wersologii, genologii, tekstologii, narratologii, dramatologii i stylistyki literackiej, opanowuje podstawowe pojęcia używane w tych naukach i proponowane w nich główne rozwiązania najważniejszych problemów. W tym trybie, ucząc się języków tych nauk i ich poprawnego używania, zdobywa niezbędne kompetencje do samodzielnej pracy analitycznej.

Pełny opis:

Na wykładzie przedstawiana jest najnowsza wiedza z wybranych dziedzin poetyki. Obecność na wykładzie nie jest obowiązkowa, wiedza wyniesiona z wykładu jest jednak wymagana na egzaminie.

Głównym celem ćwiczeń jest opanowanie wiadomości z zakresu poetyki historycznej, teoretycznej i kulturowej w sposób ukierunkowany na wykształcenie różnorodnych umiejętności analitycznych, przydatnych w:

— badaniu tekstów w perspektywie różnych dyscyplin literaturoznawczych w ujęciu synchronicznym i diachronicznym,

— analizach intersemiotycznych i transdyscyplinarnych,

— krytyce literackiej,

— nauczaniu szkolnym.

Na ćwiczeniach studenci uczą się czytać prace naukowe poświęcone głównym problemom poetyki, które konfrontują z dziełami literackimi różnego typu z różnych epok. Wiedza wyniesiona z lektury rozpraw teoretycznych jest na ćwiczeniach weryfikowana w trybie opisu i analizy konkretnych tekstów literackich.

Literatura:

I Podręczniki zalecane

- Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Zarys teorii literatury, Warszawa 1972 (i wyd. nast.)

- Ewa Miodońska-Brookes, Adam Kulawik, Marian Tatara, Zarys poetyki, Warszawa1980 (i wyd. nast.)

- Dorota Korwin Piotrowska, Poetyka: przewodnik po świecie tekstów, Kraków 2011

II Podręczniki uzupełniające

- Bożena Chrząstowska, Seweryna Wysłouch, Poetyka stosowana, Warszawa 2000

- Adam Kulawik, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Warszawa 1990 (i wyd. nast.)

- Heinrich Lausberg, Retoryka, przeł., oprac. i wstępem poprzedził A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002

- Henryk Markiewicz, Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1984 (i wyd. nast.)

- Maria Renata Mayenowa, Poetyka teoretyczna: zagadnienia języka, Wrocław 1979 (i wyd nast.)

- Lucylla Pszczołowska, Wiersz polski. Zarys historyczny, Wrocław 1997 (i wyd. nast.)

- Jerzy Ziomek, Retoryka opisowa, Wrocław 1990 (i wyd. nast.)

III Słowniki i encyklopedie

- Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 2000 (i wyd. nast.)

- Poetyka. Zarys encyklopedyczny (tomy: Sylabizm, Sylabotonizm, Tonizm, Strofika, Rytmika, Instrumentacja dźwiękowa, Rym), red. M.R. Mayenowa (następnie L. Pszczołowska), Wrocław 1957–1979

- Słownik literatury polskiego Oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 2002 (i wyd. nast.)

- Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 2002 (i wyd. nast.)

- Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka, et al., Wrocław 1993 (i wyd. nast.)

- Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska et al., Wrocław 2002 (i wyd. nast.)

- Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, S. Tynecka-Makowska, Kraków 2006 (i wyd. nast.)

IV Antologie

- Poetyka, wyb. D. Ulicka, Warszawa 1999, t. 1

- Poetyka, wyb. D. Ulicka, Warszawa 2000, t. 2

- Poetyka (Genologia. Interpretacje), wyb. D. Ulicka, Warszawa 1997, t. 3

- Polska genologia literacka, red. D. Ostaszewska, R. Cudak, Warszawa 2007

- Liryka polska. Interpretacje, red. J. Prokop i J. Sławiński, Kraków 1971 (i wyd. nast.)

- Nowela, opowiadanie, gawęda. Interpretacje małych form narracyjnych, red. K. Bartoszyński, M. Jasińska-Wojtkowska, S. Sawicki, Warszawa 1979

V Lektury do poszczególnych zagadnień

Artykuły i rozprawy podzielone są na obowiązkowe i uzupełniające. Lektury obowiązkowe należy traktować jako konieczne dopełnienie wiedzy zawartej w podręcznikach, lektury uzupełniające – jako jej pożądane rozszerzenie i unowocześnienie. Materiał ten obowiązuje do egzaminu na wszystkich trybach studiów.

