Zajęcia fakultatywne. Od parlamentaryzmu I Rzeczypospolitej po Konstytucję III RP z 1997 roku. Rzecz o polskich tradycjach konstytucyjnych
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3104-L3F-OPIRZ |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.3
|
Nazwa przedmiotu: | Zajęcia fakultatywne. Od parlamentaryzmu I Rzeczypospolitej po Konstytucję III RP z 1997 roku. Rzecz o polskich tradycjach konstytucyjnych |
Jednostka: | Wydział Historii |
Grupy: |
Przedmioty Historii I stopnia, fakultatywne |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Skrócony opis: | |
Pełny opis: |
Kurs rozpocznie się od zdefiniowania problemu, o jakim będzie mowa podczas niego, a także od wyjaśnienia różnicy miedzy „tradycją” a „tradycjami” konstytucyjnymi. Polski parlamentaryzm, który dla I Rzeczypospolitej można uznać za synonim słowa „konstytucjonalizm” z uwagi na fakt ogrywania przez parlament – sejm centralnej roli w ustroju państwa, sięga aktu znanego pod nazwą Konstytucja Nihil Novi. W tym de facto przywileju szlacheckim król Aleksander I zobowiązał się bowiem do nie podejmowania żadnych decyzji o charakterze prawodawczym bez udziału czynnika obywatelskiego – szlachty. W poprzednich latach występowały przywileje, często zawierające postanowienia o ustrojowym charakterze, jednak to posiadanie wyłącznej funkcji stanowienia norm prawnych pisanych powinno przesądzać o ukształtowaniu się parlamentu – nie tylko w wymiarze formalnym, ale materialnym. Ten akt wyznacza początek rozważań. Podczas kolejnych zajęć nich zostanie ukazane, jakie wartości, zasady i mechanizmy zawierały kolejne regulacje konstytucyjne i posiadające taki charakter w dziejach Rzeczypospolitej, jak: Konstytucja Nihil Novi z 1505 r., Artykuły henrykowskie z 1573 r., pacta conventa, prawa kardynalne, Ustawa Rządowa 3 maja, Konstytucja Księstwa Warszawskiego, Konstytucja Królestwa Polskiego, Statut Organiczny 1832, Konstytucja Marcowa, Konstytucja Kwietniowa, Konstytucja PRL z 1952 roku, Konstytucja z 1997 roku. Uchwalenie tej ostatniej co do zasady wieńczy polską tradycję ustrojową. Przy omawianiu każdego aktu ustrojowego zwrócona zostanie uwaga zarówno na kwestie normatywne, jak i na faktyczną rzeczywistość ustrojową. Następnie przedmiotem naszych rozważań będzie to, w jaki sposób kształtują one polską tradycję ustrojową oraz sposób myślenia o państwie i społeczeństwie. |
Literatura: |
patrz Pełny opis. Każdy uczestnik powinien posiadać wiedzę z zakresu historii powszechnej i Polski od epoki nowożytnej, przez XIX stulecie po wiek XX według wymogów na studiach historycznych I stopnia. Pomocna będzie także znajomość – w zakresie zagadnień ustrojowych - podręcznika autorstwa J. Bardacha, B. Leśnodorskiego i M. Pietrzaka Historia ustroju i prawa polskiego (dla epoki przedrozbiorowej może być także W. Uruszczak Historia państwa i prawa polskiego (t. I)). Podstawową wiedzę na temat dziejów i tradycji polskiego parlamentaryzmu oraz na temat polskich aktów o charakterze ustrojowym i ich ewolucji dziejowej znaleźć można w wydawnictwach Historia Sejmu Polskiego t. 1-3 pod red. Jerzego Michalskiego, Konstytucje Polski t. 1-2 pod red. Mariana Kallasa oraz Historia ustroju i prawa Polski Ludowej pióra Mariana Kallasa i Adama Lityńskiego. Podczas zajęć będzie ponadto możliwość wygłoszenia kilku referatów na podstawie artykułów naukowych/fragmentów książek spoza listy lektur zawartych w opisie kursu. Prowadzący zajęcia zastrzega sobie do modyfikacji programu, o czym słuchacze zostaną powiadomieni z wyprzedzeniem. |
Efekty uczenia się: |
1) Wiedza - student posiada pogłębioną wiedzę na temat aksjologii oraz rozwiązań i instytucji prawnoustrojowych występujących w poszczególnych aktach posiadających konstytucyjny charakter w przeszłości Rzeczypospolitej, - student rozumie z czego wynikały przemiany obecnych w polskiej tradycji konstytucyjnej wartości, idei i instytucji prawnoustrojowych: ich pojawianie się, transformacja i znikanie. - student posiada poszerzoną wiedzę w zakresie historii polskiego ustroju, - student charakteryzuje różne typy aktów o charakterze konstytucyjnym 2) Umiejętności - student potrafi samodzielnie przeprowadzić krytykę źródła o charakterze normatywnym oraz ocenić jego wartość w badaniach historycznych, - student potrafi na podstawie materiału źródłowego przeprowadzić logiczną argumentację postawionej przez siebie tezy, - student potrafi dostrzec zależności (czasem bardzo subtelne) pomiędzy różnymi koncepcjami prawnoustrojowymi i wskazać konsekwencje z nich wynikające, - student potrafi omówić ewolucję poszczególnych wartości i instytucji prawnoustrojowych występujących w polskiej tradycji konstytucyjnej, 3) Postawy - student preferuje kulturalną i merytoryczną dyskusję, - student jest świadom konieczności ostrożnego wyrażania własnych poglądów i ocen, - student wykazuje chęć do ustawicznego samokształcenia, - student rozumie potrzebę badań nad przeszłością i jej znaczenie dla zrozumienia teraźniejszości. |
Metody i kryteria oceniania: |
Obecność i aktywne uczestnictwo w zajęciach. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.