Komunikacja i porozumienie

nieobowiązkowe

pożądane uprzednie odbycie podstawowego kursu logiki

Zajęcia nawiązywać będą do opracowanych przez Marshalla Rosenberga sposobu tzw. porozumienia bez przemocy, osadzonego w kontekście podstaw logiki i etyki. Sposób ten sprzyja minimalizowaniu konfliktów, budowaniu wzajemnego zrozumienia, rewizji potrzeb stron i osiąganiu wspólnych rozwiązań. Przewiduje koncentrowanie się w rozmowie na spostrzeżeniach, uczuciach, potrzebach i prośbach. Inne formy wypowiedzi (osądy, krytyka, żądania, diagnozy, interpretacje, zarzuty itp.) utrudniają rozwiązywanie konfliktów. Metoda ta jest bardzo prosta, lecz jej wdrożenia – znacznie trudniejsze, toteż wymagają ćwiczeń.

Zajęcia obejmować będą następujące rodzaje aktywności:

1. Teoretyczne wprowadzenie do porozumienia bez przemocy. Związek z podstawami logiki i z różnymi koncepcjami etycznymi.

2. Podstawowe ćwiczenia praktyczne: odróżnianie spostrzeżeń od interpretacji, porównań, wyjaśnień i diagnoz; odróżnianie wypowiedzi o uczuciach od wypowiedzi o myślach lub wyobrażeniach; odróżnianie potrzeb od strategii ich zaspokajania i od analizy cudzych błędów; odróżnianie próśb od żądań, zarzutów czy pozornej troski o partnera. W dalszej kolejności: formułowanie własnych wypowiedzi w sposób charakterystyczny dla porozumienia bez przemocy; słyszenie w cudzych konfrontacyjnych wypowiedziach niewyrażonych wprost spostrzeżeń, uczuć, potrzeb i próśb; oraz reagowanie w odpowiedzi na ten właśnie przekaz rozmówców.

3. Bardziej zaawansowane ćwiczenia praktyczne: rozpracowywanie przykładów autentycznych sytuacji konfliktowych, zgłoszonych przez słuchaczy.

4. Analiza najczęściej spotykanych trudności i przeszkód w osiągnięciu porozumienia.

M. Rosenberg, Porozumienie bez przemocy, Warszawa 2009; A. Jedynak, Porozumienie bez przemocy, „Etyka” nr 42, 2009.

Student zyskuje „miękkie” umiejętności. Zna podstawowe założenia porozumienia bez przemocy; odróżnia spostrzeżenia od interpretacji, ocen i diagnoz; odróżnia wypowiedzi o odczuciach od wypowiedzi o myślach; odróżnia potrzeby od strategii zaspokajania potrzeb; oraz prośby od zamaskowanych żądań. Umie wypowiadać się w języku spostrzeżeń, uczuć, potrzeb i próśb oraz słyszeć tego rodzaju komunikaty w cudzych wypowiedziach, wyrażonych w innej formie. W sytuacji różnicy zdań lub dążeń potrafi formułować wypowiedzi w sposób łagodzący konflikty i sprzyjający wypracowaniu wspólnego rozwiązania. Nie stosuje manipulacji ani nacisków. Lepiej rozumie własne oraz cudze uczucia i potrzeby. Jest świadom roli empatii w budowie porozumienia. Unika pułapek pozornego porozumienia. W osiąganiu porozumienia kieruje się nie tyle sztywnymi poglądami, ile dążeniem do zaspokojenia potrzeb stron.

Podstawą wystawiania ocen jest frekwencja, opanowanie materiału zaświadczone czynnym udziałem w zajęciach, wzbogacanie zajęć poprzez referowanie własnych doświadczeń z komunikacji z innymi oraz wykonanie przewidzianych ćwiczeń.