Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Zajęcia fakultatywne. Przemoc, seks i Niebieskie Jeruzalem. Historia państw krzyżowców

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3104-L2F-KK
Kod Erasmus / ISCED: 08.3 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Zajęcia fakultatywne. Przemoc, seks i Niebieskie Jeruzalem. Historia państw krzyżowców
Jednostka: Instytut Historyczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Skrócony opis:

Tematem zajęć będzie historia wypraw krzyżowych i państw krzyżowców na tle związków pomiędzy państwem i Kościołem średniowiecznym. Na szczególną uwagę zasługuje długi proces układania się wzajemnych stosunków pomiędzy Stolicą Apostolską i władcami świeckimi. Interesować nas będzie tzw. walka cesarstwa z papiestwem o inwestyturę i jej wpływ na Ziemię Święta. Dużo miejsca poświęcimy reformie Kościoła nazwanej od imienia papieża Grzegorza VII „gregoriańską” oraz przenikaniu jej idei do państw krzyżowców. Istotną kwestię stanowić będzie średniowieczna teologia i jej wpływ na budowę nowego społeczeństwa w Ziemi Świętej, a także rola seksualności w budowaniu tożsamości nowego „Narodu Wybranego”.

Pełny opis:

Zakres tematów:

I. WSTĘPNE ROZPOZNANIE PROBLEMÓW BADAWCZYCH

- żródła do dziejów wypraw krzyżowych i reformy gregoriańskiej

- stan badań i zarys problemów badawczych

II. ERA ZMIAN. CZAS REWOLUCJI GREGORIAŃSKIEJ

Literatura (wybrane fragmenty):

- Constable G., The Reformation of the Twelfth Century, Cambridge 1997;

- Cushing K.G., Papacy and Law in the Gregorian Revolution. The Canonistic Work of Anselm of Lucca, Oxford 1998;

- Iogna – Prat D., Ład i wykluczenie. Cluny i społeczność chrześcijańska wobec herezji, judaizmu i islamu (1000-1150), Kraków 2013;

III. BERNARD Z CLAIRVAUX I REWOLUCJA MIŁOŚCI

Źródła(wybrane fragmenty):

- Bernard z Clairvaux, O miłowaniu Boga i inne traktaty, oprac. S. Kiełtyka, Poznań 2000;

- Polemika Kluniacko – Cysterska z XII wieku, oprac. M.T. Gronowski, Kraków 2010;

- Aelred z Rievaux, Przyjaźń duchowa, oprac. M. Wylęgała, Kęty 2004;

- Mowy, które zmieniały świat, red. S.S. Montefiore, Wrocław 2007, s. 73-74;

Literatura (wybrane fragmenty):

- M.T. Gronowski, Wstęp, w: Polemika Kluniacko – Cysterska z XII wieku, oprac. tenże, Kraków 2010, s. 13-79

IV. KRÓLESTWO NIEBIESKIE. TEOLOGIA I ROLA JEROZOLIMY.

Źródła (wybrane fragmenty):

- Roberti Monachi, Historia Hierosolimitana, Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux III, Paris 1866, I, 1-3;

- Balderyk z Dol, Historia Jerosolimitana, RHC Occ. IV, Paris 1879, I, 4

- Bernard z Clairvaux, Pochwała Nowego Rycerstwa, oprac. M. Małecki, Zabrze – Tarnowskie Góry

Literatura (wybrane fragmenty):

- J.M.H. Smith, Aedificatio sancti loci: the making of a ninth-century holy place, w: Topographies of Power in the Early Middle Ages, oprac. M. de Jong, F. Theuws, C. van Rhijn, Leiden – Boston – Köln, 2001, s. 361-397;

- M. Cecilia Gaposchkin, Invisible Weapons. Liturgy and the Making of the Crusade Ideology, Ithaca and London 2017;

- K.F. Komarnicki, Świętowanie w chrześcijaństwie w IV - V wieku, "Studia Redemptorystowskie" 11 (2013);

V. MIŁOŚĆ, ESCHATOLOGIA I SEKS.

Źródła (wybrane fragmenty):

