Współczesna polska leksyka

Informacje ogólne

Kod przedmiotu:	3003-C061KJ1
Kod Erasmus / ISCED:	(brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu:	Współczesna polska leksyka
Jednostka:	Instytut Języka Polskiego
Grupy:
Punkty ECTS i inne:	(brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS: roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS; tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h; 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się; tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS; nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta. zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia:	polski
Rodzaj przedmiotu:	seminaria magisterskie
Założenia (opisowo):	Zaliczenie wszystkich przedmiotów z zakresu językoznawstwa w licencjackim cyklu zajęć (na studiach I stopnia). Wiedza z zakresu językoznawstwa synchronicznego, zarówno opisowego, jak i normatywnego. Opanowanie zagadnień leksykologii, leksykografii, stylistyki, kultury języka i gramatyki opisowej języka polskiego. Zainteresowania językoznawcze.
Tryb prowadzenia:	w sali
Skrócony opis:	Seminarium obejmuje: - analizę i opis słownictwa (zarówno ogólnego, jak i środowiskowego) pod kątem jego związków z kulturą - lekturę tekstów dotyczących związków między językiem a kulturą - zapoznanie studentów z zasadami pisania pracy magisterskiej z uwzględnieniem założeń teoretycznych i metod gromadzenia i analizy materiału badawczego. Oprócz 60 godzin zajęć seminaryjnych student powinien przeznaczyć co najmniej 120 godzin na przygotowanie do zajęć (lektura tekstów, przygotowanie konspektów i minianaliz leksyki) oraz minimum 60 godzin na wstępne działania związane z przygotowaniem pracy magisterskiej (wybór tematu, plan pracy, zgromadzenie bibliografii i jej lektura).
Pełny opis:	Język jako sposób ujmowania świata; rola języka w kreowaniu świata, językowy obraz świata; kategoryzacja, wartościowanie. Sposoby uzupełniania zasobu leksykalnego oraz potrzeby użytkowników języka z tym związane Związki między językiem a kulturą; relatywizm językowy i kulturowy; gramatyka kulturowa Anny Wierzbickiej. Potoczność jako sposób doświadczania świata. Sposoby opisu słownictwa z uwzględnieniem aspektu kulturowego: definicja otwarta, konotacje, profilowanie. Pola semantyczne jako obraz ludzkiego postrzegania świata. Postrzeganie rzeczywistości w socjolektach; polszczyzna ogólna a odmiany środowiskowe. Płeć a język – czy polszczyzna jest językiem „maskulinocentrycznym” (antyfeministycznym)? Magia słowa – magiczna funkcja języka na przykładzie rytualnych zachowań językowych (w religii, polityce, reklamie, kulturze ludowej); język polityki jako przykład specyficznego ujęcia świata; kwestia perswazji językowej. Oprócz tego: zasady pisania pracy magisterskiej.
Literatura:	R. Tokarski 2013: Światy za słowami, Lublin. R. Grzegorczykowa 1990: Pojęcie językowego obrazu świata [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin J. Bartmiński 2013: Rola etymologii w rekonstrukcji językowego obrazu świata [w:] LingVaria VIII, nr 2 (16) G. Lakoff, M. Johnson 1988: Metafory w naszym życiu, Warszawa A. Markowski 1992: Leksyka wspólna różnym odmianom polszczyzny, , Wrocław A. Wierzbicka 1991: Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach [w:] Etnolingwistyka 4, red. J. Bartmiński, Lublin K. Dejna (1980), Ile mamy języków polskich?, „Język Polski” LX A. Wierzbicka 1999: Emocje. Język i „skrypty kulturowe” [w:] tejże: Język – umysł – kultura, Warszawa J. Szpyra-Kozłowska, M. Karwatowska 2005: Jak Polka z Polakiem – językowe bariery w komunikacji między płciami [w:] Bariery i pomosty w komunikacji językowej Polaków, red. J. Bartmiński, U. Majer-Baranowska, Lublin 2005, s. 91-118 M. Łaziński 2005: Czy gramatyka może przeszkadzać w rozmowie kobiety i mężczyzny? [w:] Bariery i pomosty w komunikacji językowej Polaków, red. J. Bartmiński, U. Majer-Baranowska, Lublin 2005, s. 119-148 S. Grabias 1997: Język w zachowaniach społecznych, Lublin1997 E. Kołodziejek 2005: Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2005 E. Kołodziejek 1991: Ekspresywność i emocjonalność