Rokoko-klasycyzm, ,,Zopfstil” czy schyłek rokoka? O mieszaniu się tradycji stylistycznych w Rzeczypospolitej i krajach ościennych w 2. i 3. tercji XVIII wieku

Informacje ogólne

Kod przedmiotu:	3105-RKZ-WE
Kod Erasmus / ISCED:	03.6 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu:	Rokoko-klasycyzm, ,,Zopfstil” czy schyłek rokoka? O mieszaniu się tradycji stylistycznych w Rzeczypospolitej i krajach ościennych w 2. i 3. tercji XVIII wieku
Jednostka:	Instytut Historii Sztuki
Grupy:	Wykład z epok
Punkty ECTS i inne:	(brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS: roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS; tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h; 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się; tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS; nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta. zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia:	polski
Rodzaj przedmiotu:	nieobowiązkowe
Skrócony opis:	Wykład poświęcony najsłabiej rozpoznanemu naukowo okresowi w dziejach nowożytnej sztuki w Rzeczypospolitej i Europie Centralnej – blisko 30 latom stopniowego przejścia w architekturze, sztukach plastycznych i rzemiośle od swobodnych form rokoka do inspirowanego antykiem rzymskim wczesnego klasycyzmu. Narodziny le goût grec (le modéle grec) w Europie Środkowej miało związek z oddziaływaniem już od połowy lat 50. XVIII w. najnowszych wzorów francuskich. Najsilniejszy oddźwięk znalazły w kręgu króla Prus Fryderyka II Wielkiego w dekoracjach rezydencji w Poczdamie i Sanssouci, równolegle via Augsburg, Monachium i cesarski Wiedeń dotarły do Czech oraz na Morawy, Śląsk i Węgry. W dawnej Rzeczypospolitej proces ten zachodził początkowo w elitarnym kręgu saskiego Bauamtu i twórców z Francji zatrudnionych w Dreźnie i Warszawie.
Pełny opis:	Zajęcie poświęcone najsłabiej rozpoznanemu naukowo okresowi w dziejach nowożytnej sztuki w Rzeczypospolitej i Europie Centralnej – blisko 30 latom stopniowego przejścia w architekturze, sztukach plastycznych i rzemiośle od swobodnych form rokoka do inspirowanego antykiem rzymskim wczesnego klasycyzmu. Narodziny le goût grec (le modéle grec) w Europie Środkowej miało związek z oddziaływaniem już od połowy lat 50. XVIII w. najnowszych wzorów francuskich. Najsilniejszy oddźwięk znalazły w kręgu króla Prus Fryderyka II Wielkiego w dekoracjach rezydencji w Poczdamie i Sanssouci, równolegle via Augsburg, Monachium i cesarski Wiedeń dotarły do Czech oraz na Morawy, Śląsk i Węgry. W dawnej Rzeczypospolitej proces ten zachodził początkowo w elitarnym kręgu saskiego Bauamtu i twórców z Francji zatrudnionych w Dreźnie i Warszawie. W szerszym kontekście polska historia sztuki nie wypracowała odpowiednich narzędzi do badań podobnych procesów, dlatego dotąd zagadnienie te było traktowane jako niszowe, a badania nad początkami fascynacji antykiem i klasycyzmem francuskim w kraju zastąpiono promocją negowanego obecnie tzw. stylu stanisławowskiego, związanego z mecenatem króla Stanisława II Augusta Poniatowskiego (panowanie: 1764-1795). W zakresie wielkiej architektury ukuto dla dzieł okresu przejściowego termin ,,zimny barok” (twórczość np. braci Paracca, Giuseppe Sacco, Carlo Scampagni i Johanna Samuela Beckera w Wielkim Księstwie Litewskim, czy Ferdinanda Jana Naxa i ks. Sebastiana Sierakowskiego w Małopolsce), natomiast na peryferiach zainteresowań znalazły się zwłaszcza liczne dzieła małej architektury sakralnej i świeckiej. Dla nich zarezerwowano w latach 70. I 80. XX w. pojęcie stylu rokokowo-klasycystycznego, który jest próbą lokalnego tłumaczenia niemieckiego terminu ,,Zopfstil” (dosłownie: przeplataniec), obowiązującego w Królestwie Prus i innych niemieckojęzycznych państwach Europy Środkowej oraz krajach wchodzących w skład monarchii habsburskiej (tu wymiennie z tzw. stylem Józefińskim). Zajęcia są poświęcone ukazaniu skomplikowanej genezy późno nowożytnych zainteresowań antykiem w Europie Zachodniej, zwłaszcza we Francji Ludwika XVI (faza stylowa le Trasition), procesowi przejmowania wzorów all’antica w nowym, naukowym Winckelmannowskim wydaniu z Rzymu, Pompejów, Herkulanum oraz ich adaptacji w luksusowej sztuce stosowanej. Omówiona zostanie rola grafiki dekoracyjnej i wzornikowej, wyroby manufakturowe, wreszcie importy artystyczne i wizyty twórców francuskich w Rzeszy niemieckiej i Europie Środkowej. Omówiona będzie twórczość najważniejszych twórców reprezentujących tę fazę stylową w poszczególnych krajach regionu, z ukazaniem źródeł inspiracji oraz mechanizmów i zakresu adaptacji lub kompilacji form rokokowych i wczesnoklasycystycznych.