1. Wiersz

Obowiązkowe

- Lucylla Pszczołowska, Druga połowa XX wieku [w:] tejże, Wiersz polski. op. cit.

- Maria Dłuska, Wiersz, [w:] tejże, Studia i rozprawy, Kraków 1970, t. 1; przedruk [w:] Problemy teorii literatury, red. H. Markiewicz, Wrocław 1967; przedruk [w:] tejże, Prace wybrane, red. S. Balbus, Kraków 2001, tom 1

- Maria Dłuska, Klauzula, [w:] tejże, Próba teorii wiersza polskiego, Kraków 1980; przedruk [w:] tejże, Prace wybrane, red. S. Balbus, Kraków 2001, tom 2

Uzupełniające

- Zdzisława Kopczyńska, Lucylla Pszczołowska, Znaczenie i wartość form wierszowych w kontekście literatur epoki, „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 3

- Lucylla Pszczołowska, Forma wierszowa a utwór liryczny, [w:] Problemy teorii literatury, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1987, seria 2

- Stefan Sawicki, Wokół opozycji: wiersz – proza, [w:] tegoż, Poetyka. Interpretacja. Sacrum, Warszawa 1981; przedruk [w:] Problemy teorii literatury, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1987, seria 2

2. Styl

Obowiązkowe

- Michaił Bachtin, Słowo w powieści, przeł. Zygmunt Saloni, [w:] Rosyjska szkoła stylistyki, wyb., oprac. M.R. Mayenowa, Z. Saloni, Warszawa 1970

- Michaił Bachtin, Słowo w dziele Dostojewskiego, [w:] tegoż, Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. N. Modzelewska, Warszawa 1970; przedruk [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, op. cit., s. 108-130

- Stanisław Balbus, Historycznoliteracka aktywność stylizacji, [w:] tegoż, Między stylami, Kraków 1993

- Kazimierz Bartoszyński, O amorfizmie gawędy. Uwagi na marginesie „Pamiątek Soplicy”, [w:] tegoż, Teoria i interpretacja, Warszawa 1985

- Teresa Dobrzyńska, Granice metafory, [w:] Metafora, red. M.R. Mayenowa, Wrocław 1984

- Ryszard Nycz, Parodia, [w:] Słownik literatury polskiej XX wieku, op. cit.

- Agata D. Stankowska, Ironia, [w:] tejże, Poezji nie pisze się bezkarnie. Z teorii i historii tropu poetyckiego, Poznań 2007

- Jerzy Ziomek, Tropy, [w:] tegoż, Retoryka opisowa, op. cit.

Uzupełniające

- Włodzimierz Bolecki, Od potworów do znaków pustych. Z dziejów groteski: Młoda Polska i Dwudziestolecie Międzywojenne, „Pamiętnik Literacki” 1989, z. 1; przedruk [w:] tegoż, Pre-teksty i teksty, Warszawa 1998

- Zofia Mitosek, Ćwiczenia ze stylistyki, [w:] tejże, Co z tą ironią?, Gdańsk 2013

- Henryk Markiewicz, Kariera pastiszu, [w:] Poetyka – polityka – retoryka, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2006

- Paul Ricoeur, Symbol daje do myślenia, przeł. S. Cichowicz, [w:] tegoż, Egzystencja i hermeneutyka, wyb., oprac. S. Cichowicz, Warszawa 1985

- Gayatri Spivak, Alegoria i dzieje poezji, przeł. M. Dramińska-Joczowa, „Pamiętnik Literacki” 1975, z. 4; przedruk [w:] Alegoria, red. J. Abramowska, Gdańsk 2003

3. Fabuła, narracja, kompozycja

Obowiązkowe

- Teresa Dobrzyńska, Zatrzymać czas. O językowych i tekstowych sposobach kształtowania czasu w utworach poetyckich, [w:] tejże, Tekst poetycki i jego konteksty. Zbiór studiów, Warszawa 2015

- Stanisław Eile, Strategia narracyjna z perspektywy postaci powieściowych, [w:] tegoż, Światopogląd powieści, Wrocław 1973; przedruk [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, op. cit.