- Św. Augustyn, Wartości małżeństwa (De bono coniugali), 1.1, w: Pisma świętego Augustyna o małżeństwie i dziewictwie, oprac. A. Eckmann, Lublin 2003

Literatura (wybrane fragmenty):

- P. Brown, Ciało i społeczeństwo. Mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym chrześcijaństwie, Kraków 2006;

- Boswell J., Chrześcijaństwo, tolerancja społeczna i homoseksualność. Geje i lesbijki w Europie Zachodniej od początku ery chrześcijańskiej do XIV wieku, Kraków 2006;

VI. SENS KRUCJAT: TRUDNE GENERALIA.

Źródła (wybrane fragmenty):

- Das Register Gregors VII, wyd. E. Caspar, MGH Epistolae selectae, Berlin 1920;

- Balderyk z Dol, Historia Jerosolimitana, Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, t. 4, Paris 1879;

- Fulko z Chartres, Historia Hierosolymitana, oprac. Heinrich Hegenmeyer, Heidelberg 1913;

Literatura (wybrane fragmenty):

- H.E.J. Cowdrey, The Gregorian Papacy, Byzantium, and the First Crusade, w: Byzantium and the West c. 850 – 1200, oprac. J.D. Howard – Johnston;

- I.S. Robinson, Gregory VII and the Soldiers of Christ, “History”, 58 (1973), s. 169-192.

VII. KRUCJATY I KOŚCIÓŁ NA WSCHODZIE

Źródła (wybrane fragmenty):

- Epistulae et chartae ad historiam primi belli sacri spectantes. Die Kreuzzugsbriefe aus den Jahren 1088–1100, oprac. H. Hagenmeyer, Innsbruck 1901;

- Fulko z Chartres, Historia Hierosolymitana, oprac. Heinrich Hegenmeyer, Heidelberg 1913;

Literatura (wybrane fragmenty):

- Balard M., Łaciński wschód. XI – XV wiek, Kraków 2010

- Frankopan P., Pierwsza krucjata. Wezwanie ze Wschodu, Warszawa 2015;

VIII. OKRES ZALOŻYCIELSKI KRÓLESTWA JEROZOLIMSKIEGO

Źródła (wybrane fragmenty):

- Albert z Akwizgranu, Historia Hierosolymitana, Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, t. 4, Paris 1879;

- Balderyk z Dol, Historia Jerosolimitana, Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, t. 4, Paris 1879, s. 1 – 112;

- Fulko z Chartres, Historia Hierosolymitana, oprac. Heinrich Hegenmeyer, Heidelberg 1913;

Literatura (wybrane fragmenty):

Balard M., Łaciński wschód. XI – XV wiek, Kraków 2010;

- Kawa J., Ustrój polityczny Królestwa Jerozolimskiego do 1187 r.,

„Studia Erasmiana Wratislaviensia” 5( 2011), s. 87–111

IX. REFORMA GREGORIAŃSKA W KRÓLESTWIE JEROZOLIMSKIM.

Źródła (wybrane fragmenty):

- The Crusades. A documentary survey, oprac. J.A. Brundage, Milwaukee 1962;

- Fulko z Chartres, Historia Hierosolymitana, oprac. Heinrich Hegenmeyer, Heidelberg 1913;

- Piotr Damiani, Briefe des Petrus Damiani (MGH Briefe d.dt. Kaiserzeit IV/1), wyd. K. Reindel, München 1983, Ep. 28 s. 248-278;

Literatura (wybrane fragmenty):

- Brundage J., Medieval Canon Law and the Crusader, Madison 1969.

