Akademia filmu awangardowego 1
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3002-AFA20-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.7
|
Nazwa przedmiotu: | Akademia filmu awangardowego 1 |
Jednostka: | Instytut Kultury Polskiej |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne Przedmioty ogólnouniwersyteckie Instytutu Kultury Polskiej Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim |
Strona przedmiotu: | https://www.akademiadokumentalna.pl/ |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Student powinien orientować się w szerokim zakresie zagadnień związanych z historią i historią kultury, naukami społecznymi. Powinien posiadać podstawową wiedzę dotyczącą sztuki filmowej – zarówno fabularnej jak i filmu dokumentalnego, sztuki współczesnej. Student powinien rozpoznawać podstawowe gatunki sztuki filmowej – rozpoznawać formy wyrazu przynależne filmowi i sztukom audiowizualnym – które tradycyjnie są przynależne kinu fikcji i kinu faktów. |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Zajęcia wykładowe połączone z projekcją filmów, podczas których studenci zapoznają się z filmami głównych nurtów awangardy filmowej – od lat 20. do lat 80., kształtując rozumienie aktualnych realizacji artystycznych zarówno z pola filmu jak i sztuki współczesnej. Zajęcia w kompleksowy sposób przybliżają tradycję kina awangardowego i wskazuję współczesne realizacje kina dokumentalnego, których autorzy posługują się językiem filmowym wypracowanym na gruncie awangardy, kładąc nacisk na odwoływanie się tych form filmowych do kwestii społecznych, form obiegu sztuki i uwarunkowań związanych z jej produkcją. Warunkiem udziału w zajęciach jest wykupienie karnetu filmowego. Koszt karnetu to: 100 zł. Zajęcia rozpoczynają się 15 października. Wszystkie zajęcia odbywają się online. Studenci zapisani na zajęcia otrzymają bezpłatnie publikację „Historie filmu awangardowego”, która ukaże się w listopadzie. Koordynatorka: gabriela.sitek@gmail.com |
Pełny opis: |
Wśród przedstawionych tematów zajęć znajdują się zagadnienia stanowiące kanon historii kina światowego: Wielka Awangarda – film dadaistyczny (Balet mechaniczny Fernanda Légera, 1924, Antrakt René Claira, 1924), film surrealistyczny (Pies andaluzyjski Luisa Buñuela i Salvadora Dali, 1929, Złoty wiek Luisa Buñuela, 1930), dokument liryczny (m.in. Berlin, symfonia wielkiego miasta Waltera Ruttmanna, 1927, Człowiek z kamerą Dzigi Wiertowa, 1929), kino eksperymentów narracyjnych (Zaproszenie do podróży Germaine Dulac, 1927), jak również pionierskie realizacje polskiego filmu awangardowego lat 20. i 30. (Przygoda człowieka poczciwego Franciszki Themerson i Stefana Themersona, 1937; filmy zrekonstruowane współcześnie na podstawie śladów, zachowanych koncepcji m.in. Apteka Bruce’a Checefsky’ego 2001, Drobiazg melodyjny tegoż, 2006, Jalu Kurek - OR - Obliczenia rytmiczne Ignacego Szczepańskiego, 1985). Zwrócenie uwagi na tradycję dwudziestowiecznej awangardy filmowej jest istotne zarówno z powodu wypracowania na jej gruncie pierwszych poetyk filmowych jak i jej konstytutywnego wpływu na kształt sztuki awangardowej (por. R. W. Kluszczyński, Film – sztuka Wielkiej Awangardy, Warszawa-Łódź 1990). Uczestnicy zajęć poznają tradycję kina amerykańskiej awangardy lat 20., 30. i 40. (m.in. Manhattan Paula Stranda i Charlesa Sheelera 1921, Sieci popołudnia Mai Deren i Alexandra Hammida, 1943, Rytuał w przetworzonym czasie Mai Deren, 1946, Ognie sztuczne Kenetha Angera, 1947). Program cyklu zajęć obejmuje dzieje amerykańskiej awangardy filmowej lat 1960-1980 (m.in. filmy Klatka, 1960; Ścinki z życia szczęśliwego człowieka, 2012, Jonasa Mekasa, twórczość Tony’ego Conrada, Andy Worhola,). Uczestnicy zajęć poznają najważniejsze koncepcje i realizacje eksperymentów filmowych Fluxusu (m.in. twórczość Josepha 3 Beuysa, Yoko Ono – Cut Piece, 1965, Nam June Paika – Zen