- Michał Głowiński, O powieści w pierwszej osobie [w:] tegoż, Gry powieściowe lub „Prace wybrane”, t. 2, Narracje literackie i nieliterackie, Kraków 1997

- Aleksandra Okopień-Sławińska, Relacje osobowe w komunikacji literackiej, [w:] tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria), Wrocław 1985 (i wyd. nast.)

- Władimir Propp, Morfologia bajki, przeł. S. Balbus, „Pamiętnik Literacki” 1968, z. 4; [lub] Włodzimierz Propp, Morfologia bajki, przeł. W. Wojdyga-Zagórska, Warszawa 1976

- Franz Stanzel, Typowe formy powieści, przeł. R. Handke, [w:] Teoria form narracyjnych w niemieckim kręgu językowym, red. R. Handke, Kraków 1980

Uzupełniające

- Michał Bachtin, Formy czasu i czasoprzestrzeni w powieści [w:] tegoż, Problemy literatury i estetyki, przeł. W. Grajewski, Warszawa 1982, s. 278-310 (wstęp i rozdział 1

- Robert Humphrey, Strumień świadomości – techniki, przeł. T. Amsterdamski, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 4; przedruk [w:] Studia z teorii literatury, red. H. Markiewicz, seria 1, Wrocław 1977

- Henryk Markiewicz, Czas i przestrzeń w utworach narracyjnych [oraz] Postać literacka, [w:] tegoż, Wymiary dzieła literackiego, op. cit.

- Aleksandra Okopień-Sławińska, Semantyka „ja” literackiego („Ja” tekstowe wobec „ja” twórcy), [w:] tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria), Wrocław 1985 (i wyd. nast.)

- Lew Wygotski, „Lekki oddech”, przeł. M. Zagórska [oraz] Iwan Bunin, Lekki oddech, przeł. W. Rogowicz, [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, op. cit.

- Jerzy Ziomek, Powinowactwa przez fabułę, [w:] tegoż, Powinowactwa literatury, Warszawa 1980

- J. Sławiński, Przestrzeń w literaturze. Elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości, [w:] Przestrzeń i literatura. Studia, red. M.Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1978

4. Dramat

Obowiązkowe:

- Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wrocław 1983, 1989 (BN II 209); [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, przeł. H. Podbielski, Warszawa 1988

- M. Prussak, Pytania o monolog w dramacie romantycznym, [w:] tejże, Czy jeszcze słychać głos romantyzmu, Warszawa 2007

- I. Jajte-Lewkowicz, Parateksty na wolności. O roli didaskaliów w dramacie współczesnym, [w:] Dramat w tekście, tekst w dramacie, red. A. Grabowski, J. Kopciński, Warszawa 2014- - - M. Sugiera, Zapośredniczone spojrzenie: ramy i punkty widzenia w dramacie, [w:] Elementy dramatu. Analizy diagnostyczne, red. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2009

- K. Ruta-Rutkowska, Dramatyczne gry w podmiot, „Teksty Drugie” 1999, nr 1-2

- D. Ratajczakowa, Sługa dwóch panów: dwoisty żywot dramatu, “Teksty Drugie” 1990, nr 5-6

Uzupełniające:

- K. Ruta-Rutkowska, Opowiadanie w dramacie, [w:] Opowiadanie w perspektywie badań porównawczych, red. Z. Mitosek, Kraków 2004

- T.S. Eliot, Poezja i dramat; Trzy głosy poezji, [w:] Szkice literackie, tłum. H. Pręczkowska, M. Żurowski, W. Chlewik, Warszawa 1963

- J. Mukařovsky, Dialog a monolog, [w:] tegoż, Wśród znaków i struktur: wybór szkiców, przeł. J. Baluch, Warszawa 1970

- G. Wilson Knight, Zasady interpretacji sztuk Szekspira, [w:] Teoria badań literackich za granicą. Antologia, wybór, rozprawa wstępna, komentarze S. Skwarczyńska, t. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974

- M. R. Mayenowa, Organizacja wypowiedzi w tekście dramatycznym, [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, Wrocław 2003, t. 1 (i wyd. nast.)

