Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Narodziny kolekcjonerstwa grafiki

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3105-NKG-K
Kod Erasmus / ISCED: 03.6 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Narodziny kolekcjonerstwa grafiki
Jednostka: Instytut Historii Sztuki
Grupy: Konwersatoria
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

nieobowiązkowe

Skrócony opis:

Celem konwersatorium jest zapoznanie studentów z zagadnieniami

związanymi z początkami zbieractwa i kolekcjonerstwa w końcu XV i w

XVI wieku. W ramach kursu zostaną omówione przykłady zbiorów i

kolekcji graficznych, sposobów ich katalogowania oraz porządkowania.

Zastanowimy się nad tym, co w rycinach pociągało europejskich

zbieraczy i kolekcjonerów grafiki w pierwszych stuleciach istnienia tego

medium artystycznego. Będziemy rozważać, jakie zalety i wartości

dostrzegali zbieracze i kolekcjonerzy w dziełach graficznych

drukowanych w setkach egzemplarzy

Punktem wyjścia dla rozważań nad proponowanymi problemami będzie

materiał wizualny, teksty źródłowe oraz opracowania.

W zależności od zainteresowania studentów i ustaleń z instytucjami

zewnętrznymi możliwe będzie przeprowadzenie wybranych zajęć w

zbiorach bibliotecznych i muzealnych.

Pełny opis:

Przedmiotem zajęć będą wybrane zagadnienia związane ze zbieraczami i

kolekcjonerami grafiki w okresie szczególnie dynamicznego rozwoju tej

dziedziny sztuki. Centralnym problemem poruszanym w trakcie tego kursu

będzie recepcja grafiki ulotnej ze szczególnym naciskiem na ryciny powstałe,

zbierane i kolekcjonowane w końcu XV i do końca XVI wieku.

Podczas zajęć zostaną omówione różne sposoby postrzegania grafiki ze

względu na treści przez nią przekazywane, jej kunszt wykonania, renomę

niektórych twórców. Zastanowimy się nad tym, co w rycinach pociągało

europejskich zbieraczy i kolekcjonerów grafiki w pierwszych stuleciach

istnienia tego medium artystycznego. Będziemy rozważać, jakie zalety i

wartości dostrzegali zbieracze i kolekcjonerzy w dziełach graficznych

drukowanych w setkach egzemplarzy

W trakcie zajęć będziemy dyskutować na temat lektur, materiału wizualnego,

a także źródeł pisanych. Wśród metod dydaktycznych przewidywane są

dyskusje, praca w grupach (parach) i indywidualna oraz nauka poprzez

doświadczenie (learning through experience).

W zależności od zainteresowania studentów i ustaleń z instytucjami

zewnętrznymi możliwe będzie przeprowadzenie wybranych zajęć w zbiorach

bibliotecznych i muzealnych.

Szczegółowa lista zagadnień zostanie sformułowana w zależności od

zainteresowań i propozycji uczestników zajęć. Przykładowe tematy zajęć

wraz z proponowanymi lekturami:

1. Wczesna produkcja graficzna – sztuka dla mas?

P. Schmidt, The Multiple Image: The Beginnings of Printmaking, between Old

Theories and New Approaches, [w:] P. Parshall, R. Schoch, et al., Origins of

European Printmaking: Fifteenth-Century Woodcuts and Their Public, New

Haven, Conn. 2005, s. 37–56.

A. Ziemba, Ruchome ryciny. Einblattgraphik i serie rycin, [w:] idem, Sztuka

Burgundii i Niderlandów 1380–1500, t. 3, Warszawa 2015, s. 491–510.

2. Ryciny w rękach i przed oczami wiernych – święte obrazki, amulety i

cudowne obrazy

D.S. Areford, The Image in the Viewer’s Hands: The Reception of Early

Prints in Europe, „Studies in Iconography”, 24: 2003, s. 5–42.

R. Cobianchi, The Use of Woodcuts in Fifteenth-century Italy, „Print

Quarterly”, 23: 2006, nr 1, s. 47–54.

