Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Historia nowożytna Polski - ćwiczenia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3104-LZHNWPLC
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Historia nowożytna Polski - ćwiczenia
Jednostka: Wydział Historii
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: (brak danych)
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Pełny opis:

Zjazd 1

Kryzys systemu parlamentarnego

Źródła: Status Reipublicae modernae, w: A. Grześkowiak-Krwawicz, P. Sapała (opr.), Dyskurs polityczny Rezczypospolitej Obojga Narodów. Wybór źródeł, Warszawa 2013.

Opracowania: E. Opaliński, Sejm srebrnego wieku 1587–1652, Warszawa 2001 (fragmenty).

W. Kriegseisen, Sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej (do 1763 roku): geneza i kryzys władzy ustawodawczej, Warszawa 1995 (fragmenty).

Wojny połowy XVII w.

Źródła: S. Pufendorf, Siedem ksiąg o czynach Karola Gustawa króla Szwecji, opr. W. Krawczuk, Warszawa 2013, s. 30-45, 48-60.

Opracowania: J. Wimmer, Polska – Szwecja. Konflikty zbrojne w XVI-XVIII w., Oświęcim 2013, s. 49-92.

A. Kersten, Hieronim Radziejowski. Studium władzy i opozycji, Warszawa 1988, s. 365-415.

Zjazd 2

Rokosz Lubomirskiego i abdykacja Jana II Kazimierza

Źródła: J. Ch. Pasek, Pamiętniki (fragmenty)

Opracowania: M. Nagielski, Druga wojna domowa w Polsce. Z dziejów polityczno-wojskowych Rzeczypospolitej u schyłku rządów Jana Kazimierza Wazy, Warszawa 2011.

W. Kłaczewski, Abdykacja Jana Kaziemierza. Społeczeństwo szlacheckie wobec kryzysu politycznego lat 1667–1668, Lublin 1993 (fragmenty)

b. Wokół elekcji 1669 r.

źródła: J. A. Chrapowicki, Diariusz, cz. 2: lata 1665-1669, opr. A. Rachuba, T. Wasilewski, Warszawa 1988, s. 483-522.

- M. Jemiołowski, Pamiętnik dzieje Polski zawierający 1648-1679, opr. J. Dzięgielewski, Warszawa 2000, s. 379-388.

opracowania: M. Chmielewska, Sejm elekcyjny Michała Korybuta Wiśniowieckiego 1669 roku, Warszawa 2006 (fragmenty).

Zjazd 3

a. Naród rozdarty – konfederacje czasów Michała Korybuta Wiśniowieckiego.

Źródła:

- Diariusz kołowania i konfederacji pod Gołębiem i Lublinem w 1672 r. wraz z aktem konfederacji, opr. A. Przyboś, K. Przyboś, Wrocław 1972 (podział).

- J. A. Chrapowicki, Diariusz, cz. 3: lata 1669-1673, opr. L. Wierzbicki, Warszawa 2009, s. 253-262, 264-265, 268-277.

Opracowania:

- A. Przyboś, Konfederacja gołąbka, Tarnopol 1936 (fragmenty).

- M. Sokalski, Między królewskim majestatem a szlachecką wolnością. Postawy polityczne szlachty małopolskiej w czasach Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Kraków 2002, s. 149-177.

- L. Wierzbicki, O zgodę w Rzeczypospolitej. Zjazd warszawski i sejm pacyfikacyjny 1673 roku, Lublin 2005, s. 15-179, 283-287 (dodatkowo)

b. Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego

źródła: Akta do dziejów króla Jana III-go sprawy roku 1683, s. 1-10.

(np. tu http://pbc.biaman.pl/dlibra/docmetadata?id=2288&from=publication)

odpowiedź na deliberatorium Stanisława H. Lubomirskiego (depozyt)

opracowania: J. Stolicki, Propaganda antyturecka w latach 1676–1683, w: Król Jan III Sobieski i Rzeczpospolita w latach 1674–1683, red. D. Milewski, Warszawa 2016.

P. Kroll, Jan III Sobieski wobec Kozaczyzny w latach 1676–1683, w: tamże.

K. Koczegarow, Rzeczpospolita a Rosja w latach 1680–1686. Zawarcie traktatu o pokoju wieczystym, tłumaczenie z j. rosyjskiego, wyd. uzup. i popr., red. T. Szwaciński, Warszawa 2017, s. 129–189.

Zjazd 4

a. Zmierzch Lwa Lechistanu, czyli Rzeczpospolita w ostatniej dekadzie panowania Jana III Sobieskiego.

Źródła:

- K. Sarnecki, Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego. Diariusz i relacje z lat 1691-1696, wyd. J. Woliński, Wrocław 1958, s. 165-170 i n.

Opracowania:

- A. Czarniecka, Nikt nie słucha mnie za życia… Jan III Sobieski w walce z opozycyjną propagandą (1684-1696), Warszawa 2009 (fragmenty).

