Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Średniowieczne malarstwo w muzeum

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3105-SMM-K
Kod Erasmus / ISCED: 03.6 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Średniowieczne malarstwo w muzeum
Jednostka: Instytut Historii Sztuki
Grupy: Konwersatoria
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

nieobowiązkowe

Skrócony opis:

Zajęcia o poświęcone ćwiczeniu umiejętności opisu, analizy i interpretowania wybranych zjawisk i dzieł malarstwa późnośredniowiecznego XIV – pocz. XVI wieku, na postawie zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.

Pełny opis:

Zajęcia o charakterze konwersatoryjnym, poświęcone ćwiczeniu umiejętności interpretowania wybranych zjawisk i dzieł malarstwa XIV – początku XVI wieku ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Celem pierwszym jest poznanie samych obiektów i historycznych mechanizmów społeczno-artystycznych oraz metod ich interpretacji i różnych teorii metodologicznych. Celem drugim jest zapoznanie studentów z problemami i metodami ekspozycji muzealnej. Studenci pracują w kilkuosobowych zespołach. Opracowują prezentację ustną przy obiekcie (grupie obiektów) w muzeum i wywołują dyskusję lub działanie interaktywne. Prezentacja ta jest podstawą zaliczenia jest wymieniona.

Proponowane tematy (przykładowo):

1. Technika średniowiecznego malarstwa tablicowego na przykładzie malarstwa niderlandzkiego

2. Veraicon i problem obrazów-„relikwii”

3. Poliptyk Grudziądzki

4. Dyptyk Winterfeldów

5. Tablica wotywna z Brzegu

6. Ołtarz św. Barbary

7. Poliptyk Legnicki

8. Poliptyk Zwiastowania z Jednorożcem

9. Tablica modlitewna Corona Beatissimae Virginis Mariae

10. Tablica Trójcy Świętej z kościoła NMP w Gdańsku

11. Tryptyk Jerozolimski

12. Epitafia wrocławskie

Literatura:

Eseje, noty i bibliografia w: Galeria Sztuki Średniowiecznej MNW. Przewodnik, red. A. Ziemba, teksty: J. Aniołek, Z. Herman, M. Kochanowska, A. Ziemba, Warszawa 2017.

Technologia: Justyna Olszewska-Świetlik, Warsztat malarski Mistrza ołtarza ze Strzegomia (1486/87), Toruń 2002. Justyna Olszewska-Świetlik, Technologia i technika gdańskiego malarstwa tablicowego drugiej połowy XV wieku, Toruń 2005

Veraikon: Hans Belting, Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, przeł. Tadeusz Zatorski, Gdańsk 2012. Gerhard Wolf, From Mandylion to Veronica, w: The Holy Face and the Paradox of Representation, red. H.L. Kessler, G. Wolf, Bologna 1998, s. 153–179. Gerhard Wolf, Schleier und Spiegel: Traditionen des Christusbildes und die Bildkonzepte der Renaissance, München 2002. Christiane Kruse, Wozu Menschen malen, München 2003. Antoni Ziemba, Niderlandzkie malarstwo tablicowe 1430–1500, Warszawa 2011, rozdz. IX.4. Antoni Ziemba, Późnośredniowieczne oblicza Chrystusa, w: Obraz między kultem a lękiem, red. Maria Poprzęcka, Gdynia 2015, s. 39–59.

Poliptyk Grudziądzki: Karl-Heinz Clasen, Der Graudenzer Altar der Marienburg, „Marburger Jahrbuch für Kunstwissenschaft” 13, 1944, s. 111-128. Alicja Karłowska-Kamzowa, Kontakty artystyczne z Czechami w malarstwie gotyckim Śląska, Pomorza Wschodniego i Kujaw, „Folia Historiae Artium” 16, 1980, s.s. 39-65. Adam S. Labuda, Jerzy Domasłowski, Alicja Karłowska-Kamzowa, Malarstwo gotyckie na Pomorzu Wschodnim, Warszawa − Poznań 1990, s. 75 nn. Władysław Łoś, Przedstawienie Bożego Narodzenia na poliptyku grudziądzkim, „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 44, 1991, s. 73-74. Władysław Łoś, Jolanta Meder-Kois, Poliptyk Grudziądzki a czeskie malarstwo gotyckie. Uwagi wstępne, “Technologia artis. The Yearbook of the Historical Art Technology Prague” 3, 1993, s. 70-76.Adam S. Labuda,Die Spiritualität des Deutschen Ordens und die Kunst. Der Graudenzer Altar als Paradigma, w: Die Spiritualität der Ritterorden im Mittelalter, red. Zenon H. Nowak, Toruń 1993, s. 45-73 (http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain- content?id=59326). Władysław Łoś, Das Bildprogramm des Graudenzer Altars, w: Sztuka w kręgu Zakonu Krzyżackiego w Prusach i Inflantach, Toruń 1995, s. 203-216. Malarstwo gotyckie w Polsce, pod. red. Adama S. Labudy i Krystyny Secomskiej, t. 1-3, Warszawa 2004. Władysław Łoś, Forschungsprobleme des Graudenzer Altars, w: Malerei und Skulptur des späten Mittelalters und der frühen Neuzeit in Norddeutschland. Künstlerischer Austausch im Kulturraum zwischen Nordsee und Baltikum, red. Hartmut Krohm, Uwe Albrecht, Matthias Weniger, Braunschweig-Berlin 2004, s. 89-95. Sylwia Getka-Pesta, Stan badań nad Ołtarzem Grudziądzkim, „Rocznik Grudziądzki” XX, 2012, s. 115 nn. (http://kpbc.ukw.edu.pl /dlibra/plain-content?id=151015).