Literatura:	R. Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, red. nauk. A. J. Baranowski, cz. 1-2, t. 1-14, Wrocław 1993-1999. Francusko-polskie relacje artystyczne w epoce nowożytnej, red. A. Rosales-Rodriquez, A. Pieńkos, Warszawa 2010. W. Hentschel, Die sächsische Baukunst des 18. Jahrhunderts in Polen, Bd. 1-2, Berlin 1967. T. S. Jaroszewski, Nurt późnobarokowy i rokokowy w architekturze polskiej doby Oświecenia, w: Rokoko. Studia nad sztuką 1. połowy XVIII wieku, red. T. Hrankowska, Warszawa 1970, s. 285-321. T. S. Jaroszewski, Wokół stylu Stanisława Augusta, [w:] Klasycyzm i klasycyzmy. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa, listopad 1991, red. T. Hrankowska, Warszawa 1994, s. 45-62. M. Karpowicz, Sztuka polska XVIII wieku, Warszawa 1985, s. 251-299. J. Kowalczyk, Świątynie późnobarokowe na Kresach : kościoły i klasztory w diecezjach na Rusi Koronnej, Warszawa 2006. J. Lepiarczyk, Działalność architektoniczna Sebastiana Sierakowskiego: projekty klasycystyczne i neogotyckie : 1777-1824, ,, Zeszyty Naukowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z historii sztuki”, z. 7, Kraków 1968, zwłaszcza s. 33-40. J. Lepiarczyk, Wczesna działalność architektoniczna Sebastiana Sierakowskiego : projekty barokowe : 1769-1775, ,,Zeszyty Naukowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z historii sztuki”, z. 9, Kraków 1971, s. 199-206. A. Ławniczak, Życie i twórczość Wenzla Böhma na terenie Wielkopolski, ,,Dzieła i interpretacje”, 7: 2002, s. 7-36, 188-203. Z. Michalczyk, W lustrzanym odbiciu : grafika europejska a malarstwo w Rzeczypospolitej w czasach nowożytnych ze szczególnym uwzględnieniem późnego baroku, Warszawa 2016. Materiały do dziejów rezydencji w Polsce, t. 1-2, Warszawa 1993-1996. A. Oleńska, Jan Klemens Branicki : sarmata nowoczesny : kreowanie wizerunku poprzez sztukę, Warszawa 2011. Z. Ostrowska-Kębłowska, Architektura pałacowa drugiej połowy XVIII wieku w Wielkopolsce, Poznań 1969. Z. Ostrowska-Kębłowska, Architektura i budownictwo w Poznaniu w latach 1780-1880, wyd. 2 popr., Poznań 2009. Pod jedną koroną : Królewskie Zbiory Sztuki w Dreźnie. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, 26 czerwca-12 października 1997, red. nauk. D. Syndram, współpr. E. Schwarm i K. Bäsig, Warszawa 1997. J. Sito, ‘Sculptors from the Court Circles of Augustus II the Strong and Augustus III, Kings of Poland and Electors of Saxony’. In: Poland and Artistic Culture of Western Europe: 14th – 20th Centuries, Warszawa 2014, s. 205-270. Sztuka polska: późny barok, rokoko, klasycyzm (XVIII wiek), red. J. Kowalczyk, Warszawa 2016. W. Tatarkiewicz, Opole i Nałęczów – Merlini i Nax, [w:] idem, O sztuce polskiej XVII i XVIII wieku: architektura : rzeźba, Warszawa 1966, s. 228-255. M. Wardzyński, Zopf morawski i krakowski na pograniczu małopolsko-górnośląskim. Dzieła Johanna Friedla Starszego, Wojciecha Rojowskiego i Jana Bieńkowskiego vel Bienieckiego w Siewierzu, Mrzygłodzie oraz Pilicy, [w:] Splendor i fantazja. Rzeźba rokokowa w Rzeczypospolitej i na Śląsku, pod red. P. Migasiewicza, Warszawa 2013, s. 315-343. M. Wardzyński, Zespół rokokowych ołtarzy kolegiaty opolskiej – nieznane dzieło Wenzla Johanna Böhma. Przyczynek do twórczości rzeźbiarza na drodze z Lipníka nad Bečvou do Poznania, [w:] Sztuka dawnego Opola, red. B. Czechowicz, J. Filipczyk, A. Kozieł, Opole 2017, s. 115-129, il. XXXII, XXXIII, 51-65.
Efekty uczenia się:	Obecność i aktywność na zajęciach; Zaliczenie pisemne z częścią wizualną i esejem z listy do wyboru.
Metody i kryteria oceniania:	WIEDZA Hiszt_W01: ma podstawową wiedzę o miejscu historii sztuki w systemie nauk oraz o jej przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi Hiszt_W02: zna podstawową terminologię używaną w historii sztuki, zna jej źródła, potrafi ją zastosować Hiszt_W08: zna i rozumie podstawowe tendencje w rozwoju historii sztuki oraz posiada orientację w piśmiennictwie historyczno-artystycznym z danego zakresu UMIEJĘTNOŚCI Hiszt_U01: potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury artystycznej, potrafi przeprowadzić ich krytyczną analizę oraz interpretację w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego, a także miejsca w procesie historycznokulturowym Hiszt_U03: potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje umiejętności w zakresie historii sztuki, korzystając z różnych źródeł i nowoczesnych technologii Hiszt_U04: potrafi w sposób precyzyjny i spójny wypowiadać się w mowie i w piśmie, na tematy dotyczące wybranych zagadnień historyczno-artystycznych, z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z dorobku historii sztuki, jak i innych dyscyplin KOMPETENCJE SPOŁECZNE Hiszt_K01: ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia Hiszt_K03: potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania Hiszt_K04: prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.