- K. Bobiatyński, Michał Kazimierz Pac i jego opozycja przeciwko Janowi III Sobieskiemu, „Barok” XII/2 (24) 2005, s. 73-92.

- Z. Wójcik, Jan Sobieski 1629-1696, Warszawa 1983, s. 409-510.

b. Wojna domowa na Litwie

Źródła:

- Pamiętnik Teodora Hieronima Obuchowicza, w: Pamiętniki Filipa, Michała i Teodora Obuchowiczów (1630 – 1707), opr. H. Lulewicz i A. Rachuba, Warszawa 2003, s. 420-421.

- Anonim Otwinowski, Dzieje Polski pod panowaniem Augusta II od roku 1696-1728, Kraków 1848, s. 20-23, 25-26, 28-30 (dostępne np. tu: http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=19910)

- Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody mińskiego 1666-1721, wyd. J. Bartoszewicz, Warszawa 1862, s. 207-210 (np. http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=7409&dirids=1)

Opracowania:

- A. Rachuba, Sprawa obsady urzędów litewskich po Sapiehach w początkach XVIII w., w: K. Wajda (red.), Między wielką polityką a szlacheckim partykularyzmem. Studia z dziejów nowożytnej Polski i Europy, Toruń 1993, s. 253-261.

- T. Wasilewski, Walka o zrównanie praw szlachty litewskiej z koronną od unii lubelskiej do początku XVIII wieku, „Zapiski Historyczne”, t. 51, 1986, z. 1, s. 45-62.

- Z. Wójcik, Jan III Sobieski, Warszawa 1983, s. 409-442.

Ewentualnie także:

- K. Piwarski, Opozycja litewska pod koniec XVII wieku, w: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, t. I, Lwów 1930, s. 259-277.

- A. Rachuba, Hegemonia Sapiehów na Litwie jako przejaw skrajnej dominacji magnaterii w życiu kraju, w: Władza i prestiż. Magnateria w Rzeczypospolitej w XVII-XVIII wieku, red. J. Urwanowicz, Białystok 2003, s. 217-229.

Zjazd 5

a. Kwestia kozacka na przełomie XVII i XVIII w.

źródło: Zwinienie Kozaków w kijowskim i bracławskim województwach, Volumina Legum (depozyt)

opracowanie: J. Perdenia, Stanowisko Rzeczypospolitej szlacheckiej wobec sprawy Ukrainy na przełomie XVII-XVIII w. (fragmenty, depozyt)

b. Początek Wielkiej Wojny Północnej

Źródła:

- Anonim Otwinowski, Dzieje Polski pod panowaniem Augusta II od roku 1696-1728, Kraków 1849, s. 17-19, 23 -24(§13), 26-28, 30(od §2)-32 (dostępne np. tu: http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=19910)

- Wolter, Historia Karola XII, w: Cudzoziemcy o Polsce. Relacje i opinie, opr. J. Gintel, t. 2, s. 7-18.

Opracowania:

- J. Gierowski, Problematyka bałtycka w polityce Augusta II Sasa, w: J. Trzosek (red.), Strefa bałtycka w XVI-XVIII w. Polityka – społeczeństwo – gospodarka, Gdańsk 1993, s. 51-62.

- G. Jonasson, Plany wypraw wojennych Karola XII w latach 1700-1702 , „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1992, R. XLVII, nr. 1-2, s. 123-129.

- W. Konopczyński, Polska a Szwecja. Od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospoplitej 1660-1795, Warszawa 1924 (wybrane)

Zjazd 6

a. Pierwsze działania wojenne Wielkiej Wojny Północnej.

Źródła:

- W. Rakowski, Pamiętnik Wielkiej Wojny Północnej, opr. M. Nagielski, M. Wagner, Warszawa 2002, s. 4-41.

- tekst traktatu narewskiego, Volumina Legum, t. 6, Petersburg 1860 (przedruk Warszawa 1980), s. 82-84 (kolumny 165-168).

Opracowania:

- J. Porazinski, Epiphania Poloniae. Orientacje i postawy polityczne szlachty polskiej w dobie Wielkiej Wojny Północnej (1702-1710), Toruń 1999, s. 14-50.

- J. Feldman, Polska w dobie Wielkiej Wojny Północnej, Kraków 1925, s. 1-74.

- P. Skworoda, Wojny Rzeczypospolitej Obojga Narodów ze Szwecją, Warszawa 2007, s. 213-223.

Opozycja antykrólewska i elekcja Stanisława Leszczyńskiego

Źródła:

- Anonim Otwinowski, Dzieje Polski pod panowaniem Augusta II od roku 1696-1728, Kraków 1848, s. 83-86.

- manifest prymasa Radziejowskiego (rękopis)

Opracowania:

- R. Kawecki, Kardynał Michał Stefan Radziejowski (1645-1705), Opole 2005, s. 166-183, 197-218.

