Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Powrót do przeszłości czyli jak powstawała archeologia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3101-DWPOW
Kod Erasmus / ISCED: 08.4 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Powrót do przeszłości czyli jak powstawała archeologia
Jednostka: Instytut Archeologii
Grupy: Wykłady ogólnoinstytutowe
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

uzupełniające

Założenia (opisowo):

Celem wykładu jest prezentacja historii zainteresowań archeologicznych w

Europie od Średniowiecza po czasy współczesne z perspektywy najważniejszych odkryć

archeologicznej, rozwoju kolekcjonerstwa i refleksji naukowej aż do narodzin "nauki

archeologicznej".

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Uczestnicy zajęć w trakcie trwania kursu poznają historię zainteresowań

antykiem od czasów starożytnych do nam współczesnych. Historia odkryć archeologicznych

zostanie przedstawiona na szerszym tle tak, by poznać wpływ owych odkryć na naukę,

kulturę i sztukę europejską. Studenci będą mieli możliwość zastanowienia się nad zmianami

tematyki i i metodyki badań – wykopaliskowych i teoretycznych w ujęciu historycznym, od

początku powstania zainteresowań aż do rozwoju „nauki archeologicznej” (archaeological

science).. Oprócz podstawowych faktów z dziejów archeologii, studenci poznają także

najsłynniejsze zabytki, które trwale wpłynęły na nowożytna estetykę. Kurs zawiera także

elementy z historii muzeologii.

Pełny opis:

Pojęcie archeologii jako dyscypliny naukowej zostało zdefiniowane dopiero w połowie

XIX wieku, niemniej zainteresowanie przeszłością w oparciu o jej materialne pozostałości

jest możliwe do zaobserwowania już w Starożytności. Początkowo przypadkowe, a później

już świadome wykopaliska legły u podstaw naukowych studiów przez humanistów epoki

renesansu. Zasadnicza zmiana w poznaniu świata starożytnych nastąpiła w połowie XVIII w.,

gdy odkryto i zaczęto prowadzić wykopaliska w Pompejach i Herkulanum. Gwałtowny

przyrost zabytków, już nie tylko sztuki lecz także rzemiosła przyczynił się w znakomitym

stopniu do rozwoju antykomanii czyli mody na antyk. Zabytki starożytne były nie tylko

kolekcjonowane, lecz także powszechnie kopiowane, a motywy antyczne wykorzystywane do

dekoracji wnętrz i przedmiotów codziennego użytku. Powszechne zapotrzebowanie na

kontakt ze sztuką starożytną było jednym z elementów, które wpłynęły na rozwój

ogólnodostępnych muzeów. Te ostatnie , utrzymywane nierzadko ze środków publicznych

(British Museum, Luwr) zainteresowane pozyskaniem jak największej ilości zabytków,

sponsorowały wykopaliska w obszarze Śródziemnomorza, których niezwykłe natężenie

przypada na okres XIX w. Pierwotne znaczenie terminu „archeologia” w odniesieniu do

starożytności greckich i rzymskich, zaczęto rozszerzać o jej poddyscypliny powstałe w

wyniku podziału obszaru zainteresowań (w ujęciu geograficznym i chronologicznym),

zrodziły się wówczas takie określenia jak egiptologia, archeologia Bliskiego Wschodu,

etruskologia, archeologia egejska, archeologia chrześcijańska, archeologia prowincji

rzymskich. Przyrost liczby zabytków wpłynął na rozwój teorii badawczych, a postęp nauki na

zastosowanie nowych technik eksploracji i dokumentacji. Jednocześnie zaczęto podnosić

kwestie zachowania i konserwacji zabytków. W drugiej połowie XX wieku oraz w wieku

XXI w archeologia zyskała nowe perspektywy dzięki otwarciu się na nauki społeczne i ścisłe.

Ważną rolę w rozwoju archeologii odegrali Polacy, których zainteresowania starożytnością

rozwijały się podobnie jak w innych krajach zachodniej Europy. Po II wojnie światowej,

dzięki staraniom Kazimierza Michałowskiego, została powołana Katedra Archeologii

Śródziemnomorskiej, a polscy archeolodzy zaczęli prowadzić badania na wielu stanowiskach

na obszarze szeroko rozumianego świata śródziemnomorskiego.

Rozwój archeologii zawsze związany był z polityka, a jej odkrycia nierzadko wygodnym

narzędziem w służbie propagandy. Jednocześnie: nowe odkrycia i zabytki miały od czasów

po-antycznych ogromny wpływ na rozwój kultury i sztuki europejskiej.

Literatura:

1. L. Casson, Podróże w starożytnym świecie, Wrocław 1981

2. K. Michałowski, Wspomnienia, Warszawa 1986

3. R. Bianchi Bandinelli, Archeologia jako historia sztuki, Warszawa 1988

4. K. Pomian, zbieracze i osobliwości, Warszawa 1996

5. C. Renfrew, P. Bahn, Archeologia. Teoria, metody, praktyka, Warszawa 2002 (wybrane

rozdziały)

6. Z dziejów miłośnictwa antyku w Polsce, A. Sadurska ed., Warszawa 1991

7. T. Mikocki, Najstarsze kolekcje starożytności w Polsce, Wrocław 1990

8. P. Bahn, Archeologia – bardzo krótkie wprowadzenie, Warszawa 1997

9. M. Beard, J. Henderson, Kultura antyku – bardzo krótkie wprowadzenie, Warszawa 1997

Efekty uczenia się:

Student po zakończeniu kursu ma podstawową wiedzy na temat historii

rozwoju archeologii jako dyscypliny badawczej, zna jej początki oraz miejsce i jej znaczenie

w systemie nauk humanistycznych. Umie znaleźć powiązania archeologii z innymi

dyscyplinami humanistycznymi, przede wszystkim historią społeczeństw i ich kultury oraz

historii sztuki. Wykazuje się wiedzą na temat głównych kierunków rozwojowych,

najnowszych metod i osiągnięć archeologii, zwłaszcza w basenie Morza Śródziemnego, w

perspektywie chronologicznej i geograficznej. Docenia tradycję i rolę dziedzictwa

kulturowego ludzkości we współczesnym świecie, rozumiejąc naturę archeologicznych

odkryć.

Metody i kryteria oceniania:

Kurs kończy się egzaminem pisemnym (test). Do jego

zaliczenia wymagane będzie wykazanie się podstawową znajomością treści podawanych na

wykładzie, wzbogaconych o własną refleksją na wybrany przez siebie temat z zakresu

zainteresowań przeszłością.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)