Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Kult Najświętszej Marii Panny w średniowiecznej Europie w IV-XI wieku

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3105-KM-KK
Kod Erasmus / ISCED: 03.6 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Kult Najświętszej Marii Panny w średniowiecznej Europie w IV-XI wieku
Jednostka: Instytut Historii Sztuki
Grupy: Konwersatoria z historii kultury
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

nieobowiązkowe

Skrócony opis:

Wykład będzie poświęcony omówieniu genezy kultu Najświętszej Marii Panny w świecie chrześcijańskim oraz jego rozwojowi, ewolucji i przejawom w Europie łacińskiej od początku historii Kościoła chrześcijańskiego w świecie rzymskim aż do późnego średniowiecza.

Przedmiotem szczególnego zainteresowania będą:

narodziny kultu Najświętszej Marii Panny w najstarszych wspólnotach chrześcijańskich, jego rozwój w Cesarstwie Rzymskim i w świecie zachodnim po upadku imperium; wpływ kultu Marii w Bizancjum i w Rzymie na religijność w Europie karolińskiej i ottońskiej; przejawy kultu Marii w Europie łacińskiej w IX-XI wieku; sztuka sakralna związana z kultem Marii w Europie łacińskiej, teologia i liturgia maryjna w Kościele zachodnim od IX do XIII w.; cuda Najświętszej Marii Panny w kulturze religijnej, politycznej i społecznej Europy średniowiecznej; kult Najświętszej Marii Panny w Polsce średniowiecznej.

Pełny opis:

Wykład będzie poświęcony omówieniu genezy kultu Najświętszej Marii Panny w świecie chrześcijańskim oraz jego rozwojowi, ewolucji i przejawom w Europie łacińskiej od początku historii Kościoła chrześcijańskiego w świecie rzymskim aż do późnego średniowiecza.

Przedmiotem szczególnego zainteresowania będą:

• narodziny kultu Najświętszej Marii Panny w najstarszych wspólnotach chrześcijańskich

• kult Najświętszej Marii Panny w Cesarstwie Rzymskim po jego chrystianizacji, a następnie w świecie zachodnim po upadku imperium

• wpływ kultu Najświętszej Marii Panny w Cesarstwie Bizantyńskim i w Rzymie na kult maryjny w Europie karolińskiej i ottońskiej

• przejawy kultu Najświętszej Marii Panny w Europie łacińskiej i bizantyńskiej w IX-XI wieku

• sztuka sakralna związana z kultem Najświętszej Marii Panny w Europie łacińskiej

• pojawienie się i rozwój liturgii maryjnej oraz najważniejszych świąt maryjnych w Europie łacińskiej

• teologiczna interpretacja Najświętszej Marii Panny i jej roli w historii Zbawienia

• średniowieczna teologia polityczna związana z kultem Najświętszej Marii Panny w Europie łacińskiej

• cuda Najświętszej Marii Panny w kulturze religijnej, politycznej i społecznej Europy średniowiecznej

Zakres tematów w semestrze zimowym:

1. Narodziny kultu Najświętszej Marii Panny w najstarszych wspólnotach chrześcijańskich

2. Kult Najświętszej Marii Panny w Cesarstwie Rzymskim po jego chrystianizacji – Sobór Nicejski (325) i Sobór Efeski (431)

3. Kult Najświętszej Marii Panny w świecie zachodnim po upadku Imperium Rzymskiego na Zachodzie; wpływ kultu Najświętszej Marii Panny w Bizancjum i w Rzymie na kult maryjny w Europie karolińskiej i ottońskiej

4. Kult Najświętszej Marii Panny w Europie łacińskiej i bizantyńskiej w IX-XI wieku – teologia i liturgia; świątynie dedykowane Najświętszej Marii Pannie na łacińskim Zachodzie

5. Teologiczna interpretacja Najświętszej Marii Panny i jej roli w historii Zbawienia – pojawienie się i rozwój liturgii maryjnej oraz najważniejszych świąt maryjnych w Europie łacińskiej

6. Kult Najświętszej Marii Panny w okresie reformy gregoriańskiej

Literatura:

1. Maria. Vergine, Madre, Regina. Le miniature medievali e rinascimentali, pod red. C. Leonardi, A. Degl’Innocenti, Roma 2000

2. Maria. Études sur la Sainte Vierge, pod red. H. du Manoir, Paris 1952

3. Marie. Le culte de la Vierge dans la société médiévale, pod red. D. Iogna-Prat, É. Palazzo, D. Russo, Paris 1996

4. The Church and Mary, ed. R. N. Swanson, Studies in Church History, 39, Woodbridge 2004

5. C. Deptuła, Z zagadnień historii kultu maryjnego w Polsce, „Ateneum Kapłańskie”, t. 60, 1960, z. 3

6. H. Mayr-Harting, The Idea of the Assumption of Mary in the West, 800-1200

7. G. Signori, Maria zwischen Kathedrale, Kloster und Welt. Hagiographische und historiographische Annäherungen an eine hochmittelalterliche Wunderpredigt, Sigmaringen 1995

8. K. Skwierczyński, Początki kultu Najświętszej Marii Panny w Polsce w świetle płockich zapisek o cudach z 1148 r., w: Europa barbarica, Europa christiana. Studia mediaevalia Carolo Modzelewski dedicata, Warszawa 2009, s. 213-240

9. B. Ward, Miracles and the Medieval Mind, London 1982, s. 132-165

Efekty uczenia się:

Po wysłuchaniu semestralnego cyklu wykładów i zaliczeniu egzaminu student rozpoznaje i wyjaśnia kluczowe problemy związane z historią kultu Najświętszej Marii Panny w średniowiecznej Europie.

