Literatura dzieci i młodzieży

seminaria doktoranckie

Zalecana znajomość tematyki zajęć prowadzonych na Wydziale związanych z tematyką seminarium.

zdalnie

Seminarium doktoranckie magisterskie koncentruje się wokół zagadnień związanych z przygotowywanymi przez uczestników prac doktorskich. Wymaga znacznego zaangażowania, dużej aktywności naukowej i samodzielnej pracy o charakterze badawczej. Uczestnicy przedstawiają w formie autoreferatów kolejne części własnych prac, podejmują nad nimi dyskusje i wspólnie rozwiązują problemy natury interpretacyjnej, warsztatowej, źródłowej i metodologicznej.

Seminarium ma za zadanie przygotować uczestników do prowadzenia pracy naukowej i towarzyszyć im w podejmowanych wysiłkach mających doprowadzić do powstania pracy doktorskiej. Seminarium ma więc charakter warsztatowy, towarzyszy indywidualnym inicjatywom i koncentruje się na tych zagadnieniach, które wiążą się z zainteresowaniami i badaniami doktorantów.

Uczestnicy poznają współczesne metodologie badań literatury dla dzieci i młodzieży, warsztat pracy naukowej, zyskują umiejętność zdystansowanej oceny prac własnych i cudzych, znajdywania w nich usterek i nieścisłości, błędów w sztuce interpretacji, zapoznają się z dawniejszymi i nowymi opracowaniami z zakresu objętego tematyką poszczególnych prac dyplomowych.

Na kolejnych etapach, stosownie do stopnia zaawansowania prac, doktoranci:

- wyznaczają obszar pracy naukowej i redagują wstępną wersję tematu doktoratu,

- podejmują samodzielne studia nad zagadnieniami, stanowiącymi podstawę pracy doktorskiej,

- przygotowują, weryfikują i aktualizują konspekt całej pracy,

- przygotowują szczegółowe konspekty rozdziałów,

- opracowują bibliografię przedmiotową i podmiotową kolejnych rozdziałów i prowadzą stosowne analizy,

- analizują przydatność wybranych narzędzi interpretacyjnych,

- przygotowują i w miarę potrzeb rozszerzają bibliografię przedmiotową i podmiotową,

- piszą kolejne części prac doktorskich i prezentują je w formie autoreferatów;

- opracowują całą rozprawę dyplomową, przeprowadzają adiustację tekstu,

- opracowują pracę zgodnie z wymogami uniwersyteckimi.

Zagadnienia szczegółowe:

1. Metodologia pisania pracy doktorskiej. Zajęcia poświęcone temu blokowi tematycznemu mają na celu zaznajomienie doktorantów z celami pisania pracy dyplomowej, formami rozprawy, metodą naukowego rozpoznawania wybranego obszaru tematycznego, sposobami gromadzenia i opracowywania źródeł. Zagadnienia te, poddane rozpoznaniu na pierwszych seminariach, towarzyszą – stosownie do potrzeb – seminariom kolejnym.

2. Metodologia badań literatury dla dzieci i młodzieży. Celem zajęć poświęconych temu blokowi tematycznemu jest analiza stanu i perspektyw badań, dawniejszymi i nowymi opracowaniami, przyjętymi w refleksji literaturoznawczej metodami analizy, opisu i interpretacji zjawisk związanych z twórczością dla młodych odbiorców, jej recepcją i funkcjami społecznymi..

3. Literatura dla dzieci i młodzieży – jej miejsce w kulturze. Celem zajęć poświęconych tym zagadnieniom jest pogłębiona analiza zjawisk charakterystycznych dla literatury dla dzieci i młodzieży w różnych okresach, jej związkiem z życiem literackim i kulturą czasu, a także interpretacja kierunków rozwoju współczesnej literatury i książki dziecięcej.

Ważnym ogniwem seminarium jest stała refleksja nad związkami między literaturą dla dzieci i młodzieży i kulturą popularną (wspólnota topiki i wzorów gatunkowych, analogie tematyczne, obecność klisz itd.)

4. Autoprezentacje. Jest to najobszerniejszy blok tematyczny, obecny od pierwszych do ostatnich zajęć. Celem tej grupy zajęć jest przygotowanie doktorantów do samodzielnego pisania pracy doktorskiej. Wykorzystując nabyte kompetencje doktoranci przygotowują konspekty rozpraw magisterskich, bibliografię opracowań i przedstawiają wyniki swych badań w formie autoreferatów, stanowiących punkt wyjścia dyskusji uczestników zajęć.

Mary Jane Kehily, Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, Kraków 2008.

Zofia Adamczykowa, Literatura dziecięca. Funkcje – kategorie – gatunki, Warszawa 2004.

Philippe Ariès, Historia dzieciństwa, Gdańsk 1985

Antologia poezji dziecięcej, wstęp i oprac. Jerzy Cieślikowski, Wrocław 1991.

Alicja Baluch, Archetypy literatury dziecięcej, Kraków 1992.

Alicja Baluch, Czyta nie czyta (o dziecku literackim ), Kraków 1998.

Alicja Baluch, Od form prostych do arcydzieła, Kraków 2008

Baśnie nasze współczesne, pod red. Jolanty Ługowskiej, Wrocław 2005.

Bruno Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, przeł. Danuta Danek, Warszawa 1985 (lub inne wydanie).

