Wiedza o kulturze
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3002-13A2WK |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.7
|
Nazwa przedmiotu: | Wiedza o kulturze |
Jednostka: | Instytut Kultury Polskiej |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
Założenia (opisowo): | Przekazanie podstawowej wiedzy na temat głównych nurtów refleksji nad kulturą, głównych pojęć nauk o kulturze oraz wybranych zjawisk kulturowych. Poszerzenie umiejętności rozpoznawania, analizowania i wyjaśniania podstawowych procesów kulturowych. |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Wykład przedstawia główne nurty badań nad kulturą. Stają się one punktem wyjścia dla ukazania szeregu problemów i zjawisk kulturowych, takich jak: opozycja natura – kultura, problematyka sacrum i profanum w kulturze, przemiana form i funkcji rytuałów, rola mitów w budowaniu koncepcji człowieka i świata, magia i religia, stosunek do ciała, wpływ kultury na rozumienie zjawisk biologicznych, jak np. śmierć i narodziny, a także na kształtowanie zjawisk społecznych, np. relacji z innymi ludźmi, czy stosunku do obcych. Prezentacje te prowadzą do ukazania zależności zachodzących pomiędzy różnymi (czasem zdawałoby się odległymi) zjawiskami kultury i do wskazania prawidłowości kształtujących kulturę. Równocześnie mają na celu zapoznanie z podstawowymi pojęciami dyscypliny. Wykład stanowi wprowadzenie do szeroko pojętej problematyki nauk o kulturze, a zwłaszcza do antropologii i socjologii kultury oraz etnografii. To same zagadnienia rozwijane są w ramach ćwiczeń. |
Pełny opis: |
1. Początki refleksji nad kulturą. Podstawowe pojęcia. Pierwsze artefakty kulturowe, 2 godz.; 2. Pierwsze koncepcje i definicje kultury. Ewolucja pojęcia. Fascynacja człowiekiem poza kulturą. Natura i kultura, 2 godz.; 3. Ewolucjonistyczne koncepcje kultury. Lewis Henry Morgan i Edward Burnett Tylor, 2 godz.; 4. Dyfuzjonistyczne koncepcje kultury. Leo Viktor Frobenius i Franz Boas. Etnocentryzm i relatywizm kulturowy, 2 godz.; 5. Problem szamanizmu we wczesnych i współczesnych badaniach nad kulturą – ewolucja poglądów, 2 godz; 6. Sacrum i profanum w kulturze. Durkheimowska propozycja empirycznych badań nad sacrum i profanum – podstawowe dla niej rozróżnienia świętego i świeckiego czasu i przestrzeni. Wpływ koncepcji Durkheima na inne nurty refleksji nad kulturą, 4 godz; 7. Brytyjscy antropologowie społeczni. Problematyka mitu w badaniach Bronisława Malinowskiego. Wpływ brytyjskich antropologów społecznych na dalszy rozwój badań nad kulturą. Inne koncepcje mitu, 2 godz.; 8. Mity – ich znaczenie dla kultury i życia społecznego. Mityczny bohater jako uosobienie fundamentalnych dla kultury wartości, 2 godz.; 9. Wizje zaświatów i ich związek z koncepcją człowieka, 2 godz.; 10. Magia i religia w refleksji nad kulturą. Podstawowe różnice w strukturze magicznego i religijnego myślenia. Wpływ magii i religii na zachowania i na społeczną organizację, 2 godz.; 11. Ciało w kulturze. Ciało jako wyraz i miernik fundamentalnych dla kultury wartości m.in. demokracji, porządku, moralności, 2 godz.; 12. Znaczenie zabawy w życiu społecznym i kulturze, ludyczne korzenie kultury, „wojna postu z karnawałem”, 2 godz.; 13. Najważniejsze tendencje w rozwoju współczesnej kultury. Główne nurty współczesnych badań nad kulturą, 2 godz. |
Literatura: |
Ariès Philippe, Człowiek i śmierć, Warszawa 1992 Bataille Georges, Erotyzm, Gdańsk 1999 Burkert Walter, Stwarzanie świętości. Ślady biologii we wczesnych wierzeniach religijnych, Kraków 2006 Caillois Roger, Żywioł i ład, Warszawa 1995 Campbell Joseph, Potęga mitu, Kraków 1994 Citati Pietro, Światło nocy. Wielkie mity w historii ludzkości, Warszawa 2003 De Martino Ernesto, Ziemia zgryzoty, Warszawa 1971 Eliade Mircea, Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne, Kraków 1997 Gennep, Arnold van, Obrzędy przejścia, Warszawa 2006 |
Efekty uczenia się: |
Po ukończeniu wykładu student dysponuje podstawową wiedzą na temat głównych nurtów refleksji nad kulturą, głównych pojęć nauk o kulturze oraz wybranych zjawisk kulturowych. W związku z tym powinien umieć rozpoznać, zanalizować i wyjaśnić podstawowe procesy kulturowe. |
Metody i kryteria oceniania: |
Obecność na wykładzie, zaliczenie ćwiczeń. Ocena końcowa jest oceną z ćwiczeń. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.