Nowoczesność i jej granice. Sztuka polska po 1939 roku

Warsztat ma wprowadzić studentów w podstawowe problemy, zjawiska historyczno-polityczne i tradycje artystyczne związane ze sztuką polską po 1939 roku. Punktem wyjścia dla wykładu jest dekonstrukcja najbardziej reprezentatywnego fenomenu lat 40.–60.: nowoczesności. W kolejnych ujęciach polskiej nowoczesności będziemy przyglądali się jej granicom, każdorazowo przyjmując inny punkt widzenia.

Powyżej opisane cele przekładają się na plan spotkań:

1. Wprowadzenie metodologiczne: horyzontalna historia sztuki i jej kontynuacje. Od Andrzeja Turowskiego do Susan Stanford Friedman.

2. Nowoczesność: zarysowanie problemu. „Wielka narracja” Aleksandra Wojciechowskiego i jej analiza (Wojciech Włodarczyk).

3. Granica I: kult autonomii i wyparcie polityczności. Lata 40.–50.: od sztuki socjalistycznej przez socrealizm do długiego trwania „nie-sztuki”

4. Granica II: etyka oporu i wyparcie układu z władzą. Dekonstrukcja mitu odwilży (Piotr Juszkiewicz).

5. Granica III: sublimacja estetyczna i marginalizowanie innowacyjności. Odwilż jako pochwała konserwatyzmu w sztuce – przypadek Marii Jaremy i Jadwigi Maziarskiej (Anna Markowska).

6. Destrukcja nowoczesności: cień Zagłady. Przypadek Arsenału i Marka Oberländera.

7. Po-nowoczesność: horyzonty konceptualizmu i „sztuka zaangażowana ekologicznie” na plenerach lat 60.

A. Wojciechowski, Młode malarstwo polskie, Wrocław 1983

W. Włodarczyk, Socrealizm, Paryż 1986.

W. Włodarczyk, „Nowoczesność” i jej granice, w: Sztuka polska po 1945, Warszawa 1986.

P. Juszkiewicz, Od rozkoszy historiozofii do gry w nic. Polska krytyka artystyczna czasu odwilży, Poznań 2005.

A. Markowska, Dwa przełomy. Sztuka polska około 1955 i 1989 roku, Toruń 2012.

I. Kowalczyk, Podróż do przeszłości. Interpretacje najnowszej historii w polskiej sztuce krytycznej, Warszawa 2010.

Wiedza:

K_W03: ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii sztuki, obejmującą dzieje, teorię i metodologię dyscypliny

K_W04: ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii sztuki w ujęciu chronologicznym, tematycznym i problemowym, w zakresie najważniejszych artystycznych kierunków, ruchów, tendencji, środowisk

K_W05: ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych naukowych osiągnięciach aktualnej historii sztuki

Umiejętności:

K_U03: potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami historii sztuki w typowych sytuacjach profesjonalnych

K_U04: potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów sztuki (pod względem techniki, tematu, typologii, chronologii, stylistyki, genezy, atrybucji) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym, umie opisać dzieła omawianego okresu identyfikując i wartościując zjawiska i problemy szczególnie istotne

Kompetencje społeczne:

K_K02: ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie światowego i krajowego dziedzictwa kulturowego, standardów upowszechniania, bezpieczeństwa i ochrony dzieł sztuki

K_K03: potrafi przekuwać projekty w konkretne działania o charakterze badawczym, muzealniczym lub wystawienniczym, myśląc w sposób przedsiębiorczy i działając na rzecz dobra wspólnego.

Przyswojenie problemów omawianych na wykładzie. Zaliczenie na podstawie egzaminu pisemnego. Jeśli pozwoli na to sytuacja epidemiologiczna, egzamin planowany jest stacjonarnie (w salach IHS UW) z zachowaniem reżimu sanitarnego. W przypadku sesji zdalnej zaliczenie na podstawie eseju.