Elementy kultury antycznej

obowiązkowe

w sali

Przedmiot obejmuje panoramę kultury dwóch społeczeństw antycznych: Grecji i Rzymu. Szczególny nacisk spoczywa na zagadnieniach kultury, obyczajowości (wspólnota mężczyzn i miejsce kobiet, erotyka, paiderastia), typów przekazu kultury i komunikacji społecznej (wykształcenie - paideia, teatr, funkcje literatury i obrazu, widowiska), religii (mit, wierzenia, obrzędy, święta), form życia społecznego (polis, sympozjon, uczestnictwo w życiu politycznym), zjawisk akulturacji (inne kultury, wzajemne związki, kultura grecka a Rzym).

Cel wykładu jest dwojaki: Po pierwsze, będziemy obserwować Greków i Rzymian w ich „środowisku naturalnym”, w świecie, który przeżywali, tworzyli i opisywali dostępnymi im kategoriami intelektualnymi – odmiennymi od tych, jakimi posługują się ludzie innych epok i kultur (w tym naszej). W ten sposób poznamy Greków i Rzymian w całej ich „obcości”, odmienności. Pozwoli to uniknąć pułapek potocznego myślenia o rzekomo bardzo nam bliskiej starożytności. Zwracać będziemy uwagę na pewne wyjątkowe cechy, wyróżniające cywilizację Greków i Rzymian na tle innych cywilizacji. Te wyjątkowe cechy (np. religia obywatelska czy wspólnota obywatelska) stanowią tło, na którym narodziły się i ewoluowały zjawiska o fundamentalnym znaczeniu dla dalszego rozwoju cywilizacji europejskiej, jak choćby filozofia i demokracja. Jednym słowem, patrząc na świat antyczny będziemy się starali widzieć jednocześnie to, co stanowi o cywilizacyjnej ciągłości dziejów Europy, jak i to, co stanowi o odrębności cywilizacji grecko-rzymskiej.

Literatura obowiązkowa do egzaminu.

Grecja:

B. Snell, Odkrycie ducha. Studia o greckich korzeniach europejskiego myślenia, Warszawa 2009;

J.-P. Vernant (red.), Człowiek Grecji, Warszawa 2002;

Rzym:

A. Giardina (red.), Człowiek Rzymu, Warszawa 2002;

M. Kocur, We władzy teatru. Aktorzy i widzowie w antycznym Rzymie, Wrocław 2005;

P. Zanker, August i potęga obrazów, Poznań 1999.

UWAGA: Obowiązuje również znajomość podstaw geografii świata antycznego, np. na podstawie Atlasu do historii starożytnej L. Piotrowicza (Warszawa, wiele wydań), a także znajomość podstaw mitologii antycznej, np. wg. Mitologii Jana Parandowskiego (wiele wydań).

Literatura „referencyjna”, pozwalająca lepiej przyswoić sobie materiał z wykładów:

Encyklopedia sztuki starożytnej, Warszawa (wiele wydań);

P. Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1987;

K. Kumaniecki, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1964;

E. Makowiecka, Sztuka Rzymu (od Augusta do Konstantyna), Warszawa 2010;

D. Sacks, Encyklopedia świata starożytnych Greków, Warszawa 2001;

Słownik kultury antycznej, pod red. R. Kuleszy, Warszawa 2012;

Słownik pisarzy antycznych, pod red. A. Świderkówny, Warszawa (wiele wydań).

Student

W zakresie wiedzy

- rozróżnia religie i mitologie świata antycznego (K_W11/P6S_WG);

- rozpoznaje wybrane wytwory kultury materialnej starożytności (K_W11/P6S_WG);

- opisuje wpływ osiągnięć kultury starożytnej Grecji i Rzymu na kulturę czasów późniejszych (K_W11/P6S_WG);

- wyjaśnia podstawowe zagadnienia z zakresu teorii kultury, ze szczególnym uwzględnieniem kultury grecko-rzymskiego antyku (K_W11/P6S_WG);

- ma elementarną wiedzę o powiązaniach filologii klasycznej z pokrewnymi naukami humanistycznym, w tym nauki o kulturze i religii (K_W08/ P6S_WG)

W zakresie umiejętności

- rozpoznaje różne rodzaje tekstów i wytworów antycznej kultury materialnej i literackiej (K_U08/P6S_UW);

- przeprowadza ich krytyczną analizę (K_U08/P6S_UW);

- interpretuje je z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń w procesie historyczno-kulturowym (K_U03/P6S_UW).

W zakresie kompetencji społecznych

- określa poziom swojej wiedzy i umiejętności ((K_K01/P6S_KK);

- docenia tradycję i I znaczenie antyku w perspektywie kultury europejskiej (K_K04/P6S_KO)

- wymienia argumenty na rzecz znaczenia nauk o starożytności dla kultury europejskiej (K_K04/P6S_KO).

Egzamin