X. SYNOD W NABLUSIE – NOWY WSPANIAŁY ŚWIAT?

Źródła (wybrane fragmenty):

- Prawo karne krzyżowców. Kodeks karny z Nabulusu 1120, oprac. M. Małecki, Zabrze - Tarnowskie Góry 2012;

- Libri poenitentiales. Księgi pokutne, oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2011;

- Kosmasa Kronika Czechów, oprac. M. Wojciechowska, Wrocław 2006;

- Kronika Thietmara, oprac. M. Jedlicki, Wrocław 2004;

Literatura (wybrane fragmenty):

- K.F. Komarnicki, Trzecie Przymierze. Obyczajowość krzyżowców a stosunki pomiędzy państwem i Kościołem w świetle postanowień synodu w Nablusie (1120), Zabrze – Tarnowskie Góry 2015

- Bednarska P., Mutylacje i tortury. O okrucieństwie czasów wypraw krzyżowych, w: Crucem signati. Krzyżowcy na przestrzeni dziejów w nowej perspektywie badawczej, red. M. Małecki, Zabrze – Tarnowskie Góry 2013, s. 86–100;

XI. ETOS MNICHA WOJOWNIKA

Źródła(wybrane fragmenty):

- Bernard z Clairvaux, Pochwała Nowego Rycerstwa, oprac. M. Małecki, Zabrze – Tarnowskie Góry 2012;

- Reguła Zakonu Templariuszy, oprac. M. Małecki, Zabrze – Tarnowskie Góry 2014

- Omne datum optimum. Złota bulla zakonu templariuszy(1139), oprac. E. Maj, Zabrze - Tarnowskie Góry 2017

Literatura (wybrane fragmenty):

- Barber M., Templariusze, Warszawa 1999

XII. ERA BALDWINA IV I UPADEK JEROZOLIMY:

Źródła(wybrane fragmenty):

- Röchricht R., Regesta Regni Hierosolymitani, Innsbruck 1893-1904;

- The Crusades. A documentary survey, oprac. J.A. Brundage, Milwaukee 1962;

- Wilhelm z Tyru, Historia rerum in partibus transmarinis gestarum, [online: http://www.thelatinlibrary.com/williamtyre.html];

Literatura(wybrane fragmenty):

- Małecki M., Rogi Hittinu 1187. Z dziejów obecności krzyżowców w Lewancie. Polityka – wojna – prawo – obyczaje, Zabrze – Tarnowskie Góry 2010

XIII. PÓŹNIEJSZE SPOJRZENIE NA KRUCJATY

Źródła (wybrane fragmenty):

- Dokumenty Soborów Powszechnych. Tom II (869–1312), oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2003;

- Pierre Dubois, O odzyskaniu Ziemi Świętej. Traktat o krucjacie i pokoju, Zabrze – Tarnowskie Góry 2017;

Literatura (wybrane fragmenty)

- Balard M., Łaciński wschód. XI – XV wiek, Kraków 2010

XIV. KRUCJATY OCZAMI INNYCH KULTUR

Źródła (wybrane fragmenty):

- Anna Komnena, Aleksjada, oprac. O. Jurewicz, Wrocław 2005;

- Kitab al I’tibar: Księga pouczających przykładów dzieło Usamy ibn Munkidha tj. Muajjada ad-Daula abu Muzaffara Usamy ibn Murszida ibn Ali ibn Mukallada ibn Nasra ibn Munkidha al-Kinani asz-Szajzari, oprac. J. Bielawski, Wrocław 1975;

Literatura (wybrane fragmenty):

- Kedar B.Z., Franks, Muslims and Oriental Christians in the Latin Levant: Studies in Frontier Acculturation, Ashgate 2006

XV. ZAJĘCIA PODSUMOWUJĄCE

Szczegółowa literatura przedmiotu oraz zakres materiałów źródłowych koniecznych do przygotowania będą podawane przed każdymi zajęciami.

Literatura:

Zob. informację w cyklu zajęciowym.