Dla chętnych: J. van der Stock, The Market for Cheap Printed Images in the

City, [w:] idem, Printing Images in Antwerp. The introduction of Printmaking

in a City: fifteenth century to 1585, Rotterdam 1998, s. 113–141.

3. Czy artysta i rzemieślnik mogą być kolekcjonerami? Zbiory graficzne w

pracowniach artystów i rzemieślników.

J. Sikorska, Odbiorcy grafiki w Królestwie Polskim. Próba charakterystyki

zjawiska (XV wiek – początek XVI wieku), [w:] Procesy przemian w sztuce

średniowiecznej, red. R. Eysymontt, R. Kaczmarek, Warszawa 2014, s.

269–277.

4–5. Właściciele ksiąg i rękopisów: Hartmann Schedel i Jacopo Rubieri.

Dyskusja i warsztaty.

D. Landau, P. Parshall, The Renaissance Print 1470–1550, New Heaven 1996,

s. 64–65 (Rozdział Early Traces of Print Collecting).

D.S. Areford, The Ship and the Skeleton: The Prints of Jacopo Rubieri, [w:]

idem, The Viewer and the Printed Image in Late Medieval Europe, Farnham –

Burlington 2010, s. 104–163.

6. „Das beste kunststück” w zbiorach Hansa Plocka – grafika jako sztuka?

D. Landau, P. Parshall, The Renaissance Print 1470–1550, New Heaven 1996,

s. 64–65 (Rozdział Early Traces of Print Collecting).

D.S. Areford, Epilogue, [w:] idem, The Viewer and the Printed Image in Late

Medieval Europe, Farnham – Burlington 2010, s. 269–275.

7. Sztuka i wiedza – kolekcje encyklopedyczne.

P. Parshall, Art and the Theatre of Knowledge: The origins of Print Collecting

in Northern Europe, „Harvard University Art Museums Bulletin”, 2: 1994, nr

3, s. 7–36.

8. Co wydarzyło się między 1550 a 1568? O adresatach żywota Marcantonia

Raimondiego w Żywotach Giorgia Vasariego.

S. Gregory, Vasari and the Renaissance Print, [w:] eadem, Vasari and the

history of printmaking, Aldershot – Burlington 2012, s. 7–9, 39–46.

Dla chętnych: Żywot Marcantonia Raimondiego z Bolonii i innych

rytowników z dowolnej edycji, Vasari G., Żywoty najsławniejszych malarzy,

rzeźbiarzy i architektów, t. 5, tłum. K. Estreicher, Warszawa – Kraków 1986,

s. 261–293 lub wydanie włoskie.

9-10. Jak uporządkować tysiące rycin? Fernando Colón i inni kolekcjonerzy

wobec porządkowania i inwentaryzowania kolekcji. Dyskusja i warsztaty.

M.P. McDonald, The Print Collection of Ferdinand Columbus, „Print

Quarterly”, 17: 2004, nr 1, s. 43–46.

E.M. Hajós, The concept of an engravings collection in the year 1565:

Quicchelberg, Inscriptiones vel Tituli Theatri Amplissimi, „The Art Bulletin”

40 (1958), nr 2, s. 151-156.

Dla chętnych: M.P. McDonald, The Print Collection of Philip II at the

Escorial, „Print Quarterly”, 15: 1998, nr 1, s. 15–35.

P. Parshall, The Print Collection of Ferdinand, Archduke of Tyrol, „Jahrbuch

der Kunsthistorischen Sammlungen in Wien”, 78: 1982, s. 139–184.

11. Kolekcjonerzy wobec wielkich mistrzów – przypadek Albrechta Dürera.

A. Bubenik, Collecting Dürer. Early Collections of Dürer, [w:] eadem,

Reframing Albrecht Dürer: the appropriation of art, 1528–1700, Farnham –

Burlington, 2013, s. 41–74.

12. Wydawcy wobec kolekcjonerów – Speculum Romanae Magnificentiae

Antonia Lafreriego i Claudia Ducchettiego.