5. Genologia

Obowiązkowe

- Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wrocław 1983, 1989 (BN II 209); [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, przeł. H. Podbielski, Warszawa 1988

- Stanisław Balbus, Zagłada gatunków, [w:] Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, I. Opacki, Warszawa 2000

- Michał Głowiński, Gatunek literacki i problemy poetyki historycznej, [w:] Genologia polska. Wybór tekstów, red. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Warszawa 1983

- Ryszard Nycz, Współczesne sylwy wobec instytucji literatury, [w:] tegoż, Sylwy współczesne. Problem konstrukcji tekstu, Wrocław 1984 i nast.

- Stefania Skwarczyńska, O pojęcie literatury stosowanej, „Pamiętnik Literacki” 1931 (wydanie rocznikowe)

Uzupełniające

- Teresa Michałowska, Rodzaje czy rodzaj? Problemy taksonomii literackiej, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 1; przedruk [w:] Polska genologia literacka, red. R. Cudak, D. Ostaszewska, Warszawa 2007

- Witold Sadowski, Geneza litanii w aspekcie formalno-kompozycyjnym, [w:] tegoż, Litania i poezja na materiale literatury polskiej od XI do XXI wieku, Warszawa 2011

- Roma Sendyka, W stronę kulturowej teorii gatunku, [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006

- Bożena Witosz, Gatunek – sporny (?) problem współczesnej refleksji tekstologicznej, „Teksty Drugie” 2001, nr 5; przedruk [w:] Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2002

Uwagi:

Tryb zajęć: w sali

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby student ma obowiązek odrobienia nieobecności.

Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2024-10-01 - 2025-06-08
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 60 godzin, 290 miejsc więcej informacji
Wykład, 30 godzin, 290 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Artur Hellich, Katarzyna Jaworska, Joanna Jeziorska-Haładyj, Magda Nabiałek, Przemysław Pietrzak, Witold Sadowski, Danuta Ulicka, Łukasz Wróbel
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Poetyka i analiza dzieła literackiego jest obowiązkowym przedmiotem na I roku studiów licencjackich, obejmującym wykład i ćwiczenia. Student zapoznaje się z podstawową wiedzą literaturoznawczą z zakresu wersologii, genologii, tekstologii, narratologii, dramatologii i stylistyki literackiej, opanowuje podstawowe pojęcia używane w tych naukach i proponowane w nich główne rozwiązania najważniejszych problemów. W tym trybie, ucząc się języków tych nauk i ich poprawnego używania, zdobywa niezbędne kompetencje do samodzielnej pracy analitycznej.

Pełny opis:

Na wykładzie przedstawiana jest najnowsza wiedza z wybranych dziedzin poetyki. Obecność na wykładzie nie jest obowiązkowa, wiedza wyniesiona z wykładu jest jednak wymagana na egzaminie.

Głównym celem ćwiczeń jest opanowanie wiadomości z zakresu poetyki historycznej, teoretycznej i kulturowej w sposób ukierunkowany na wykształcenie różnorodnych umiejętności analitycznych, przydatnych w:

— badaniu tekstów w perspektywie różnych dyscyplin literaturoznawczych w ujęciu synchronicznym i diachronicznym,

— analizach intersemiotycznych i transdyscyplinarnych,

— krytyce literackiej,

— nauczaniu szkolnym.

Na ćwiczeniach studenci uczą się czytać prace naukowe poświęcone głównym problemom poetyki, które konfrontują z dziełami literackimi różnego typu z różnych epok. Wiedza wyniesiona z lektury rozpraw teoretycznych jest na ćwiczeniach weryfikowana w trybie opisu i analizy konkretnych tekstów literackich.

Literatura:

I Podręczniki zalecane

- Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Zarys teorii literatury, Warszawa 1972 (i wyd. nast.)

- Ewa Miodońska-Brookes, Adam Kulawik, Marian Tatara, Zarys poetyki, Warszawa1980 (i wyd. nast.)

