Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Językoznawstwo generatywne

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3020-JGR-OG
Kod Erasmus / ISCED: 09.302 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Językoznawstwo generatywne
Jednostka: Katedra Językoznawstwa Ogólnego, Migowego i Bałtystyki
Grupy: Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne
Przedmioty ogólnouniwersyteckie KJOWPiB
Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim
Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Polonistyki
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo):

wiedza językoznawcza wyniesiona z kursu „Wstęp do językoznawstwa”

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Omówienie kluczowych założeń językoznawstwa generatywnego, czyli jednego z dominujących nurtów współczesnej lingwistyki. Rozwój badań generatywnych jest od pięćdziesięciu lat związany z teoriami amerykańskiego językoznawcy Noama Chomsky’ego. Mimo olbrzymiego wpływu na lingwistykę światową, w Polsce modele i szczegółowe analizy generatywne są stosunkowo słabo znane. Konwersatorium pozwoli studentom zapoznać się z najnowszymi rozwiązaniami metodologicznymi i praktykami analitycznymi stosowanymi we współczesnym generatywizmie.

Pełny opis:

Konwersatorium poświęcone jest językoznawstwu generatywnemu. Omawiane zagadnienia dotyczą zarówno historii tej dyscypliny, jak i najnowszych tendencji i modeli teoretycznych proponowanych w ostatnich latach. Najistotniejsze założenia i analizy formułowane w ramach szkoły generatywnej są omawiane nie tylko z teoretycznego punktu widzenia, ale także w odniesieniu do rzeczywistych danych z wielu języków naturalnych (w szczególności z polszczyzny i angielszczyzny, a także języków bałtyckich). Kurs wprowadzi studentów w podstawowe założenia generatywizmu, historię generatywizmu i jego stosunek go strukturalizmu amerykańskiego i innych odmian strukturalizmu, rolę Noama Chomsky’ego, kwestie natywizmu i uniwersalizmu, koncepcję Gramatyki Uniwersalnej. Omówione zostaną relacje między językiem, umysłem i mózgiem (czyli relacje między generatywizmem a psycholingwistyką i neurolingwistyką) oraz racjonalizm jako filozoficzna podstawa generatywizmu. Szczególna uwaga poświęcona będzie podstawowym koncepcjom składni generatywnej, statusowi składni w językoznawstwie generatywnym, minimalizmowi jako najnowszemu modelowi składni generatywnej, podstawowym koncepcjom fonologii generatywnej, derywacjonizmowi jako modelowi analizy fonologicznej oraz Teorii Optymalności jako najnowszemu modelowi fonologii generatywnej. Przedyskutowane zostaną relacje między językiem a innymi zdolnościami kognitywnymi (w szczególności liczeniem).

Literatura:

1. I. Bobrowski (1993): Językoznawstwo racjonalne. Z zagadnień teorii językoznawczej i metodologii opisów gramatycznych. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.

2. N. Chomsky (1982): Zagadnienia teorii składni. Tłum. I. Jakubczak. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

3. N. Chomsky (2005): O naturze i języku. Tłum. J. Lang. Poznań: Axis.

4. J. Lyons (1972): Chomsky. Tłum. B. Stanosz. (Biblioteka Wiedzy Współczesnej OMEGA: 230). Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna (II wydanie – 1975, III wydanie – 1998: Prószyński i Spółka).

5. P. Mecner (2005): Elementy gramatyki umysłu. Kraków: Universitas (II wydanie – 2007).

6. K. Rosner (1995), red.: Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej. Antologia tekstów, t. 1: Język i jego nabywanie. Warszawa: IFiS PAN.

7. K. Rosner (1996), red.: Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej. Antologia tekstów, t. 2: Generatywny program badań nad ludzkim umysłem. Warszawa: IFiS PAN.

8. P. Rutkowski (2001): „Wprowadzenie do fonologii generatywnej”. Poradnik Językowy 1, s. 12-30.

9. P. Stalmaszczyk (1991): „Gramatyka generatywna Noama Chomsky'ego – najnowsze tendencje i niektóre implikacje”. In: H. Kardela, Z. Muszyński (red.): Noam Chomsky. Inspiracje i perspektywy. (Znak-Język-Rzeczywistość – Biblioteka Myśli Semiotycznej: 8). Lublin, Warszawa: Zakład Semiotyki Logicznej UW, Polskie Towarzystwo Semiotyczne, Wydawnictwo UMCS, s. 139-156.

10. P. Stalmaszczyk (1992): „Współczesna gramatyka generatywna Noama Chomsky'ego - przegląd problematyki i implikacje”. In: F. Grucza (red.): Gramatyka - konstrukt imtelektualny czy rzeczywistość: glottodydaktyczne implikacje tej alternatywy. Warszawa: Wydawnictwa UW, s. 85-101.

11. P. Stalmaszczyk (2001): „Język i gramatyka w programie minimalistycznym i semantyce pojęciowej”. In: G. Habrajska (red.): Język w komunikacji, t. 1. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, s. 77-82.

12. B. Stanosz (1977), wybór i oprac.: Lingwistyka a filozofia: współczesny spór o filozoficzne założenia teorii języka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

13. B. Stanosz (1980), wybór i oprac.: Język w świetle nauki. Warszawa: Czytelnik.

14. J. Witkoś (1999): „Program minimalistyczny: syntaktyczna rewolucja czy ewolucja?”. Acta Neophilologica 1, s. 89-96.

15. J. Witkoś (2000): „Program minimalistyczny: podstawowe założenia i przykłady derywacji zdań w języku polskim”. Polonica 20, s. 5-22.

Efekty uczenia się:

Po ukończeniu kursu student:

- analizuje podstawowe zjawiska i procesy językowe z zakresu fonetyki, fonologii, morfologii i składni z perspektywy generatywnej;

- operuje siatką podstawowych pojęć i terminów językoznawstwa generatywnego;

- operuje narzędziami analizy rozwiniętymi w ramach szkoły generatywnej, takimi jak notacja kreskowa, reguły derywacyjne i hierarchie optymalności;

- definiuje i omawia podstawowe nurty współczesnego językoznawstwa generatywnego.

Metody i kryteria oceniania:

Test końcowy przeprowadzany w formie pisemnej zawierający pytania otwarte oraz pytania wyboru, czas pisania: 90 minut.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)