Narratologia wizualna

fakultatywne

Wykład obowiązkowy dla II roku studiów mgr. specjalizacji „Kultura wizualna” (ale otwarte dla innych studentów Kulturoznawstwa).

w sali

Wprowadzenie do narratologii – teorii i metody potrzebnej w pracy nad wszelkiego rodzaju tekstami narracyjnymi, ze szczególnym uwzględnieniem narracji filmowej.

Klasyczna narratologia lat 60. zajmowała się przede wszystkim strukturami fabularnymi utworów literackich (baśni, powieści). W latach 70. uwaga badaczy skupiła się na relacji między fabułą a poziomem jej narracyjnej ekspozycji (dyskurs, tekst), nadal jednak w kontekście dzieł literackich. Modele narratologiczne dość szybko jednak zaczęto stosować także w badaniach nad filmem (zarówno analiza fabuły, jak i całej konstrukcji narracyjnej), następnie zaś w pracy nad obrazami wizualnymi pozbawionymi diachronicznej fabuły (jak obraz malarski lub fotografia, instalacje plastyczne, tzw. „nowe media”). Narratologię można też rozumieć jako nieusuwalny komponent innych, także poststrukturalistycznych dyskursów badawczych.

Wykład stanowi wprowadzenie do narratologii wizualnej. Przedstawiony zostanie najpierw „uogólniony”, roboczy model tekstu narracyjnego, a następnie możliwości jego zastosowania w sferze mediów wizualnych, a przede wszystkim filmu.

Poszczególne zagadnienia ilustrowane będą albo serią wybranych fragmentów filmowych, albo pogłębioną analizą jednego dzieła filmowego. Materiałem poglądowym będą także teksty nietypowe, „graniczne” (np. filmy eksperymentalne), zmuszające do przekształcania wyjściowego modelu teoretycznego.

Jednym ze szczegółowych celów wykładu jest wyostrzenie konceptualnej różnicy między pojęciem „medium”, jako odnoszącym się zasadniczo do procedury „zapisu”, a pojęciem „narracji”, funkcjonującym przede wszystkim w perspektywie odbiorczej.

Podstawowa literatura:

Mieke Bal, Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji, Kraków 2012

Genette Gérard, Discours du récit. Essai de méthode, w: tegoż, Figures III,

Paris 1972

Jonathan Culler, Story and Discourse in the Analysis of Narrative, w: The

Pursuit of Signs. Semiotics, Literature, Deconstruction, Ithaca, N.Y. 1981

Alicja Helman, Andrzej Pitrus, Podstawy wiedzy o filmie, Gdańsk 2008.

David Bordwell, Narration in the Fiction Film, Madison 1985

Robert Stam, Robert Burgoyne i Sandy Flitterman-Lewis, New Vocabularies

in Film Semiotics. Structuralism, Post-structuralism and Beyond, Nowy Jork 1992.

Mieke Bal, Norman Bryson, Semiotics and Art History, „Art Bulletin”

73,2/1991.

Ernst van Alphen, The Narrative of Perception and the Perception of

Narrative, „Poetics Today” 11, 3, 1990, s. 483-509

Wykład przygotowuje studenta do analizy tekstu narracyjnego, a zwłaszcza narracji wizualnej (obrazu filmowego, malarskiego, fotograficznego, itp.). Na koniec rocznych zajęć student powinien swobodnie posługiwać się terminologią narratologiczną jako narzędziem interpretacji tekstu.

Absolwent zna i rozumie w stopniu zaawansowanym wybrane aspekty kultury literackiej i twórczości słownej, kultury wizualnej i filmowej oraz relacjach między nimi; metody analizy oraz interpretacji praktyk i tekstów kultury; wybrane nurty i narzędzia historii literatury, sztuk wizualnych i filmu.

Absolwent potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje z różnorodnych źródeł i wykorzystywać je w samodzielnych projektach badawczych; wykorzystywać metodologię badawczą oraz narzędzia (także cyfrowe) nauk humanistycznych oraz prezentować i syntetyzować uzyskane tymi metodami dane

Zaliczenie na ocenę (udział w zajęciach + zaliczenie ustne)