P. Parshall, Antonio Lafreri’s „Speculum Romanae Magnificentiae”, „Print

Quarterly”, 23: 2006, nr 1, s. 3–28.

13. Pierwsi zbieracze i kolekcjonerzy rycin w Królestwie Polskim

T. Chrzanowski, Uwagi o intelektualiście–kolekcjonerze w Polsce na

przełomie renesansu i baroku, [w:] Mecenas, kolekcjoner, odbiorca.

Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, listopad 1981, red. E.

Karwowska, A. Marczak-Krupa, Warszawa 1984, s. 121–145.

14. Badanie dawnych kolekcji – w poszukiwaniu śladów recepcji

A. Griffiths, The Archeology of the Print, [w:] Collecting Prints and

Drawings in Europe, c. 1500–1750, red. Ch. Baker, C. Elam, G. Warwick,

Burlington 2003, s. 9–27.

Wszystkie wymienione wyżej teksty (lektury obowiązkowe i dla chętnym)

zostaną udostępnione studentom w formie plików .pdf lub udostępnione w

czytelni IHS UW.

Literatura:

Lista najważniejszych lektur została wymieniona wyżej. Poniżej znajduje się

wybór literatury dla zainteresowanych (nieobowiązkowy).

D.S. Areford, The Viewer and the Printed Image in Late Medieval Europe,

Farnham – Burlington 2010.

–––––––––, La nave e lo scheletro, Bologna 2017.

T. Baensch et al. (red.), Vom Kardinalsornat zur Luther-Bibel: Kunst und

Leben des Seidenstickers Hans Plock im Spannungsfeld der Reformation,

Berlin 2005.

Ch. Baker, C. Elam, G. Warwick (red.), Collecting prints and drawings in

Europe, c. 1500–1750, Aldershot – Burlington 2003.

S. Brakensiek, Vom „Theatrum mundi” zum „Cabinet des Estampes”: das

Sammeln von Druckgraphik in Deutschland 1565–1821, Hildesheim – Zürich

– New York – Olms 2003.

M. Bury, The taste for prints in Italy to c. 1600, „Print Quarterly”, 2: 1985, nr

1, s. 13–26.

B. Cornelis, J.P. Filedt Kok, The taste for Lucas van Leyden prints, „Simiolus:

Netherlands Quarterly for the History of Art”, 26: 1998, nr 1/2, s. 18–86.

S. Dackerman et al. (red.), Painted Prints. The Revelation of Color in

Northern Renaissance & Baroque Engravings, Etchings & Woodcuts, kat.

wyst. The Baltimore Museum of Art – Saint Louis Museum of Art,

2002–2003.

A. Grebe, Albrecht Dürers „Kunstbücher”: Ordnungssysteme

frühneuzeitlicher Graphiksammlungen und die Anfänge des Catalogue

raisonné, „Marburger Jahrbuch für Kunstwissenschaft”, 39: 2012, s. 27–75.

A. Griffiths, Prints and Printmaking: An Introduction to the History and

Techniques, Oakland 1996.

–––––––––, Print collecting, w: idem, The Print Before Photography. An

introduction to European Printmaking 1550–1820, Londyn 2016, s. 427–445.

B. Hernad, Die Graphiksammlung des Humanisten Hartmann Schedel,

München 1990.

M. Herman, Cum imaginibus, cum iconibus: Cataloguing Printed Images in

Early Modern Libraries, w: E. Dillenburg, H. Louthan, D.B. Thomas (red.),

Print Culture at the Crossroads: The Book and Central Europe, Leiden –

Boston 2021, s. 158–176.

S.K. Karr Schmidt, K. Nichols, Altered and Adorned: Using Renaissance

Prints in Daily Life, London 2011.

D. Landau, P. Parshall, The Renaissance Print 1470–1550, New Heaven 1996.

M.P. McDonald, The Print Collection of Ferdinand Columbus (1488–1539):

A Renaissance Collector in Seville, London 2004.

The First Treatise on Museums: Samuel Quiccheberg’s Inscriptiones 1565,

tłum. M.A. Meadow, B. Robertson, Los Angeles 2014.