dla filmu, 1963). Integralną częścią zajęć będą projekcje współczesnych filmów dokumentalnych, czerpiących z tradycji Wielkiej Awangardy i klasycznych dziś realizacji kina awangardowego lat 50., 60., 70. i 80. Echa tych tradycji można doszukać się we współczesnym kinie dokumentalnym jako filmów, których autorzy są współcześnie jedną z najbardziej otwartych na eksperyment grup filmowców. Filmy dokumentalne pozostają często w obiegu festiwalowym, poza głównym nurtem kinowej dystrybucji. Współczesne kino dokumentalne to obecnie jeden z najciekawszych i najszybciej rozwijających się gatunków filmowych. Filmy dokumentalne, które znalazły się w zestawieniu, charakteryzuje nowatorstwo formy, przybliżające je do granicy między dokumentem a kinem eksperymentalnym. Podczas zajęć poruszona zostanie kwestia kreacji w filmie dokumentalnym i perspektywy, z której prowadzona jest narracja, tego, za pomocą jakich środków wyrazu jest budowany perswazyjny przekaz dokumentów. Istotnym zagadnieniem zaproponowanych zajęć będzie kwestia montażu jako procesu organizacji wypowiedzi filmowej. Zajęcia mają na celu zwiększenie świadomości wpływu tradycji awangardy filmowej na formy wyrazu obecne we współczesnym filmie, w tym szczególnie w filmie dokumentalnym, budowanie kompetencji odbioru sztuki współczesnej. Cykl wykładów i projekcji jest pierwszą częścią programu Akademii filmu awangardowego, składającego się z dwóch semestralnych cykli, które obejmują zagadnienia historii filmu awangardowego – od lat 20. do czasów najnowszych. 1. Kino Wielkiej Awangardy – film dadaistyczny i surrealistyczny 15.10.2020 Prowadzący zajęcia: prof. dr hab. Marcin Giżycki „Balet mechaniczny” (“Ballet mécanique”) Fernanda Légera, 1924, 17’ „Antrakt” (“Entr'acte”) René Claira, 1924, 24’ „Pies andaluzyjski” (“Un chien andalou”) Luisa Buñuela i Salvadora Dali’ego, 1929, 16’, „Złoty wiek” (“L'âge d’or”) Luisa Buñuela, 1930, 64’ 2. Kino Wielkiej Awangardy – dokumentalny film liryczny 22.10.2020 Prowadzący zajęcia: prof. dr hab. Marcin Giżycki „Berlin, symfonia wielkiego miasta” (“Berlin: Die Sinfonie der Großstadt”) Waltera Ruttmanna, 1927, 79’ „Człowiek z kamerą” („Человек с киноаппаратом”) Dzigi Wiertowa, 1929, 80’ 3. Reżyserki Wielkiej Awangardy i ich twórczość we współczesnym filmie dokumentalnym 29.10.2020 4 Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz „Zaproszenie do podróży” (“L'invitation au voyage”) Germaine Dulac, 1927, 36’ „Kochać Innego” (“Love Other: The Story of Claude Cahun and Marcel Moore”), reż. Barbara Hammer, 2006, 55’ 4. Wczesne kino amerykańskiej awangardy: filmy „ożywionego malarstwa” , temat miasta. Autorska animacja awangardy kanadyjskiej 5.11.2020 Prowadzący zajęcia: Daniel Muzyczuk „Manhatta” Paula Stranda i Charlesa Sheelera 1921, 10’ „Rytmy światła” („Light Rhythms”) Francisa Bruguière'a i Oswella Blakestona 1930, 5’ „Early abstractions” Harry’ego Smitha, 1939–56, 23’ „Kochaj sąsiada swego” (“Neighbours”) Normana McLarena, 1952, 8’ 5. Polska awangarda filmowa od lat 20. do lat 60. - pionierskie realizacje polskiego filmu awangardowego 12.11.2020 Prowadzący zajęcia: prof. dr hab. Marcin Giżycki „Apteka” Bruce’a Checefsky’ego, 2001, 5’ „Drobiazg melodyjny” Bruce’a Checefsky’ego, 2006, 6’ „Jalu Kurek - OR - Obliczenia rytmiczne” Ignacego Szczepańskiego, 1985, 4’ „Mieczysław Szczuka – 5 momentów filmu abstrakcyjnego” Marcina Giżyckiego, 2006, 2' „Henryk Berlewi – Kinefaktura” Marcina Giżyckiego, 2012, 3' „Był sobie raz…” Waleriana Borowczyka, Jana Lenicy, 1957, 9’ „Dom” Waleriana Borowczyka, Jana Lenicy, 1957, 11’ „Sztandar Młodych” Waleriana Borowczyka, Jana Lenicy, 1957, 2’ 6. Twórczość Mai Deren jako prekursorki amerykańskiej awangardy filmowej 19.11.2020 Prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz „W zwierciadle Mai Deren” (“In the Mirror of Maya Deren”) Martiny Kudláček, 2002, 104’ „Sieci