Gdańska Trójca Święta: Tadeusz Dobrzeniecki, U źródeł przedstawień Tronu Łaski i ‘Pietas Domini’, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie 1971, 15/1, s. 221–312. Tadeusz Dobrzeniecki, A Danzig Panel of Pitie-de-Nostre-Seigneur: Notes on the Iconography, „Bulletin du Musée National de Varsovie” 1969, 10/2-3, s. 29–54. Adam S. Labuda, Die 'Pitié-de-Nostre-Seigneur' der St.-Georgsbruderschaft in der Danziger Marienkirche. Untersuchungen zu den Quellen des Bildtypus und der Herkunft des Malers, w: Jiří Fajt (red.), Künstlerische Wechselwirkungen in Mitteleuropa, Ostfildern 2006, s. 161-181. Stephan Kemperdick, Two Trinity Panels from St Mary’s Church in Gdańsk / Dwie Tablice Trójcy Świętej w z gdańskiego kościoła Mariackiego, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie / Journal of the National Museum in Warsaw”, 7(43), 2018.

Dyptyk Winterfeldów: Tadeusz Dobrzeniecki, Niektóre zagadnienia ikonografii Męża Boleści, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 1971, t. 15/1, s. 7–216. J. Domasłowski, A. Karłowa-Kamzowa, A. S. Labuda, Malarstwo gotyckie na Pomorzu Wschodnim, Warszawa-Poznań 1971, s. 99–100. Malarstwo gotyckie w Polsce, t. 1–3, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, Warszawa 2004, t. 1, s. 341–342 i t.2 katalog, s. 165.

Vir Dolorum i Maria Bolesna –Tablica z Brzegu: Tadeusz Dobrzeniecki, Niektóre zagadnienia ikonografii Męża Boleści, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 1971, t. 15/1, s. 7–216. Grażyna Jurkowlaniec, Chrystus Umęczony. Ikonografia w Polsce od XIII do XVI wieku, Warszawa 2001. Malarstwo gotyckie w Polsce, t. 1–3, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, Warszawa 2004.

Ołtarz św. Barbary: Adam S. Labuda, Wrocławski ołtarz św. Barbary i jego twórcy. Studium o malarstwie śląskim XV w., Poznań 1984. Adam S. Labuda, Obraz i słowo w późnym średniowieczu (na przykładzie wrocławskiego ołtarza św. Barbary) [w:] Literatura i kultura późnego średniowiecza w Polsce, red. Teresa Michałowska, Warszawa 1993, s. 257–264. /On Text and Pictures in the Late Middle Ages from the example of the Altar of St. Barbara in Wrocław (1447), „Artibus et Historiae”, nr 9 (V), 1984, s. 23 – 57. Krzysztof Chmielewski, Technika warsztatowa Mistrza Poliptyku św. Barbary. Studium z zakresu wzajemnych relacji pomiędzy techniką a formą artystyczną w malarstwie XV wieku, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2002. Ewa Wółkiewicz, Twórcy retabulum w kościele św. Jakuba w Nysie. W kwestii wyposażenia wnętrz kościelnych w połowie XV wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 52 (2004),.4, 453–457. Aleksandra Szewczyk, Jacek Witkowski, Wilhelm Kalteysen z Akwizgranu [w:] Encyklopedia Wrocławia, hrsg. v. J. Harasimowicz, Wrocław 2006, 955. Aleksandra Szewczyk, Jacek Witkowski, Gotycki ołtarz główny kościoła św. Jakuba w Nysie, „Quart: Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego”, 1/3 2007, 7–11. Aleksandra Szewczyk, Jacek Witkowski, Gotycki ołtarz główny w kościele św. Jakuba w Nysie – dzieło Mistrza Wilhelma z Akwizgranu [w:] Nysa. Sztuka w dawnej stolicy księstwa biskupiego, red. R. Hołownia u. M. Kapustka, Wrocław 2008, 105–116. Ewa Wółkiewicz, Okoliczności fundacji XV-wiecznej nastawy ołtarza głównego w kościele św. Jakuba w Nysie, [w:] Nysa. Sztuka w dawnej stolicy księstwa biskupiego, red. R. Hołownia u. M. Kapustka, Wrocław 2008, 99–104. Krzysztof Chmielewski, Budowa technologiczna zachowanej części Poliptyku św. Barbary z Wrocławia, „Roczniki Sztuki Śląskiej” 2010, t. 19, s. 115–140. Adam S. Labuda, Wrocławski Ołtarz św. Barbary – dzieło przełomowe. Aspekty, konstatacje, znaki zapytania [w:] Procesy przemian w sztuce średniowiecznej. Przełom – regres – innowacja – tradycja. Studia z historii sztuki, red. Rafał Eysymontt, Romuald Kaczmarek, Warszawa 2014, s. 223–236. Agnieszka Patała i in., Migracje. Sztuka późnogotycka na Śląsku, kat. wyst., Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wrocław 2018. Agnieszka Patała, Pod znakiem świętego Sebalda. Rola Norymbergi w kształtowaniu późnogotyckiego malarstwa tablicowego na Śląsku, Wrocław 2018.

