„Gotyckie szaleństwo przezwyciężył rzymskim pięknem”. Klasycyzm w niderlandzkiej architekturze XVII wieku

nieobowiązkowe

Zajęcia w formie konwersatorium poświęcone klasycystycznej architekturze w siedemnastowiecznych Niderlandach. W oparciu o analizę wybranych dzieł oraz tekstów źródłowych omówione zostaną czynniki kształtujące nowy rodzaj architektury oraz charakterystyczne dla niego zjawiska.

W latach dwudziestych XVII wieku w północnych Niderlandach niektórzy architekci zaczęli postulować dokładne powtarzanie klasycznych porządków. W poszukiwaniu „prawdziwej architektury” zwrócono się w stronę traktatu Witruwiusza, a także obszerniejszych i łatwiej dostępnych tekstów Serlia, Palladia i nowopowstałego dzieła Scamozziego. Zjawisko to zbiegło się ze wzmożonym zainteresowaniem w Niderlandach pozostałościami antycznymi i utrwalone zostało przez teoretyków i humanistów takich jak Carel van Mander, Constantijn Huygens czy Peter Paul Rubens.

Podczas zajęć omówione zostaną czynniki kształtujące architekturę klasycystyczną w siedemnastowiecznych Niderlandach. Analiza tekstów źródłowych pozwoli rozpoznać podstawy i najważniejsze cechy nowej architektury, a także lepiej zrozumieć realia, w jakich funkcjonowali projektanci i zleceniodawcy. Omówione zostaną wybrane dzieła najważniejszych przedstawicieli holenderskiego klasycyzmu, takich jak Jacob van Campen, Salomon de Bray, Pieter Post i Philips Vingboons. Przedstawione zostaną podobieństwa i różnice zachodzące w architekturze siedemnastowiecznych Niderlandów Hiszpańskich i Republiki Zjednoczonych Prowincji. Osobną część zajęć stanowić będą rozważania na temat „eksportu” niderlandzkiej architektury, ze szczególnym uwzględnieniem Europy Środkowej – twórczości Tilmana van Gameren i Cornelisa Ryckwaerta.

K. Fremantle, The Baroque Town Hall of Amsterdam, Utrecht 1959.

Jacob van Campen. Het klassieke ideaal in de Gouden Eeuw, red. J. Huisken, K. Ottenheym, G. Schwartz, Amsterdam 1995.

Y. Kuiper, The rise of the country house in the Dutch Republic: Beyond Johan Huizinga’s narrative of Dutch civilisation in the 17th century, [w:] The Country House, red. J. Stobart i A. Hann, Swindon 2016, s. 11–23.

W. Kuyper, Dutch Classicist Architecture. A Survey of Dutch Architecture, Gardens and Anglo-Dutch Architectural Relations from 1625 to 1700, Delft 1980.

Mauritshuis: the building, ed. Q. Buvelot, K. Ottenheym, Zwolle 2014.

R. Meischke, J.J. Terwen, De architectuur van het Trippenhuis, [w:] Het Trippenhuis te Amsterdam, red. R. Meischke, H.E. Reeser, Amsterdam-Oxford-New York 1983, s. 127-158.

S. Mossakowski, Tylman z Gameren 1632-1706. Twórczość architektoniczna w Polsce, Warszawa-Monachium-Berlin 2012.

K.A. Ottenheym, „Defaecatissimis temporibus Graecorum ac Romanorum”: Constantijn Huygens’ quest for the „true” principles of architecture in 17th century Holland, [w:] Reibungspunkte, hrsg. H. Hubach, B. von Orelli-Messerli, Petersberg 2008, s. 217-224.

K.A. Ottenheym, K. de Jonge, The Low Countries at the crossroads: Netherlandish architecture as an export product in early modern Europe (1480 - 1680), 2013.

J.J. Terwen, Mag de bouwkunst van het Hollands classicisme „palladiaans” genoemd worden?, „Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek”, 1983, t. 33, s. 169–189.

K. Ottenheym, Philips Vingboons (1607-1678) Architect, De Walburg Pers 1989.

J.J. Terwen, K. Ottenheym, Pieter Post (1608-1669) Architect, Zutphen 1993.

J.J. Terwen, The Buildings of Johan Maurits van Nassau, [w:] Johan Maurits van Nassau-Siegen 1604-1679. Essays on the occasion of the tercentenary of his death, red. E. van den Boogaart, H.R. Hoetink, P.J.P. Whitehead, Hague 1979, s. 55–142.

G. van Tussenbroek, Cornelis Ryckwaert (ca. 1635-†1693), bouwmeester in Brandenburg: export van Nederlandse architectuur in de zeventiende eeuw?, „Bulletin KNOB”, 2019, 1, s. 1–17.

Unity and Discontinuity. Architectural Relationships between the Southern and Northern Low Countries (1530-1700), red. K. de Jonge, K. Ottenheym, Turnhout 2007.

Student / Studentka:

K_W02: zna podstawową terminologię historyczno-artystyczną dotyczącą architektury nowożytnej.

K_W04: ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu architektury w siedemnastowiecznych Niderlandach.

K_W05: ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych naukowych osiągnięciach aktualnej historii sztuki.

K_W17: zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji obiektów sztuki, stosowane w historycznej i aktualnej historii sztuki i potrafi je dostosować do badania konkretnego dzieła.

K_U01: potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje, wykorzystując różne źródła i sposoby.

K_U03: potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami historii sztuki w typowych sytuacjach profesjonalnych.

K_U04: potrafi rozpoznać różne obiekty architektury oraz przeprowadzić ich analizę i interpretację pod względem stylistyki i genezy; umie opisać omawiane dzieła identyfikując i wartościując zjawiska i problemy szczególnie istotne.

K_U07: posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków.

K_U10: posiada umiejętność przygotowywania typowych prac w języku polskim, dotyczących architektury nowożytnej.

Zaliczenie na ocenę na podstawie obecności, uczestnictwa w zajęciach, pisemnego zaliczenia.