Efekty uczenia się:

Głównym celem programu jest przekazanie i utrwalenie wiedzy dotyczącej przyczyn i przebiegu wypraw krzyżowych. Równie ważną rolę pełni zrozumienie bogactwa kontekstów – społecznych, teologicznych czy obyczajowych, które w historii krucjat mają pierwszorzędne znaczenie. Zrozumienie istoty wypraw krzyżowych nie jest możliwe bez zrozumienia świata człowieka średniowiecza, sposobu myślenia, postrzegania rzeczywistości, motywacji i wartości. Królestwo Jerozolimskie jako państwo tworzone niejako na „surowym korzeniu” było próbą stworzenia nowego społeczeństwa i nowego człowieka, który miał odpowiadać ideałom i marzeniom ludzi średniowiecza. Całości tego niezwykłego przedsięwzięcia, jakim były wyprawy krzyżowe i tworzenie nowych państw u styku kultur zachodniej, bizantyjskiej, arabskiej i żydowskiej nie można pojąć w oderwaniu od wielu kontekstów takich jak skutki rewolucji gregoriańskiej i jej wpływ na idee krucjatowe; uwarunkowania polityczne i kulturalne Outremer; kształtowanie się nowego rodzaju społeczeństwa wyrosłego na gruncie zmian intelektualnych XII wieku; średniowieczne rozumienie seksualności, obyczajowości i rodziny, a także głębokie zmiany w teologii i duchowości.

WIEDZA

• Zna podstawowe fakty dotyczące wypraw krzyżowych i państw krzyżowców

• Potrafi umiejscowić w czasie najważniejsze wydarzenia związane z reformą gregoriańską i wyprawami krzyżowymi

• Student zna podstawowe terminy i pojęcia, związane z Kościołem średniowiecznym

• Student posiada wiedzę na temat wydarzeń i zjawisk związanych z wyprawami krzyżowymi i rewolucją gregoriańską

UMIEJĘTNOŚCI

• Rozumie zależności pomiędzy zjawiskami społecznymi, politycznymi i religijnymi średniowiecza

• Rozumie, w jaki sposób przemiany teologiczne i cywilizacyjne wieków XI i XII wpłynęły na narodziny i rozwój idei krucjat oraz na kształtowanie się i praktykę ustrojową oraz prawną państw krzyżowców

• Rozumie złożoność i specyfikę średniowiecznych realiów, unika prezentywizmu

• Jest w stanie prześledzić proces tworzenia się nowej wyjątkowej kultury, która powstała dzięki połączeniu wpływów arabskich, bizantyjskich i zachodnich, a nawet żydowskich

• Student potrafi dokonać hierarchizacji zdarzeń i zjawisk, wyodrębniać przyczyny i skutki oraz mechanizmy procesów związanych z reformą gregoriańską i wyprawami krzyżowymi

• Student potrafi na podstawie analizy źródeł dokonać całościowej oceny zjawisk związanych z reformą gregoriańską i wyprawami krzyżowymi i wyciągać syntetyczne wnioski

• Student potrafi korzystać z podstawowych typów pomocy naukowych, związanych z historią wypraw krzyżowych i Kościoła średniowiecznego

• Student rozpoznaje główne nurty historiografii XIX i XX w., zajmującej się historią Kościoła

POSTAWY

• Dokonuje krytycznej analizy poglądów dotyczących oceny wypraw krzyżowych i reformy gregoriańskiej

• Dokonuje analiza porównawcza i funkcjonalna zebranego materiału badawczego, umiejscowiając go we właściwej perspektywie społecznej, teologicznej i filozoficznej

• Analizuje źródła dotyczące epoki w sposób kompleksowy i z uwzględnieniem całości kontekstów; korzysta z poszerzonego aparatu krytycznego i wielu metod badawczych korzystając z zasobów różnych dziedzin nauki w celu uzyskania wartościowych i satysfakcjonujących wniosków

• Formułuje i wyraża kontruktywną krytykę dotychczasowego dorobku naukowego dotyczącego tematu, wnosząc swój własny twórczy wkład do interpretacji wydarzeń i zjawisk przedstawionych w źródłach

Jak w przypadku wszystkich kierunków humanistycznych, także i konwersatorium z historii Kościoła w średniowiecznej Europie, ma za zadanie przede wszystkim ogólny rozwój intelektualny studentów.

Metody i kryteria oceniania:

• Obecność i aktywny udział w zajęciach.

• Przygotowanie referatów – dla chętnych.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)