Kultura późnego średniowiecza w Europie Północnej cz.2

Wykład o formułach pobożności i reprezentacji władzy oraz obrazowych formach ich przekazu w późnym średniowieczu w Europie Północnej.

Wykład o formułach pobożności i reprezentacji władzy oraz obrazowych formach ich przekazu w późnym średniowieczu w Europie Północnej. Zagadnienia: Wprowadzenie: Zdjęcie z krzyża Rogiera van der Weydena – przykład wielosensorycznego oddziaływania przedmiotu kultowo-dewocyjnego. Kolosy jako przedmioty religijne i świeckie. Przedmioty w przestrzeni. Kultura wielkoformatowych ołtarzy. Pobożność modlitewnikowa. Drobne przedmioty złotnicze jako instrumenty pobożności oraz splendoru dworskiego. Guzy dewocyjne. Drobne tablice i ołtarzyki jako instrumenty dewocyjne i talizmany. Funkcje dyptyków. Kultura opowieści: tapiserie. Funkcje religijne i społeczne grafiki. Rzeźby animowane i mobilne w rytuałach wielkanocnych i wokółwielkanocnych. Kultura mechanizmów i automatów. Funkcja pisma i tekstu w malarstwie tablicowym. Obrazowe oprzyrządowanie pielgrzymek duchowych.

Lektury podstawowe:

Jan Białostocki, Sztuka XV wieku: od Parlerów do Dürera, Warszawa 2010

Susie Nash, Northern Renaissance Art, (Oxford History of Art), Oxford 2008

Antoni Ziemba, Wspólnota rzeczy. Sztuka niderlandzka i północnoeuropejska 1380–1520, Warszawa 2015

oraz

The Broken Body. Passion Devotion in Late-Medieval Culture, red. Alasdair A. MacDonald, Bernhard Ridderbos, Rita Schlusemann, Groningen 1998.

Stanisław Bylina, Religijność późnego średniowiecza. Chrześcijaństwo a kultura tradycyjna w Europie Środkowo-Wschodniej w XIV–XV wieku, Warszawa 2009.

Bernhard Decker, Reform within the cult image: the German winged altarpiece before Reformation [w:] The Altarpiece in the Renaissance, ed. Peter Humfrey, Martin Kemp, Cambridge 1990, s. 90–105.

Ecclesia et civitas. Kościół i życie religijne w mieście średniowiecznym, red. Halina Manikowska, Hanna Zaremska, Warszawa 2002.

Karol Górski, Od religijności do mistyki. Zarys dziejów życia wewnętrznego w Polsce, cz. 1, 966 – 1795, Lublin 1962.

Herbert L. Kessler, Spiritual Seeing. Picturing God's Invisibility in Medieval Art, Philadelphia 2000.

Justin E.A. Kroesen, The Altar and its decorations in medieval churches. A functionalist approach, „Medievalia” 2014, 17, s. 153–183.

Christiane Kruse, Wozu Menschen malen, München 2003.

Jacques Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, Gdańsk–Warszawa 2002.

J.E. Hamburger, Nuns as Artists: The Visual Culture of a Medieval Convent, California University Press, Berkeley–Los Angeles–London 1997.

J.E. Hamburger, The Visual and the Visionary: Art and Female Spirituality in Late Medieval Germany, New York 1998.

J.E. Hamburger i in., Krone und Schleier. Kunst aus mittelalterlichen Frauenklöstern, kat. wyst. Kunst- und Austellungshalle Bonn – Ruhrland Museum Essen, München 2005 (po ang.: J.E. Hamburger, S. Marti, C.W. Bynum i in., Crown and Veil: The Art of Female Monasticism in the Middle Ages, New York 2008).

James H. Marrow, Passion Iconography in Northern European Art of the Late Middle Ages and Early Renaissance: A Study of the Transformation of Sacred Metaphor into Descriptive Narrative, Kortrijk 1979.

The Mind’s Eye, Art and Theological Argument in the Middle Ages, ed. Jeffrey F. Hamburger, Anne-Marie Bouché, (Publications of the Department of Art and Archaeology, Princeton University) Princeton 2006

Die Passion Christi in Literatur und Kunst des Spätmittelalters, red. Walter Haug, Burghart Wachinger, Tübingen 1993.

A.G. Pearson, Envisioning Gender in Burgundian Devotional Art, 1350–1530: Experience, Authority, Resistance, (seria: Women and Gender in the Early Modern World), Aldershot 2005

Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. Halina Manikowska, Hanna Zaremska, Warszawa 1995.

Kees van der Ploeg, How Liturgical is a Medieval Altarpiece?, „Studies in History of Art” 2002, 62, s. 102–121.

Leo Steinberg, Seksualność Chrystusa. Zapomniany temat sztuki renesansowej, Kraków 2013.

André Vauchez, Duchowość średniowiecza, Gdańsk 2004.

Beth Williamson, Altarpiece, Liturgy and Devotion, „Speculum” 2004, 79, no. 2, s. 341–406.

Katarzyna Zalewska, Modlitwa i obraz. Średniowieczna ikonografia różańcowa, Warszawa 1994.

ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu historii sztuki i kultury w systemie nauk oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej

• zna podstawową terminologię historii sztuki

• ma uporządkowaną wiedzę ogólną obejmującą dzieje, teorię, terminologię i metodologię historii sztuki i kultury

• ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii sztuki i kultury

ma podstawową wiedzę o powiązaniach historii sztuki z innymi dziedzinami nauki

• ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych naukowych osiągnięciach aktualnej historii sztuki

• zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji obiektów sztuki, stosowane w historycznej i aktualnej historii sztuki

UMIEJĘTNOŚCI

• potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje, wykorzystując różne źródła i sposoby

• potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami historii sztuki w typowych sytuacjach profesjonalnych

• potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów sztuki oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym

• posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

• potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji zadań, określonych przez siebie i innych

Ocena na podstawie krótkiej pracy pisemnej