słownictwa marynarzy [w:] „Język a Kultura”, t. 4.: Funkcje języka i wypowiedzi, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław E. Kołodziejek (2004), Struktura języka współczesnych subkultur, "Studia Językoznawcze", t. 3, Szczecin T. Piekot 2001: System aksjologiczny w słownictwie kulturystów, „Poradnik Językowy” 5 T. Piekot 2008: Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do analizy socjolektu, Wałbrzych W. Pisarek 978: Zróżnicowanie języka narodowego [w:] Encyklopedia wiedzy o języku polskim, red. S. Urbańczyk, Wrocław A. Pajdzińska 1990: Antropocentryzm frazeologii potocznej [w:] Etnolingwistyka 3, Lublin A. Oryńska 1988: Zasady komunikowania w gwarze więziennej – tabu i eufemizmy [w:] Język a kultura, t. I, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław B. Walczak 1988: Magia językowa dawniej i dziś [w:] Język zwierciadłem kultury czyli nasza codzienna polszczyzna, red. H. Zgółkowa, Poznań A. Engelking 1991: Rytuały słowne w kulturze ludowej. Próba klasyfikacji [w:] Język a kultura 4,, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław A. Engelking 1988: Magiczna moc słowa w polskiej kulturze ludowej [w:] Język a kultura, t. I, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław K. Pisarkowa 1976: Konotacje semantyczne nazw narodowości [w:] Zeszyty Prasoznawcze 1 J. Bartmiński, J. Panasiuk 1993: Stereotypy językowe [w:] [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX w., t. II Współczesny język polski, red. J. Bartmiński J. Bartmiński 1993: O profilowaniu i profilach raz jeszcze [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin R. Grzegorczykowa 1996: Filozoficzne aspekty kategoryzacji [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska, Lublin J. Puzynina 1984: O elementach ocen w strukturze znaczeniowej wyrazów [w:] Biuletyn PTJ XV K. Kłosińska 2012: Wolność, godność, własność, siła – różne konceptualizacje [w:] tejże, Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku, Warszawa 2012, s. 194-197 A. Dąbrowska, Językowe ujęcie problemu aborcji […] [w:] Język a kultura, t. 11 R. Łobodzińska, Językowe ujęcie problemu aborcji […][w:] Język a kultura, t. 11 M. Seiffert, Językowe ujęcie problemu aborcji […][w:] Język a kultura, t. 11 J. Bartmiński, Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem [w:] Język a kultura, t. 12 K. Pisarkowa 1975: Konotacje semantyczne nazw narodowości [w:] Zeszyty Prasoznawcze 1 E. Jędrzejko 1994: Kobieta w przysłowiach, aforyzmach i anegdotach polskich [w:] Język a kultura 11, Wrocław J. Anusiewicz 1992: Potoczność jako sposób doświadczania świata i jako postawa wobec świata [w:] Potoczność w języku i w kulturze, pod red. J. Anusiewicza i F. Nieckuli, Wrocław R. Tokarski 2013: Światy za słowami, Lublin. R. Grzegorczykowa 1990: Pojęcie językowego obrazu świata [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin J. Bartmiński 2013: Rola etymologii w rekonstrukcji językowego obrazu świata [w:] LingVaria VIII, nr 2 (16) G. Lakoff, M. Johnson 1988: Metafory w naszym życiu, Warszawa A. Markowski 1992: Leksyka wspólna różnym odmianom polszczyzny, , Wrocław A. Wierzbicka 1991: Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach [w:] Etnolingwistyka 4, red. J. Bartmiński, Lublin K. Dejna (1980), Ile mamy języków polskich?, „Język Polski” LX A. Wierzbicka 1999: Emocje. Język i „skrypty kulturowe” [w:] tejże: Język – umysł – kultura, Warszawa J. Szpyra-Kozłowska, M. Karwatowska 2005: Jak Polka z Polakiem – językowe bariery w komunikacji między płciami [w:] Bariery i pomosty w komunikacji językowej Polaków, red. J. Bartmiński, U. Majer-Baranowska, Lublin 2005, s. 91-118 M. Łaziński 2005: Czy gramatyka może przeszkadzać w rozmowie kobiety i mężczyzny? [w:] Bariery i pomosty w komunikacji językowej Polaków, red. J. Bartmiński, U. Majer-Baranowska, Lublin 2005, s. 119-148 S. Grabias 1997: Język w zachowaniach społecznych, Lublin1997 E. Kołodziejek 2005: Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2005 E. Kołodziejek 1991: Ekspresywność i emocjonalność słownictwa marynarzy [w:] „Język a Kultura”, t. 4.: Funkcje języka i