Krzysztof Biedrzycki, Małgorzata Musierowicz i Borejkowie, Kraków 1999.

Jerzy Cieślikowski, Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław 1975

Jerzy Cieślikowski. Literatura osobna, Warszawa 1985

Jerzy Cieślikowski, Wielka zabawa, Warszawa 1985

Anna Czabanowska-Wróbel, Baśń w literaturze Młodej Polski, Kraków 1996.

Kornel Czukowski, Od dwóch do pięciu, Warszawa 1962.

Janusz Dunin, Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci: z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych, Wrocław 1991.

Dzieciństwo i sacrum, red. Joanna Papuzińska, Grzegorz Leszczyński, Warszawa 1998.

Dzieciństwo i sacrum 2, red. Joanna Papuzińska, Grzegorz Leszczyński, Warszawa 2000.

Dziecko i jego światy w poezji dla dzieci, pod red. U. Chęcińskiej, Szczecin 1994.

Dziecko i teatr w przestrzeni kultury, pod red. M. Karasińskiej i G. Leszczyńskiego, t 1 -2 , Poznań 2007.

Paul Hazard, Książki dzieci i dorośli, przeł. Irena Słońska, Warszawa 1962.

Magdalena Jonca, Sierota w literaturze polskiej XIX wieku, Wrocław 1994.

Magdalena Jonca, Enfants terrible, dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku, Wrocław 2005.

Izabela Kaniowska-Lewańska, Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864, Warszawa 1983.

Kraków mityczny: motywy, wątki, obrazy w utworach dla dzieci i młodzieży, pod red A. Baluch, M. Chrobak, M. Rogoża, Kraków 2009.

Książka dziecięca 1990-2005. Konteksty kultury popularnej i kultury wysokiej, pod red. G. Leszczyńskiego, D. Świerczyńskiej-Jelonek, M. Zająca, Warszawa 2006.

Kulturowe konteksty baśni, pod red. G. Leszczyńskiego, t. 1 Rozigrana córa mitu, Poznań 2005, t. 2 W poszukiwaniu straconego królestwa, Poznań 2006.

Wiesław Krajka, Angielska baśń literacka epoki wiktoriańskiej, Warszawa 1981.

Krystyna Kuliczkowska, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1918, Warszawa 1983.

Słowo na terytorium sztuki dla dziecka, pod red. G. Leszczyńskiego, Poznań 2014.

Joanna Papuzińska, Dziecko w świecie emocji literackich, Warszawa 1996.

Ryszard Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej, Wrocław 2000.

Michał Zając, Promocja książki dziecięcej, Warszawa 2000.

Violetta Wróblewska, Ludowa bajka nowelistyczna, Toruń 2009.

Hanna Dymel-Trzebiatowska, Translatoryka literatury dziecięcej, Gdańsk 2013.

Doktorant będzie potrafił:

W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA

1. stosować pojęcia i aparaturę naukową w procesie interpretacji uwarunkowań historycznych i filozoficznych oraz kierunków rozwoju literatury dla dzieci i młodzieży;

2. prowadzić samodzielne rozpoznanie dawnych i współczesnych zjawisk literackich, poddać je naukowej analizie z perspektywy literaturoznawczej, a także z punktu widzenia nowocześnie rozumianej komparatystyki, z wykorzystaniem instrumentów badawczych wypracowanych na gruncie badań literaturoznawczych i nauk pokrewnych (kulturoznawstwa, pedagogiki, bibliologii);

3. analizować zjawiska literackie, w których uczestniczy dziecięca publiczność czytająca, w kontekście literatury i kultury danego czasu, z uwzględnieniem specyfiki adresata, i formułować na ten temat kompetentną wypowiedź zarówno naukową, jak popularyzatorską;

W ZAKRESIE KSZTAŁTOWANIA UMIĘJĘTNOŚCI

4. inicjować i wyznaczać zakres badań, a także włączać się w badania zespołowe (np. granty), samodzielnie gromadzić bibliografię do opracowywanego tematu, przygotować konspekt, sformułować i zweryfikować hipotezy robocze, poddać krytycznej analizie stan badań nad podejmowanym zagadnieniem, dobrać odpowiednie instrumenty interpretacyjne, napisać dłuższą rozprawę historycznoliteracką lub przygotować wypowiedź ustną, utrzymaną w formie właściwej dla wypowiedzi naukowej;

5. weryfikować poprawność własnych wypowiedzi poświęconych zagadnieniom historycznoliterackim, a także prac innych autorów;

6. brać udział w dyskusji naukowej, bronić własnych tez, przyjętych metod i sposobu prowadzenia rozpoznania;

W ZAKRESIE KSZTAŁTOWANIA POSTAWY

7. aktywnie oddziaływać na współczesną kulturę literacką, poprzez uczestnictwo w życiu kulturalnym (np. recenzje, omówienia prasowe, artykuły i szkice publicystyczne);

8. wpływać na społeczne kryteria oceny książek kierowanych do dzieci i młodzieży, z uwzględnieniem wpływów literatury, sztuki, filozofii i kultury, a także potrzeb czytelników, ich możliwości percepcyjnych i oczekiwań środowisk związanych z życiem literackim;

9. kształtować społeczne postawy czytelnicze i stymulować społeczne oczekiwania związane z książką i czytelnictwem młodego pokolenia.

- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) – 20%

- prezentacje autoreferatów – 80%

brak