Poliptyk Legnicki: Jacek Witkowski, Gotycki ołtarz główny kościoła Świętych Piotra i Pawła w Legnicy, Legnica 1997. Malarstwo gotyckie w Polsce, t. 1–3, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, Warszawa 2004. Agnieszka Patała, Pod znakiem świętego Sebalda. Rola Norymbergi w kształtowaniu późnogotyckiego malarstwa tablicowego na Śląsku, Wrocław 2018.

Poliptyk Zwiastowania z Jednorożcem: Wanda Klenczon, Program ideowy późnogotyckiego ołtarza Zwiastowania z jednorożcem z kościoła p.w. św. Elżbiety we Wrocławiu [w:] Sztuki plastyczne na średniowiecznym Śląsku. Studia i materiały, Wrocław–Poznań 1988, s. 73–92. Anna Ziomecka, Uwagi o poliptyku „Zwiastowania” z kościoła Św. Elżbiety we Wrocławiu [w:] Z dziejów wielkomiejskiej fary. Wrocławski kościół Św. Elżbiety w świetle historii i zabytków sztuki, red. Mieczysław Zlat, Wrocław 1996, 75–94. Malarstwo gotyckie w Polsce, t. 1–3, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, Warszawa 2004. Agnieszka Patała, Pod znakiem świętego Sebalda. Rola Norymbergi w kształtowaniu późnogotyckiego malarstwa tablicowego na Śląsku, Wrocław 2018.

Tablica modlitewna – Corona Beatissimae Virginis Mariae: Katarzyna Zalewska, ’Corona beate Virginis Marie’. Das mittelalterliche gemalte Marientraktat aus der Bernhardinerkirche in Breslau, „Zeitschrift für Kunstgeschichte“, 55, 1992, s.57–65. Katarzyna Zalewska, Alegoria Chwały Marii. Związki malarstwa i modlitwy w obrazie z kościoła Bernardynów we Wrocławiu [w:] Pogranicza i konteksty literatury polskiego średniowiecza, red. Teresa Michałowska, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1989, s. 299–306. Katarzyna Zalewska, Modlitwa i obraz. Średniowieczna ikonografia różańcowa, Warszawa 1994.

Tryptyk Jerozolimski: Andrzej Kłoczowski, Ołtarz z kościoła N.M. Panny w Gdańsku zwany Jerozolimskim, w: Późny gotyk. Studia nad sztuką przełomu średniowiecza i czasów nowych. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Wrocław 1962, Warszawa 1965, s. 289-304. Tadeusz Dobrzeniecki, Sukcesywny i symultaniczny program narracji w gdańskim Tryptyku Jerozolimskim, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, t. 33/34, 1989-90, s. 139-233. Antoni Ziemba, Czas i miejsce opowieści w obrazie. „Tryptyk Jerozolimski” z Gdańska – problemy narracji i ikonografii / Time and Place in a Story Told by a Painting. The Jerusalem Triptych from Gdańsk: Issuses of Narration and Iconography, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie / Journal of the National Museum in Warsaw” 2(38), 2013, s. 263–304. Magdalena Michalik, Tryptyk Jerozolimski – problemy atrybucyjne, praca magisterska, IHS UW 2017. Magdalena Pawłowska, O zależnościach Fasciculus temporum Wernera Rolevincka i programu ikonograficznego Tryptyku Jerozolimskiego, praca licencjacka IHS UW, 2019.

Epitafia śląskie: Romuald Kaczmarek, Jacek Witkowski, Gotyckie epitafia obrazowe na Śląsku, [w:] Sztuki plastyczne na średniowiecznym Śląsku. Wrocław-Poznań 1990, z. 2, s. 5 – 35; z. 3, s. 87–118. Romuald Kaczmarek, Jacek Witkowski, Ze studiów nad gotyckimi epitafiami obrazowymi mieszczaństwa na Śląsku [w:] Sztuka miast i mieszczaństwa XV–XVIII w Europie Środkowo-Wschodniej, red. J. Harasimowicz, Warszawa 1990, s. 171–190.

Metody i kryteria oceniania:

Podstawą zaliczenia jest wygłoszona prezentacja i aktywny udział w dyskusji

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)