wypowiedzi, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław E. Kołodziejek (2004), Struktura języka współczesnych subkultur, "Studia Językoznawcze", t. 3, Szczecin T. Piekot 2001: System aksjologiczny w słownictwie kulturystów, „Poradnik Językowy” 5 T. Piekot 2008: Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do analizy socjolektu, Wałbrzych W. Pisarek 978: Zróżnicowanie języka narodowego [w:] Encyklopedia wiedzy o języku polskim, red. S. Urbańczyk, Wrocław A. Pajdzińska 1990: Antropocentryzm frazeologii potocznej [w:] Etnolingwistyka 3, Lublin A. Oryńska 1988: Zasady komunikowania w gwarze więziennej – tabu i eufemizmy [w:] Język a kultura, t. I, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław B. Walczak 1988: Magia językowa dawniej i dziś [w:] Język zwierciadłem kultury czyli nasza codzienna polszczyzna, red. H. Zgółkowa, Poznań A. Engelking 1991: Rytuały słowne w kulturze ludowej. Próba klasyfikacji [w:] Język a kultura 4,, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław A. Engelking 1988: Magiczna moc słowa w polskiej kulturze ludowej [w:] Język a kultura, t. I, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław K. Pisarkowa 1976: Konotacje semantyczne nazw narodowości [w:] Zeszyty Prasoznawcze 1 J. Bartmiński, J. Panasiuk 1993: Stereotypy językowe [w:] [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX w., t. II Współczesny język polski, red. J. Bartmiński J. Bartmiński 1993: O profilowaniu i profilach raz jeszcze [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin R. Grzegorczykowa 1996: Filozoficzne aspekty kategoryzacji [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska, Lublin J. Puzynina 1984: O elementach ocen w strukturze znaczeniowej wyrazów [w:] Biuletyn PTJ XV K. Kłosińska 2012: Wolność, godność, własność, siła – różne konceptualizacje [w:] tejże, Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku, Warszawa 2012, s. 194-197 A. Dąbrowska, Językowe ujęcie problemu aborcji […] [w:] Język a kultura, t. 11 R. Łobodzińska, Językowe ujęcie problemu aborcji […][w:] Język a kultura, t. 11 M. Seiffert, Językowe ujęcie problemu aborcji […][w:] Język a kultura, t. 11 J. Bartmiński, Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem [w:] Język a kultura, t. 12 K. Pisarkowa 1975: Konotacje semantyczne nazw narodowości [w:] Zeszyty Prasoznawcze 1 E. Jędrzejko 1994: Kobieta w przysłowiach, aforyzmach i anegdotach polskich [w:] Język a kultura 11, Wrocław J. Anusiewicz 1992: Potoczność jako sposób doświadczania świata i jako postawa wobec świata [w:] Potoczność w języku i w kulturze, pod red. J. Anusiewicza i F. Nieckuli, Wrocław
Efekty uczenia się:	Po ukończeniu I roku seminarium magisterskiego student - ma pogłębioną wiedzę o sposobie konceptualizacji rzeczywistości przez język - ma pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu współczesnej polszczyzny - umie analizować słownictwo pod kątem jego związków z kulturą - umie tworzyć pola semantyczne, definicje znaczeń słów, tworzyć kategoryzacje, opisywać mechanizmy metaforyzacyjne, odnajdować wartościowanie przynoszone przez leksykę - jest bacznym obserwatorem zjawisk zachodzących we współczesnej polszczyźnie, - wyjaśnia mechanizm procesów językowych z uwzględnieniem procesów globalizacji, internacjonalizacji, wpływu kultury masowej i innych zjawisk zachodzących we współczesnym świecie, - ma ukształtowaną postawę racjonalistyczną w podejściu do języka i zjawisk w nim zachodzących, - wybiera temat pracy magisterskiej, robi jej konspekt i gromadzi do niej bibliografię.
Metody i kryteria oceniania:	1. Kontrola obecności (wymagana obecność na 80% zajęć). 2. Kontrola bieżącego przygotowania do zajęć (czytanie zadanych lektur), potwierdzonego aktywnością na seminarium. 3. Przygotowanie przez studenta na zajęcia materiału leksykalnego z portalu www.nowewyrazy.uw.edu.pl 4. Przygotowanie minianaliz trzech jednostek leksyklanych. 5. Wybór tematu pracy magisterskiej (w semestrze zimowym). 6 Złożenie bibliografii rozumowanej do pracy magisterskiej (w semestrze letnim). 7. Rozmowa zaliczeniowa z promotorem.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.