- Dorota Korwin Piotrowska, Poetyka: przewodnik po świecie tekstów, Kraków 2011

II Podręczniki uzupełniające

- Bożena Chrząstowska, Seweryna Wysłouch, Poetyka stosowana, Warszawa 2000

- Adam Kulawik, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Warszawa 1990 (i wyd. nast.)

- Heinrich Lausberg, Retoryka, przeł., oprac. i wstępem poprzedził A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002

- Henryk Markiewicz, Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1984 (i wyd. nast.)

- Maria Renata Mayenowa, Poetyka teoretyczna: zagadnienia języka, Wrocław 1979 (i wyd nast.)

- Lucylla Pszczołowska, Wiersz polski. Zarys historyczny, Wrocław 1997 (i wyd. nast.)

- Jerzy Ziomek, Retoryka opisowa, Wrocław 1990 (i wyd. nast.)

III Słowniki i encyklopedie

- Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 2000 (i wyd. nast.)

- Poetyka. Zarys encyklopedyczny (tomy: Sylabizm, Sylabotonizm, Tonizm, Strofika, Rytmika, Instrumentacja dźwiękowa, Rym), red. M.R. Mayenowa (następnie L. Pszczołowska), Wrocław 1957–1979

- Słownik literatury polskiego Oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 2002 (i wyd. nast.)

- Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 2002 (i wyd. nast.)

- Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka, et al., Wrocław 1993 (i wyd. nast.)

- Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska et al., Wrocław 2002 (i wyd. nast.)

- Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, S. Tynecka-Makowska, Kraków 2006 (i wyd. nast.)

IV Antologie

- Poetyka, wyb. D. Ulicka, Warszawa 1999, t. 1

- Poetyka, wyb. D. Ulicka, Warszawa 2000, t. 2

- Poetyka (Genologia. Interpretacje), wyb. D. Ulicka, Warszawa 1997, t. 3

- Polska genologia literacka, red. D. Ostaszewska, R. Cudak, Warszawa 2007

- Liryka polska. Interpretacje, red. J. Prokop i J. Sławiński, Kraków 1971 (i wyd. nast.)

- Nowela, opowiadanie, gawęda. Interpretacje małych form narracyjnych, red. K. Bartoszyński, M. Jasińska-Wojtkowska, S. Sawicki, Warszawa 1979

V Lektury do poszczególnych zagadnień

Artykuły i rozprawy podzielone są na obowiązkowe i uzupełniające. Lektury obowiązkowe należy traktować jako konieczne dopełnienie wiedzy zawartej w podręcznikach, lektury uzupełniające – jako jej pożądane rozszerzenie i unowocześnienie. Materiał ten obowiązuje do egzaminu na wszystkich trybach studiów.

1. Wiersz

Obowiązkowe

- Lucylla Pszczołowska, Druga połowa XX wieku [w:] tejże, Wiersz polski. op. cit.

- Maria Dłuska, Wiersz, [w:] tejże, Studia i rozprawy, Kraków 1970, t. 1; przedruk [w:] Problemy teorii literatury, red. H. Markiewicz, Wrocław 1967; przedruk [w:] tejże, Prace wybrane, red. S. Balbus, Kraków 2001, tom 1

- Maria Dłuska, Klauzula, [w:] tejże, Próba teorii wiersza polskiego, Kraków 1980; przedruk [w:] tejże, Prace wybrane, red. S. Balbus, Kraków 2001, tom 2

Uzupełniające

- Zdzisława Kopczyńska, Lucylla Pszczołowska, Znaczenie i wartość form wierszowych w kontekście literatur epoki, „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 3

- Lucylla Pszczołowska, Forma wierszowa a utwór liryczny, [w:] Problemy teorii literatury, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1987, seria 2

- Stefan Sawicki, Wokół opozycji: wiersz – proza, [w:] tegoż, Poetyka. Interpretacja. Sacrum, Warszawa 1981; przedruk [w:] Problemy teorii literatury, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1987, seria 2

2. Styl

Obowiązkowe

- Michaił Bachtin, Słowo w powieści, przeł. Zygmunt Saloni, [w:] Rosyjska szkoła stylistyki, wyb., oprac. M.R. Mayenowa, Z. Saloni, Warszawa 1970