- J. Porazinski, Epiphania Poloniae. Orientacje i postawy polityczne szlachty polskiej w dobie Wielkiej Wojny Północnej (1702-1710), Toruń 1999, s. 51-96.

- J. Porazinski, Opozycja wielkopolska na początku wojny północnej (1702-1703), Acta Universitatis Nicolai Copernici, Historia XX, z. 158 (1985), s. 97-110.

Zjazd 7

a. Dwukrólewie

źródło: Traktat narewski, VL t. 6, s. 73-84 (http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/applet?mimetype=image%2Fx.djvu&sec=false&handler=djvu_html5&content_url=%2FContent%2F65263%2Fdirectory.djvu&p=84)

- Konfederacya Generalna Stanów Koronnych y W. X. Litt: na Ziezdzie Walnym, pod Sandomirzem postanowiona (http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/applet?mimetype=image%2Fx.djvu&sec=false&handler=djvu_html5&content_url=%2FContent%2F76736%2Fstd-036095.djvu)

opracowania: J. Feldman, Polska w dobie wielkiej wojny północnej (fragmenty; http://pbc.gda.pl/dlibra/doccontent?id=2867)

b. Problem restytucji Augusta II.

Źródło:

- Diarjusz Walnej Rady Warszawskiej 1710, wyd. R. Mienicki, Wilno 1928 (wybrane).

Opracowania:

- J. Gierowski, Między saskim absolutyzmem a złotą wolnością. Z dziejów wewnętrznych Rzeczypospolitej w latach 1712-1715, Wrocław 1953, s. 99-121.

- J. Porazinski, Epiphania Poloniae. Orientacje i postawy polityczne szlachty polskiej w dobie wielkiej wojny północnej (1702-1710), Toruń 1999, s. 157-190.

Zjazd 8

Sejm Niemy

Źródło: treść układu zawartego między królem a szlachtą 3 II 1717 (http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/applet?mimetype=image%2Fx.djvu&sec=false&handler=djvu_html5&content_url=%2FContent%2F65263%2Fdirectory.djvu&p=112)

Opracowania: U. Augustyniak. Historia Polski 1572-1795, Warszawa 2008, s. 793-796.

J. Wimmer, Wojsko Rzeczypospolitej w dobie wojny północnej, Warszawa 1956, s. 430-487.

Czy jeszcze wolne elekcje?

Źródło: Mowa JW. Jegomości Pana Andrzeja Zamoyskiego […] na senatus consilium podczas interregnum dnia 7 listopada roku 1763 w Warszawie miana, w: Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej…

Pamiętniki króla Stanisława Augusta. Antologia, Warszawa 2013, s. 273-291.

Opracowania: Z. Zielińska, Polska w okowach „Systemu Północnego” 1763-1766, Warszawa 2012, s. 42-80, 161-195 + rozdział 7 (referat)

Literatura:

Zob. zakres tematów

Efekty uczenia się:

Po zaliczeniu zajęć z historii Polski nowożytnej student:

– zna różne rodzaje źródeł, potrafi przeprowadzić ich krytykę oraz praktycznie je wykorzystać w dalszych badaniach naukowych

- potrafi samodzielnie skompletować źródła i literaturę do podstawowych zagadnień politycznych omawianego okresu

– rozpoznaje różnice w przedstawianiu rzeczywistości w pamiętnikach, diariuszach i uchwałach publicznych

– wyjaśnia proces wyboru nowego króla w Rzeczypospolitej,

- wskazuje główne wydarzenia polityczne panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego i Augusta II

- wskazuje przyczyny wybuchu Wielkiej Wojny Północnej i potrafi zestawić je z wydarzeniami wewnętrznymi Rzeczypospolitej

- wyjaśnia przyczyny wybuchu wojny domowej na Litwie i pokazuje jej tło historyczne, a także łączy różne wydarzenia, wyciągając wnioski

- zna sytuację wewnętrzną w Warszawie epoki nowożytnej

Metody i kryteria oceniania:

Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest aktywność na zajęciach, nie przekroczenie limitu nieobecności (dopuszczalna jest jedna nieobecność bez żadnych konsekwencji – druga i trzecia wymagają zaliczenia na dyżurze; po przekroczeniu trzech nieobecności zaliczenie zajęć nie będzie możliwe) i przygotowanie krótkiego referatu na wskazany temat.

Metody Dydaktyczne:

- rozmowa o źródłach i rekonstrukcja zdarzeń

- zastanowienie się nad motywami, jakimi kierowały się osoby biorące udział w omawianych wydarzeniach

- krótkie referaty przygotowywane przez studentów na kolejne zajęcia, jako forma uzupełnienia wiedzy o omawianych wydarzeniach (brak konieczności obarczania całej grupy dodatkową lekturą)

- prezentacje multimedialne / pokazy publikacji przygotowywane przez prowadzącą do wybranych tematów

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)