Ch. Melzer., Von der Kunstkammer zum Kupferstich-Kabinett. Zur

Frühgeschichte des Graphiksammelns in Dresden (1560–1738), Hildesheim –

Zürich – New York 2010.

P. Parshall et al., The Origins of European Printmaking: Fifteenth-Century

Woodcuts and Their Public, New Heaven 2005.

K. Pilaski Kaliardos, The Munich Kunstkammer: Art, Nature, and the

Representation of Knowledge in Courtly Contexts, Tübingen 2013.

K. Pomian, Le musée, une histoire mondiale, t. 1 Du trésor au musée, Paris

2020.

P. Schmidt, The Use of Prints in German Convents of the Fifteenth Century:

The Example of Nuremberg, „Studies in Iconography”, 24: 2003, s. 43–69.

Efekty uczenia się:

Wiedza. Po uczestniczeniu w konwersatorium student zna i rozumie:

K_W02 zna podstawową terminologię historyczno-artystyczną dotyczącą

sztuk graficznych i kolekcjonerstwa, w szczególności w zakresie technik,

materiałów, funkcji, datowania, warunków przechowywania

K_W03 ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii sztuki,

obejmującą dzieje kolekcjonerstwa i recepcji grafiki w XV i w XVI wieku

K_W04 ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii sztuki w

ujęciu tematycznym i problemowym w zakresie wybranych zagadnień

związanych z kolekcjonowaniem grafiki w XV i XVI wieku

K_W05 ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i

najważniejszych naukowych osiągnięciach aktualnej historii sztuki w zakresie

badań nad recepcją grafiki dawnej

K_W16 ma podstawową wiedzę o powiązaniach historii sztuki z innymi

dziedzinami nauki, jak historia, antropologia, wiedza o kulturze, religii i

literaturze

K_W17 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji obiektów

sztuki, stosowane w historycznej i aktualnej historii sztuki i potrafi je

dostosować do badania konkretnego dzieła graficznego lub zbioru rycin

Umiejętności. Po uczestniczeniu w konwersatorium student potrafi:

K_U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować

informacje, wykorzystując różne źródła i sposoby

K_U03 potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi,

paradygmatami badawczymi i pojęciami historii sztuki podczas pracy w

gabinetach rycin, zbiorach specjalnych bibliotek oraz muzeach

K_U04 potrafi rozpoznać różne rodzaje rycin, albumów graficznych i ksiąg

(pod względem techniki, tematu, typologii, chronologii, stylistyki, genezy,

atrybucji) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z

zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń,

oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym

K_U06 umie samodzielnie zdobywać wiedzę i zdobywać umiejętności

badawcze kierując się wskazówkami opiekuna naukowego

K_U07 posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z

wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury

oraz umiejętność wyciągania wniosków

K_U011 posiada umiejętność przygotowania krótkich wypowiedzi ustnych w

języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem

podstawowych ujęć teoretycznych w zakresie historii sztuki oraz innych

źródeł

K_U012 ma umiejętności językowe w zakresie historii sztuki, zgodnie z

wymaganiami określonymi dla poziomu B2 Europejskiego Systemu Opisu

Kształcenia Językowego w zakresie terminologii graficznej

K_U13 potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne

role przy opracowaniu zagadnień teoretycznych lub pracy nad graficznym

materiałem wizualnym oraz tekstem źródłowym

Metody i kryteria oceniania:

60% aktywność i przygotowanie do zajęć – ocenie będzie podlegało aktywne i

merytoryczne uczestnictwo w dyskusji oraz praca w grupie na podstawie

lektur i prezentowanego materiału wizualnego oraz źródłowego.

Dopuszczalne są dwie nieobecności.

40% zaliczenie pisemne w formie testu składającego się pięciu krótkich pytań

otwartych. Pytania będą dotyczyły zagadnień omawianych na zajęciach.

Osoby, które nie przekroczą limitu nieobecności i będą wyróżniały się

aktywnością, będą mogły zostać zwolnione z zaliczenia pisemnego.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)