- Michaił Bachtin, Słowo w dziele Dostojewskiego, [w:] tegoż, Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. N. Modzelewska, Warszawa 1970; przedruk [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, op. cit., s. 108-130

- Stanisław Balbus, Historycznoliteracka aktywność stylizacji, [w:] tegoż, Między stylami, Kraków 1993

- Kazimierz Bartoszyński, O amorfizmie gawędy. Uwagi na marginesie „Pamiątek Soplicy”, [w:] tegoż, Teoria i interpretacja, Warszawa 1985

- Teresa Dobrzyńska, Granice metafory, [w:] Metafora, red. M.R. Mayenowa, Wrocław 1984

- Ryszard Nycz, Parodia, [w:] Słownik literatury polskiej XX wieku, op. cit.

- Agata D. Stankowska, Ironia, [w:] tejże, Poezji nie pisze się bezkarnie. Z teorii i historii tropu poetyckiego, Poznań 2007

- Jerzy Ziomek, Tropy, [w:] tegoż, Retoryka opisowa, op. cit.

Uzupełniające

- Włodzimierz Bolecki, Od potworów do znaków pustych. Z dziejów groteski: Młoda Polska i Dwudziestolecie Międzywojenne, „Pamiętnik Literacki” 1989, z. 1; przedruk [w:] tegoż, Pre-teksty i teksty, Warszawa 1998

- Zofia Mitosek, Ćwiczenia ze stylistyki, [w:] tejże, Co z tą ironią?, Gdańsk 2013

- Henryk Markiewicz, Kariera pastiszu, [w:] Poetyka – polityka – retoryka, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2006

- Paul Ricoeur, Symbol daje do myślenia, przeł. S. Cichowicz, [w:] tegoż, Egzystencja i hermeneutyka, wyb., oprac. S. Cichowicz, Warszawa 1985

- Gayatri Spivak, Alegoria i dzieje poezji, przeł. M. Dramińska-Joczowa, „Pamiętnik Literacki” 1975, z. 4; przedruk [w:] Alegoria, red. J. Abramowska, Gdańsk 2003

3. Fabuła, narracja, kompozycja

Obowiązkowe

- Teresa Dobrzyńska, Zatrzymać czas. O językowych i tekstowych sposobach kształtowania czasu w utworach poetyckich, [w:] tejże, Tekst poetycki i jego konteksty. Zbiór studiów, Warszawa 2015

- Stanisław Eile, Strategia narracyjna z perspektywy postaci powieściowych, [w:] tegoż, Światopogląd powieści, Wrocław 1973; przedruk [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, op. cit.

- Michał Głowiński, O powieści w pierwszej osobie [w:] tegoż, Gry powieściowe lub „Prace wybrane”, t. 2, Narracje literackie i nieliterackie, Kraków 1997

- Aleksandra Okopień-Sławińska, Relacje osobowe w komunikacji literackiej, [w:] tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria), Wrocław 1985 (i wyd. nast.)

- Władimir Propp, Morfologia bajki, przeł. S. Balbus, „Pamiętnik Literacki” 1968, z. 4; [lub] Włodzimierz Propp, Morfologia bajki, przeł. W. Wojdyga-Zagórska, Warszawa 1976

- Franz Stanzel, Typowe formy powieści, przeł. R. Handke, [w:] Teoria form narracyjnych w niemieckim kręgu językowym, red. R. Handke, Kraków 1980

Uzupełniające

- Michał Bachtin, Formy czasu i czasoprzestrzeni w powieści [w:] tegoż, Problemy literatury i estetyki, przeł. W. Grajewski, Warszawa 1982, s. 278-310 (wstęp i rozdział 1

- Robert Humphrey, Strumień świadomości – techniki, przeł. T. Amsterdamski, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 4; przedruk [w:] Studia z teorii literatury, red. H. Markiewicz, seria 1, Wrocław 1977

- Henryk Markiewicz, Czas i przestrzeń w utworach narracyjnych [oraz] Postać literacka, [w:] tegoż, Wymiary dzieła literackiego, op. cit.

