Cykle obrazowe w sztuce średniowiecznej

nieobowiązkowe

Celem zajęć jest refleksja nad pojęciem cyklu obrazowego, zarówno w odniesieniu do procesu jego powstawania, jak i późniejszej recepcji. Istotnym celem zajęć będzie także wprowadzenie do warsztatu historyka sztuki, zwłaszcza w zakresie znajdowania bibliografii oraz wykorzystywania różnorodnych zasobów i narzędzi cyfrowych.

Celem zajęć jest refleksja nad pojęciem cyklu obrazowego, zarówno w odniesieniu do procesu jego powstawania, jak i późniejszej recepcji. Dzieła sztuki średniowiecznej będą punktem wyjścia do próby odpowiedzi na następujące grupy pytań:

- co decyduje o tym, że zespół obrazów jest nazywany cyklem? Jakie znaczenie mają: materialny związek obiektów, spójność techniki, rozmiarów, stylu, wspólny czas i miejsce powstania?

- co nadaje cyklowi porządek, narzucając sposób odczytywania narracji i wyznaczając kierunek interpretacji? Jakie znaczenie mają uwarunkowania materialne oraz ewentualne powiązania z innymi utworami (inskrypcjami lub, w malarstwie książkowym, obszerniejszymi utworami literackimi)?

- w jaki sposób lokalizacja cyklu lub struktura i funkcja przedmiotu dekorowanego cyklem scen wpływają na jego interpretację? Czy grupa obrazów obecnie pozbawionych pierwotnego kontekstu może stanowić podstawę do jego rekonstrukcji?

- jak dalece cykle odnoszące się do popularnych opowieści (np. czerpanych z Biblii) charakteryzują się powtarzalnością wyboru scen i ich redakcji ikonograficznych? Co decyduje o źródłach inspiracji i ewentualnych modyfikacjach wzorów?

Niezależnie od programu merytorycznego istotnym celem zajęć będzie wprowadzenie do warsztatu historyka sztuki, zwłaszcza w zakresie znajdowania bibliografii oraz wykorzystywania różnorodnych zasobów i narzędzi cyfrowych.

Podstawą rozważań będą konkretne dzieła, dające wgląd w różne uwarunkowania produkcji i recepcji, reprezentujące rozmaite techniki i funkcje. Wstępna lista obiektów, otwarta na modyfikacje w uzgodnieniu z uczestnikami zajęć:

1. Biblia z Grandval, ok. 830–840, Londyn, British Library, Add MS 10546

2. Tzw. Drzwi Bernwarda, ok. 1015, Hildesheim, katedra

3. Drzwi gnieźnieńskie, ok. 1180, Gniezno, katedra

4. Kielich i patena z Wilten, ok. 1160/70, Wiedeń, Kunsthistorisches Museum

5. Dekoracja katedry w Chartres, 1145-55 oraz ok. 1200-1230

6. Jean Pucelle, Brewiarz Belleville, 1323-1326, Paryż, Bibliothèque nationale de France, Ms. Lat. 10484

7. Poliptyk Grudziądzki, ok. 1390, Warszawa, Muzeum Narodowe w Warszawie, śr. 22/1-5 MNW

8. Tryptyk Jerozolimski, ok. 1500, Warszawa, Muzeum Narodowe w Warszawie, śr. 38/1-4 MNW,

9. Wit Stwosz, Ołtarz Mariacki w Krakowie, 1477-1489

10. Albrecht Dürer, Żywot Marii, ok. 1500-1511

Uwaga! Lektury mają charakter poglądowy i niekoniecznie odnoszą się bezpośrednio do zagadnień, które będą omawiane na zajęciach. Bibliografia do poszczególnych wystąpień uczestników będzie uzgadniania indywidualnie, stosownie do ustalonego tematu, przy założeniu że pierwsze poszukiwania bibliograficzne prowadzi autor lub autorka danego referatu.

• Patrick J. Collins, Narrative Bible Cycles in Medieval Art and Drama, „Comparative Drama”, 9, 1975, s. 125-146

• Katrin Kogman-Appel, Coping with Christian Pictorial Sources: What Did Jewish Miniaturists Not Paint? „Speculum”, 75, 2000, s. 816-858

• Catherine R. Puglisi, William L. Barcham, The Man of Sorrows and Royal Imaging: the Body Politic and Sovereign Authority in Mid-Fourteenth-Century Prague and Paris, „Artibus et Historiae”, 35, 2014, s. 31-59

K_W02 zna podstawową terminologię historyczno-artystyczną dotyczącą dzieł sztuki, w szczególności w zakresie technik, materiałów, funkcji, datowania, warunków przechowywania; K_W03; K_W04; K_W05; K_W16;

K_W17 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji obiektów sztuki, stosowane w historycznej i aktualnej historii sztuki i potrafi je dostosować do badania konkretnego dzieła;

K_U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje, wykorzystując różne źródła i sposoby; K_U03;

K_U04 potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów sztuki (pod względem techniki, tematu, typologii, chronologii, stylistyki, genezy, atrybucji) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym, umie opisać dzieła omawianego okresu identyfikując i wartościując zjawiska i problemy szczególnie istotne;

K_U06 umie samodzielnie zdobywać wiedzę i zdobywać umiejętności badawcze kierując się wskazówkami opiekuna naukowego;

K_U07 posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków

K_U010;

K_U011 posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych w zakresie historii sztuki oraz innych źródeł;

K_1U012;

K_U13 potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role

Warunkiem koniecznym zaliczenia zajęć jest przygotowanie krótkiego referatu wprowadzającego do dyskusji. Kryterium oceny będzie także aktywność na zajęciach (obecność, zaangażowanie w dyskusje).