popołudnia” (“Meshes of the Afternoon”) Mai Deren i Alexandra Hammida, 1943, 14' „Rytuał w przetworzonym czasie” („Ritual in Transfigured Time”) Mai Deren, 1946, 14' 7. Miasto we współczesnym dokumentalnym eseju filmowym w kontekście tradycji awangardowej 24.11.2020 Spotkanie z Piotrem Stasikiem poprowadzi Jakub Majmurek „21 x Nowy Jork”, reż. Piotr Stasik, 2016, 71’ 8. Filmowy dziennik, codzienność, autobiografizm, dokumentalizm subiektywności w amerykańskiej 5 awangardzie filmowej lat 60. Twórczość Jonasa Mekasa 26.11.2020 Prowadzący zajęcia: dr Marcin Borchardt „Klatka” (“The Brig”) Jonasa Mekasa, 1960, 64’ “Ścinki z życia szczęśliwego człowieka” („Out-Takes from the Life of Happy Man”), Jonasa Mekasa, 2012, 68’ 9. Queerowa ekspresja amerykańskiej awangardy filmowej 3.12.2020 Prowadzący zajęcia: Karol Radziszewski „Ognie sztuczne” („Fajerwerski”) (“Fireworks”) Kennetha Angera, 1947, 20’ „Płonące istoty” (“Flaming Creatures”) Jacka Smitha, 162- 163, 45 min. “Kiss”, “Empire”, “Blow job”, “Chelsea Girls”, "Sleep" Andy’ego Warhola [fragmenty] “Dyketactics” Barbary Hammer 1973, 4 min. “Beautiful People” Davida Wojnarowicza, 1987, 30 min. 10. Kino własne, home movies, wideodziennik / kino amatorskie 8.12.2020 Prowadząca zajęcia: Paulina Haratyk „Rzeźbiarz z kamerą”, reż. Marcin Giżycki, 2018, 29' „Przed zmierzchem” Leszka Boguszewskiego, 1976, 7’ „Klucz do...” Marcina Ziębińskiego, 1986, 16’ „Mojave” Wilhelma Sasnala¸ 2006, 6' „Chleb” Wilhelma Sasnala, 2017, 7’ 11. Twórczość Josepha Beuysa i jego współczesny obraz w filmie dokumentalnym 10.12.2020 Prowadzący zajęcia: Sebastian Cichocki „Beuys. Sztuka to rewolucja” („Beuys”), reż. Andres Veiel, Niemcy 2017, 107 min. 12. Awangardowe koncepcje i realizacje eksperymentów filmowych Fluxusu 17.12.2020 Prowadzący zajęcia: Antoni Michnik Fluxfilm Anthology Twórcy prezentowanych filmów: Nam June Paik, Dick Higgins, George Maciunas, Chieko Shiomi, John Cavanaugh, James Riddle, Yoko Ono, George Brecht, Robert Watts, Pieter Vanderbiek, Joe Jones, Eric Anderson, Jeff Perkins, Wolf Vostell, Albert Fine, George Landow, Paul Sharits, John Cale, Peter Kennedy, Mike Parr, Ben Vautier 13. Twórczość Tony’ego Conrada i jego postać we współczesnym filmie dokumentalnym 14.01.2020 Prowadzący zajęcia: Daniel Muzyczuk “Tony Conrad: tu i teraz” (“Tony Conrad: Completely in the Present”), reż. Tyler Hubby, USA, 96 min. 6 14. Found footage jako technika awangardowych realizacji we współczesnym kinie dokumentalnym 21.01.2020 Prowadząca zajęcia: dr Gabriela Sitek “Dawson City: czas zatrzymany” (“Dawson City: Frozen Time”), reż. Bill Morrison, USA, 2017, 120 min. “Dowody w procesie ciał” (“Evidentiary Bodies”) reż. Barbara Hammer, USA, 2018, 15 min. |
Literatura: |
Podstawowe lektury: M. Giżycki, Awangarda wobec kina. Film w kręgu polskiej awangardy artystycznej dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa 1996; Stefan i Franciszka Themerson. Poszukiwania wizualne, kat. wystawy, Łódź 1981. A. Helman, Awangarda we francuskim i niemieckim kinie niemym, [w:] Kino nieme. Historia kina, t. 1, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2009, s. 737-777. R. W. Kluszczyński, Film – sztuka Wielkiej Awangardy, Warszawa-Łódź 1990. A. Pitrus, Film awangardowy w latach 1930–1959, [w:] Kino klasyczne. Historia kina, t. 2, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2011, s. 549- 8 66 A. Pitrus, Film awangardowy w latach 1960-1980, [w:] Kino epoki nowofalowej. Historia kina, t. 3, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2015, s. M. Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego, Gdańsk 2000 Themersonowie i awangarda, pod red. Paweł Polit, Łódź 2013 P. A. Sitney, Visionary Film: The American Avant- Garde, 1943-2000, Nowy Jork 2002 Lektury zalecane: J. Kurek, Objaśniam OR, „Linia” 1933, nr 5 (przedruk w: M. Giżycki, Walka o film artystyczny w międzywojennej Polsce, Warszawa 1989) Germaine Dulac, Istota kina –wizualizacja myśłi, tłum. I. Dembowski, w: Europejskie manifesty kina. Antologia, pod red. A. Gwóźdź, Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 2002, s. 170-178 Sztuka w kinie dokumentalnym, pod red. Pauliny Kwiatkowskiej, Matyldy Szewczyk, Warszawa 2016 Grupa ETC, Narracje, estetyki, geografie: Fluxus w trzech aktach, 2014 M. Radkiewicz, „Władczynie spojrzenia”. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek, Kraków 2010 M. Stępnik, Lustra, maski, sobowtóry... Maya Deren i jej siostry w maskaradzie, (w:) Outsiderzy, mistyfikatorzy, eskapiści w sztuce XX wieku. Studium postaw twórczych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2016, s. 103-134 |
Efekty uczenia się: |
Student zna najważniejszych twórców i najwybitniejsze dzieła współczesnego, światowego kina awangardowego i jego powiązania z filmem dokumentalnym Student zna najważniejsze nurty, zjawiska i twórców w historii kina awangardowego i jego relacje ze sztuką filmu dokumentalnego Student wie, na jakie zagadnienia społeczne i historyczne odpowiadały filmy awangardowe i wykorzystujące środki wypracowane na gruncie awangardy filmy dokumentalne Student zna kontekst historyczno-społeczno-kulturowy współczesnego kina dokumentalnego oraz najczęściej poruszaną w konkretnych filmach problematykę Student wie, przy użyciu jakich narzędzi teoretycznych i analitycznych badać film awangardowy – zarówno jego światowe realizacje jak i filmy powstałe w Polsce i odnoszące się do rodzimego kontekstu Student rozumie funkcjonowanie i znaczenie wideo i filmów awangardowych w różnych kontekstach kulturowych i potrafi wykorzystać narzędzia analityczne przyswojone na zajęciach w samodzielnym poszerzaniu wiedzy z zakresu sztuki współczesnej wystawianej w warszawskich galeriach Umiejętności: Student potrafi samodzielnie analizować filmy awangardowe pod kątem zastosowanych w nich rozwiązań formalnych i estetycznych Student potrafi samodzielnie analizować filmy awangardowe i sztukę wideo w szerszym kontekście historycznym i społecznym Student potrafi wykorzystać filmy awangardowe w pracy naukowej, np. jako źródło do badań historycznych i socjologicznych Student potrafi wskazać różnice i podobieństwa między językiem kina awangardowego i fabularnego |
Metody i kryteria oceniania: |
Metody oceny pracy studenta (udział w całościowej ocenie pracy studenta) 1. Ocena ciągła: bieżące przygotowanie do zajęć (30/100) 2. Końcowe zaliczenie pisemne 50/100 Warunkiem zaliczenia zajęć będzie napisanie eseju na 5-6 znormalizowanych stron w Wordzie na temat wcześniej uzgodniony z koordynatorką zajęć. Temat należy przesłać do koordynatorki do ostatnich zajęć przewidzianych w semestrze na adres: gabriela.sitek@gmail.com Kontrola obecności 20/100 Wymagane jest bieżące zapoznawanie się z filmami udostępnianymi w ramach zajęć i wykładami. Dopuszczalne są dwie nieobecności. W przypadku każdej kolejnej Uczestnik / Uczestniczka zajęć zobowiązana jest napisać esej dotyczący wybranego filmu, na którego projekcji był Uczestnik / Uczestniczka zajęć. Objętość: maksymalnie 3000 znaków. Termin nadsyłania: ostatnie zajęcia w semestrze. Zajęcia rozpoczynają się 15 października. Wszystkie zajęcia odbywają się online. W dniu, kiedy poszczególne zajęcia są zaplanowane – zgodnie z harmonogramem zajęć – studenci otrzymają kod umożliwiający zapoznanie się z filmami przewidzianymi w ramach poszczególnych bloków. Kod umożliwi dostęp do filmów przez 7 dni. Uczestnicy zajęć będą mieli 4 godziny na obejrzenie filmu od pierwszego odtworzenia filmu. Filmy zostaną zaprezentowane na platformie Mdag.pl i Vimeo. Wykłady odbędą się na platformie Zoom. Będą rozpoczynały się o godz. 17. Rejestracje wykładów będą przesyłane studentom na adresy mailowe w formie nagrania wideo po zakończeniu wykładu. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.