- Aleksandra Okopień-Sławińska, Semantyka „ja” literackiego („Ja” tekstowe wobec „ja” twórcy), [w:] tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria), Wrocław 1985 (i wyd. nast.)

- Lew Wygotski, „Lekki oddech”, przeł. M. Zagórska [oraz] Iwan Bunin, Lekki oddech, przeł. W. Rogowicz, [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, op. cit.

- Jerzy Ziomek, Powinowactwa przez fabułę, [w:] tegoż, Powinowactwa literatury, Warszawa 1980

- J. Sławiński, Przestrzeń w literaturze. Elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości, [w:] Przestrzeń i literatura. Studia, red. M.Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1978

4. Dramat

Obowiązkowe:

- Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wrocław 1983, 1989 (BN II 209); [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, przeł. H. Podbielski, Warszawa 1988

- M. Prussak, Pytania o monolog w dramacie romantycznym, [w:] tejże, Czy jeszcze słychać głos romantyzmu, Warszawa 2007

- I. Jajte-Lewkowicz, Parateksty na wolności. O roli didaskaliów w dramacie współczesnym, [w:] Dramat w tekście, tekst w dramacie, red. A. Grabowski, J. Kopciński, Warszawa 2014- - - M. Sugiera, Zapośredniczone spojrzenie: ramy i punkty widzenia w dramacie, [w:] Elementy dramatu. Analizy diagnostyczne, red. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2009

- K. Ruta-Rutkowska, Dramatyczne gry w podmiot, „Teksty Drugie” 1999, nr 1-2

- D. Ratajczakowa, Sługa dwóch panów: dwoisty żywot dramatu, “Teksty Drugie” 1990, nr 5-6

Uzupełniające:

- K. Ruta-Rutkowska, Opowiadanie w dramacie, [w:] Opowiadanie w perspektywie badań porównawczych, red. Z. Mitosek, Kraków 2004

- T.S. Eliot, Poezja i dramat; Trzy głosy poezji, [w:] Szkice literackie, tłum. H. Pręczkowska, M. Żurowski, W. Chlewik, Warszawa 1963

- J. Mukařovsky, Dialog a monolog, [w:] tegoż, Wśród znaków i struktur: wybór szkiców, przeł. J. Baluch, Warszawa 1970

- G. Wilson Knight, Zasady interpretacji sztuk Szekspira, [w:] Teoria badań literackich za granicą. Antologia, wybór, rozprawa wstępna, komentarze S. Skwarczyńska, t. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974

- M. R. Mayenowa, Organizacja wypowiedzi w tekście dramatycznym, [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, Wrocław 2003, t. 1 (i wyd. nast.)

5. Genologia

Obowiązkowe

- Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wrocław 1983, 1989 (BN II 209); [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, przeł. H. Podbielski, Warszawa 1988

- Stanisław Balbus, Zagłada gatunków, [w:] Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, I. Opacki, Warszawa 2000

- Michał Głowiński, Gatunek literacki i problemy poetyki historycznej, [w:] Genologia polska. Wybór tekstów, red. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Warszawa 1983

- Ryszard Nycz, Współczesne sylwy wobec instytucji literatury, [w:] tegoż, Sylwy współczesne. Problem konstrukcji tekstu, Wrocław 1984 i nast.

- Stefania Skwarczyńska, O pojęcie literatury stosowanej, „Pamiętnik Literacki” 1931 (wydanie rocznikowe)

Uzupełniające

- Teresa Michałowska, Rodzaje czy rodzaj? Problemy taksonomii literackiej, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 1; przedruk [w:] Polska genologia literacka, red. R. Cudak, D. Ostaszewska, Warszawa 2007

- Witold Sadowski, Geneza litanii w aspekcie formalno-kompozycyjnym, [w:] tegoż, Litania i poezja na materiale literatury polskiej od XI do XXI wieku, Warszawa 2011

- Roma Sendyka, W stronę kulturowej teorii gatunku, [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006

- Bożena Witosz, Gatunek – sporny (?) problem współczesnej refleksji tekstologicznej, „Teksty Drugie” 2001, nr 5; przedruk [w:] Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2002

Uwagi:

Tryb zajęć: w sali

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby student ma obowiązek odrobienia nieobecności.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)