Iluminowany manuskrypt jako źródło wiedzy o kulturze średniowiecznej

nieobowiązkowe

Zajęcia są zaproszeniem dla studentów do przeprowadzenia szeroko zakrojonej analizy średniowiecznych rękopisów europejskich. Przez pryzmat różnych tekstów i ich iluminacji przyjrzymy się kulturze i życiu codziennemu ludzi średniowiecza, zastanawiając się jednocześnie nad relacjami łączącymi słowo i ilustrację.

Zajęcia są zaproszeniem dla studentów do przeprowadzenia szeroko zakrojonej analizy średniowiecznych rękopisów europejskich. Przez pryzmat różnych tekstów i ich iluminacji przyjrzymy się kulturze i życiu codziennemu ludzi średniowiecza, zastanawiając się jednocześnie nad relacjami łączącymi słowo i ilustrację.

Na zajęciach studenci zostaną zaproszeni do rozważań nad następującymi tematami:

- Krótka historia manuskryptu z naciskiem na przemiany technologiczne

- Metody tworzenia kodeksów

- Podstawy paleografii łacińskiej

- Przemiany stylowe dekoracji rękopisów

- Miniatury i ich kontekst kulturowy

- Marginalia

- Konteksty używania książki w wiekach średnich

- Rękopisy a odczytywanie przejawów kultury średniowiecza

Na zajęciach omówimy konkretne grupy typologiczne rękopisów: religijne, medyczne, astrologiczne, prawnicze, muzyczne, a także bestiariusze, teksty poetyckie i prozę.

Zajęcia będą odbywać się w formie zdalnej za pośrednictwem platformy Google Meets.

Historia i wytwarzanie manuskryptów:

- Michelle P. Brown, Understanding Illuminated Manuscripts. A Guide to Technical Terms, revised edition, Los Angeles 2018.

- Karol Głombiowski, Helena Szwejkowska, Książka rękopiśmienna i biblioteka w starożytności i średniowieczu, Warszawa 1980.

- Martyn Lyons, Books. A Living History, Los Angeles 2011.

- Marco Mostert, Wytwarzanie, przechowywanie i użytkowanie. O roli tekstu pisanego w średniowieczu, przekł. Anna Adamska [w:] Kultura pisma w Średniowieczu. Znane problemy, nowe metody, red. Anna Adamska, Paweł Kras, Lublin 2013, s. 17–35.

- Roman Sosnowski, Piotr Tylus, Co mówią stare rękopisy, Kraków 2010.

Artystyczna strona manuskryptów:

- Michael Camille, Images on the Edge. The Margins of Medieval Art, London, Reaktion Books Limited 1992.

- Elizabeth Moore Hunt, Illuminating the Borders of Northern French and Flemish Manuscripts, 1270-1310, New York & London 2007.

- Erik Inglis, Faces of Power & Piety, Los Angeles 2008.

- Margot McIlwain Nishimura, Images in the Margins, Los Angeles 2009.

- Elizabeth Morrison, Beasts Factual & Fantastic, Los Angeles, Getty Trust Publications 2007.

- Sophie Page, Astrology in Medieval Manuscripts, London 2017.

- Sophie Page, Magic in Medieval Manuscripts, London 2017.

- Pamela Porter, Courtly Love in Medieval Manuscripts, London 2003.

- Lillian M. C. Randall, Images in the Margins of Gothic Manuscripts, Berkeley and Los Angeles 1966.

Paleografia:

- Władysław Semkowicz, Paleografia łacińska, Kraków 1951.

Kultura:

- Claude Duhamel-Amado, Geneviève Brunel-Lobrichon, Życie codzienne w czasach trubadurów, przeł. Anna Loba, Poznań 2000.

- Jacques le Goff, Świat średniowiecznej wyobraźni, przeł. Maria Radożycka-Paoletti, Warszawa 1997.

- Johan Huizinga, Jesień średniowiecza, Warszawa 1992.

- Ian Mortimer, W mieście, na dworze, w klasztorze. Jak przetrwać w średniowiecznej Anglii, przeł. Iwona Michałowska-Gabrych, Kraków 2017.

K_W02 - zna podstawową terminologię historyczno-artystyczną dotyczącą średniowiecznych rękopisów, w szczególności w zakresie technik, materiałów, funkcji, datowania i warunków przechowywania

K_W03 - ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii sztuki średniowiecznej, obejmującą dzieje, teorię i metodologię

K_W04 - ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii średniowiecznych manuskryptów w ujęciu chronologicznym, tematycznym i problemowym, w zakresie najważniejszych artystycznych kierunków, ruchów, tendencji, środowisk

K_W16 - ma podstawową wiedzę o powiązaniach historii sztuki z innymi dziedzinami nauki, jak historia, filozofia, antropologia, wiedza o kulturze, religii i literaturze

K_W17 - zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji ilustracji w manuskryptach i potrafi je dostosować do badania konkretnego dzieła

K_U01 - potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje, wykorzystując różne źródła i sposoby

K_U04 - potrafi rozpoznać różne rodzaje dekoracji w manuskryptach średniowiecznych (pod względem tematu, typologii, chronologii, stylistyki, genezy, atrybucji) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym, umie opisać dzieła omawianego okresu identyfikując i wartościując zjawiska i problemy szczególnie istotne

K_U06 - umie samodzielnie zdobywać wiedzę i zdobywać umiejętności badawcze kierując się wskazówkami opiekuna naukowego

K_U07 - posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków

K_U11 - posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych w zakresie historii sztuki oraz innych źródeł

K_U13 - potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role

K_U14 - rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie

K_K01 - potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji zadań, określonych przez siebie i innych

K_K05 - uczestniczy w życiu kulturalnym, korzystając z różnych mediów i form (poznaje zbiory muzealne, wystawy, instytucje kultury, uczestniczy w spotkaniach z artystami, kuratorami, kustoszami i konserwatorami)

- frekwencja (dopuszczone są dwie nieobecności na zajęciach)

- aktywne uczestnictwo w zajęciach

- pisemne zaliczenie na koniec semestru

frekwencja (dopuszczone są dwie nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach),

- aktywne uczestnictwo w zajęciach,

- pisemne zaliczenie na koniec semestru lub wygłoszenie referatu podczas zajęć.