Antropologia społeczna

obowiązkowe

Systematyczny przegląd podstawowych pojęć i koncepcji dotyczących życia społecznego z perspektywy antropologii społecznej. Prezentacja obszarów penetracji etnograficznej poprzez pryzmat stosowanego w tym nurcie antropologii społecznej podziału na: [1] pokrewieństwo, relacje i wspólnotę; [2] powiązania ekonomiczne i strategie przetrwania, [3] procesy polityczne i stosunki władzy, oraz [4] kosmologię, moralność i wiedzę.

Konwersatorium z elementami wykładu, którego celem jest systematyczny przegląd wybranych pojęć i koncepcji dotyczących życia społecznego, postrzeganych z perspektywy stosowanego w antropologii społecznej podziału na 4 „działy”: [1] system pokrewieństwa, rodzina, wspólnota (np. naród, subkultura), procesy socjalizacji i enkulturacji; [2] strategie przetrwania, zróżnicowanie racjonalności w działaniach ekonomiczna jednostek i grup, kulturowe narzędzia wytwarzania i cementowania nierówności społecznych; [3] kulturowo-społeczne podłoże władzy; procesy polityczne w perspektywie antropologicznej, rola elit, emocje w polityce; [4] kosmologie, wierzenia, normy i wartości; moralność; systemy wiedzy, mechanizmy ignorancji.

Istotnym elementem zajęć jest moderowana dyskusja, której podstawą są zadane teksty, a tłem zmiany zachodzące we współczesnych społeczeństwach i ich oddziaływanie na antropologiczne ujęcia życia społecznego.

Podręcznik:

Hann, Chris. 2008. Antropologia społeczna, przekł. S. Szymański. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Lektury obowiązkowe [kolokwium]:

Burszta, Józef. 1950. Konsumpcja trunków jako zwyczaj i jako pańszczyźniany przymus, w tegoż: Wieś i karczma. Rola karczmy w życiu wsi pańszczyźnianej, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, rozdz. I, s. 13-23 (online: http://cyfrowearchiwum.amu.edu.pl/archive/8644, odczyt 5.11.2023) [2]

Carrier, James G. 2018. Moral economy: What’s in a name. Anthropological Theory 18(1): 18–35. [2]

Drążkiewicz, Elżbieta. 2021. Taking vaccine regret and hesitancy seriously. The role of truth, conspiracy theories, gender relations and trust in the HPV immunisation programmes in Ireland. Journal for Cultural Research, https://doi.org/10.1080/14797585.2021.1886422 [4]

Dzenovska, Dace. 2018. “Latvians do not understand the Greek people”. Europeanness and Complicit Becoming in the Midst of Financial Crisis. In: K. Loftsdóttir, A. L. Smith, B. Hipfl (eds) Messy Europe: Crisis, Race, and Nation-State in a Postcolonial World. New York: Berghahn Books, s. 53-76. [3]

Goddard, Victoria. 1981. The Leather Trade in the Bassi of Naples. Bulletin, 12(3). Institute of Development Studies. Sussex [2]

Halemba, Agnieszka. 2017. Apparitional Movements as Sites of Religious Experimentation A Case Study from Transcarpathian Ukraine. Nova Religio – Journal of Alternative and Emergent Religions, 21(2): 43–58. [4]

Holmes, Douglas R. 2019. Fascism at eye level. The anthropological conundrum. Focaal—Journal of Global and Historical Anthropology 84: 62–90. [3]

Lynteris Christos. 2017. Ignoring Native Ignorance. Epidemiological Enclosures of Not-Knowling Plague in Inner Asia. In: R. Dilley and Th. G. Kirsch (eds), Regimes of Ignorance. Anthropological Perspectives on the Production and Reproduction of Non-Knowledge, s. 50-69. [4]

Kuper, Adam. 2008. Changing the subject – about cousin marriage, among other things. Journal of Royal Anthropological Institute (N.S.) 14: 717-735. [1]

Papadaki, Eirini. 2018. Undoing Kinship: Producing Citizenship in a Public Maternity Hospital in Athens, Greece. In: T. Thelen and E. Alber (eds) Reconnecting State and Kinship. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, s. 178-199. [1]

Pasieka, Agnieszka. 2018. Who is afraid of fascists? The Polish independence march and the rise of the (far?) right, Focaal Blog, online: https://www.focaalblog.com/2018/12/12/who-is-afraid-of-fascists-the-polish-independence-march-and-the-rise-of-the-far-right/, dostęp 14.01.2024 [3]

Radcliffe-Brown, Reginald. [1940] 2000. Na temat relacji docinania, w: M. Flis, Antropologia społeczna Radliffe’a-Browna. Z wyborem pism, s. 163-177. [1]

NB: lista lektur obowiązkowych podana jest w porządku alfabetycznym wg nazwisk autorek i autorów; cyfry od 1 do 4 w nawiasach kwadratowych na końcu każdej lektury odsyłają do odpowiedniego „działu” antropologii społecznej, w ten sposób porządkując lektury wedle tych działów.

Literatura dodatkowa:

Barfield T. (ed.), The Dictionary of Anthropology, Oxford 1999. Hasło: Family.

Hannerz U., Odkrywanie miasta. Antropologia obszarów miejskich, Kraków 2006.

Rapport N., Overing J., Social and Cultural Anthropology. The Key Concepts, New York 2000. Pojęcia: Community, Individuality, Kinship.

Szynkiewicz S., Rodzina, [w:] Etnografia Polski: przemiany kultury ludowej, t. 1, Wrocław1976, s. 477-501.

Winthrop R.H., Dictionary of Concepts in Cultural Anthropology, Westport 1991. Hasło: Family.

Zawistowicz-Adamska K., Społeczność wiejska, Łódź 1948.

ć wiejska, Łódź 1948.

Osoba, która ukończyła zajęcia:

ZNA I ROZUMIE

• złożoność procesów społecznych i kulturowych zachodzących w różnych typach społeczeństw,

• podejście metodologiczne antropologii społecznej,

• wybrane mechanizmy społeczne, prowadzące do różnych form wykluczenia i nierówności,

• wybrane mechanizmy społeczno-kulturowe kształtujące wierzenia, wiedzę i ignorancję,

• wybrane mechanizmy społeczne wytwarzające solidarność grupową, więzi i relacje międzyludzkie.

POTRAFI

• posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi i paradygmatami badawczymi oraz pojęciami do diagnozowania procesów i zjawisk społecznych,

• brać udział w merytorycznej dyskusji lub debacie na tematy społeczno-kulturowe

Warunkiem zaliczenia jest:

- obecność na zajęciach (dopuszczalne dwie nieusprawiedliwione nieobecności; studenci są zobowiązani do odpracowania wszystkich nieobecności w dniach przypadających na omawianie lektur obowiązkowych w formie reaction papers);

- przygotowanie do zajęć i aktywny udział w dyskusjach nad omawianymi tekstami (prowadząca będzie sprawdzała znajomość zadanych lektur);

- zdane końcowe kolokwium pisemne (ostatnie zajęcia), sprawdzające znajomość lektur obowiązkowych oraz omawianych podczas zajęć zagadnień.