K – W06:

ma wiedzę o dawnych i współczesnych instytucjach kultury i orientację w życiu kulturalnym związanym z funkcją kultu świętych, a w szczególności kultu Najświętszej Marii Panny w dawnej kulturze

K – W14

posiada podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych osiągnięciach w zakresie nauki o kulturze oraz pokrewnych dyscyplin nauk humanistycznych i społecznych na przykładzie kultu Najświętszej Marii Panny w średniowiecznej Europie i Polsce

K – W15

ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych koncepcjach filozoficznych od późnego antyku do końca średniowiecza

K – U05

potrafi krytycznie analizować teksty z obszaru teorii sztuki i nowych mediów, socjologii i filozofii kultury – dotyczące teologii maryjnej i kultu Najświętszej Marii Panny w średniowieczu

K – U07

posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków dotyczących teologii maryjnej, liturgii związanej z kultem Najświętszej Marii Panny oraz dziedzictwa kultury duchowej i materialnej dotyczącej kultu Najświętszej Marii Panny

K – K02

ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie światowego i krajowego dziedzictwa kulturowego, standardów upowszechniania, bezpieczeństwa i ochrony dzieł sztuki – związanych z kultem Najświętszej Marii Panny w kulturze europejskiej i jego średniowieczną genezą

K – K04

prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu (muzealnika, kuratora, edukatora historii sztuki, animatora kultury, recenzenta wystaw) w zakresie znajomości późnoantycznej i średniowiecznej genezy teologii maryjnej oraz kultu Najświętszej Marii Panny, a także dziedzictwa kultury duchowej i materialnej kultu maryjnego.

W praktyce oznacza to, że słuchacz, który uzyskał zaliczenie:

1. rozumie i potrafi wyjaśnić genezę i ewolucję kultu Najświętszej Marii Panny w świecie chrześcijańskim oraz jego podstawy ideowe: filozoficzne i teologiczne

2. rozumie znaczenie kultu Najświętszej Marii Panny dla duchowości Kościoła chrześcijańskiego w średniowieczu i społeczeństwa średniowiecznego,

3. rozumie i potrafi nazwać oraz objaśnić najważniejsze formy kultu Najświętszej Marii Panny w średniowiecznej Europie bizantyńskiej i łacińskiej, w tym w Polsce

4. rozumie pojęcie mitu hagiograficznego, analizuje i potrafi rozpoznawać i dekonstruować jego treści jako czynnik twórczy tożsamości religijnej i historycznej

5. potrafi rozpoznawać, analizuje i dekonstruuje źródła hagiograficzne, liturgiczne, narracyjne, historyczno-artystyczne oraz ich funkcje i znaczenie ideowe dla kultury chrześcijańskiej w średniowieczu

6. poznaje i porządkuje podstawowe teologiczne, liturgiczne i historyczno-artystyczne formy kultu relikwii w średniowiecznym społeczeństwie na przykładzie kultu Najświętszej Marii Panny

7. rozumie, potrafi analizować i interpretować funkcję cudu i narracji o cudach w kulturze religijnej i społecznej łacińskiego średniowiecza

8. rozpoznaje, potrafi nazywać i zinterpretować znaczenie kultu Najświętszej Marii Panny w teologii politycznej zachodnioeuropejskiego średniowiecza

9. potrafi w stopniu podstawowym wskazać, nazwać i objaśnić różnice i podobieństwa między kultem Najświętszej Marii Panny w świecie łacińskim i bizantyńskim

10. rozumie, potrafi analizować i interpretować znaczenie funkcji społeczno-kulturowych kultu relikwii dla funkcjonowania Kościoła łacińskiego w średniowieczu

11. rozumie, potrafi analizować i interpretować recepcję zachodnioeuropejskich wzorców kultu Najświętszej Marii Panny w Polsce średniowiecznej

12. rozumie, potrafi nazwać i interpretować zabytki kultury materialnej związane z kultem Najświętszej Marii Panny w średniowieczu; rozumie ich znaczenie dla dziedzictwa kulturowego Polski i świata kultury łacińskiej

Metody i kryteria oceniania:

Każdy semestr wykładu jest zaliczany przygotowywanym w domu przez studenta pisemnym esejem na jeden wybrany spośród zadanych przez prowadzącego tematów – jedynie na podstawie treści wykładu.

Obecność na co najmniej 75% wykładów w każdym semestrze jest warunkiem dopuszczenia do składania eseju zaliczającego.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)