Związki nowożytnego rzemiosła artystycznego z grafiką europejską

nieobowiązkowe

Zajęcia w formie konwersatorium, których celem jest

zapoznanie studentów z różnorodnymi aspektami

oddziaływania rycin na dzieła rzemiosła artystycznego,

a także przedstawienie na wybranych przykładach innych

zależności między tymi dziedzinami sztuki od XVI

do początków XVIII wieku. Zarówno szeroko zakrojone

ramy czasowe, jak i dobór case studies z różnych

dziedzin rzemiosła artystycznego pozwolą na przegląd

rozmaitych praktyk warsztatowych związanych

z używaniem rycin.

Konwersatorium ma na celu zapoznanie studentów

z różnorodnymi źródłami inspiracji graficznych

rzemiosła artystycznego, a także przedstawienie

na wybranych przykładach innych zależności między

tymi dziedzinami sztuki. Głównym przedmiotem naszego

zainteresowania będą dzieła, na które oddziałały

wzorniki graficzne, ilustracje w książkach drukowanych

i ryciny luźne. Podczas dyskusji pojawią się pytania

o powody i zasadność użycia wzorów graficznych,

a także ich zasięg, modyfikacje i sposoby adaptowania

do nowego medium. Zajmiemy się także adresatami

wydawnictw wzornikowych oraz poszczególnych typów

rycin, które mogły stanowić substytuty dla technik

właściwych rzemiosłu artystycznemu. Szerokie ramy

czasowe (od XVI do początku XVIII wieku), jak i dobór

case studies z różnych dziedzin rzemiosła artystycznego

(złotnictwa, tkanin, ceramiki, meblarstwa) pozwolą

na przegląd rozmaitych praktyk warsztatowych

związanych z używaniem rycin. Punktem wyjścia

do rozważań na każdym spotkaniu będzie dzieło, zespół

dzieł lub tekst wskazany przez prowadzącą.

Poniższa lista proponowanych tematów może zostać

zmodyfikowana zgodnie z zainteresowaniami

uczestników zajęć.

 Wprowadzenie. Skąd wiemy o używaniu rycin

w warsztatach?

 Czy na Rafaelu można jeść? Maiolica istoriato.

 Kto, dlaczego i jak używał wzorników haftów

i koronek? Analiza egzemplarza La Vera

perfettione del disegno… ze zbiorów Bibliothèque

Nationale de France.

 Doskonałość kobiecej cnoty i dzieła – wzorniki

haftów i koronek na przykładzie publikacji Isabelli

Parasole.

 Nie tylko wzorniki. Inspiracje graficzne

w meblarstwie francuskim 2. połowy XVI wieku.

 Intarsja na północ od Alp – graficzne inspiracje

i substytuty.

 Między grafiką a złotnictwem. Matryce graficzne

i grawerowane plakiety oraz medaliony.

 Źródła graficzne dekoracji kufli gdańskich.

 Kokardy nasadzane klejnotami – pomysł

Francuzów?

 Europa i reszta świata – drogi wymiany

artystycznej.

 Z Europy do Chin i z powrotem – chińska

porcelana i europejskie ryciny.

 W poszukiwaniu nosorożca – od Albrechta Dürera

do Johanna Gottlieba Kirchnera

 Arystokratyczna rozrywka czy technika

dekoracyjna? O ozdabianiu mebli rycinami

w XVIII wieku.

 Daniel Marot i łoże Adama Mikołaja

Sieniawskiego. Wokół zagadnień związanych

z rekonstrukcją zabytków.

Wszystkie teksty omawiane w trakcie zajęć (wybór

z listy lektur podstawowych) zostaną udostępnione

uczestnikom konwersatorium w formie plików PDF.

Literatura podstawowa:

Cassidy-Geiger, Maureen. „Graphic Sources for Meissen

Porcelain: Origins of the Print Collection in the Meissen

Archive”. Metropolitan Museum Journal 31 (1996): 99–

126.

Clarke, T.H. „The Rhinoceros in European Ceramics”.

Keramik-Freunde Der Schweiz = Revue Des Amis

Suisses de La Céramique = Rivista Degli Amici Svizzeri

Della Ceramica 89 (1976): 3–20.

Czaja-Szewczak, Barbara i Tamara Przygońska. „Łoże

paradne w Sypialni Króla – od projektu do realizacji”.

W Wilanowski informator konserwatorski 2013,

red. Barbara Czaja-Szewczak i Tamara Przygońska,

77–90. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie, 2013.

Fabri, Ria. „Perspectives in Wood. Hans Vredeman

de Vries and the Designs for Intarsia and Civil

Furniture”. W Hans Vredeman De Vries And The Artes

Mechanicae Revisited, red. Piet Lombaerde, 153–168.

Architectura Moderna. Turnhout: Brepols Publishers,

2005. https://doi.org/10.1484/M.ARCHMODEB.4.00272.

Jörg, Christiaan. „A Pattern of Exchange: Jan Luyken

and «Chine de Commande» Porcelain”. Metropolitan

Museum Journal 54, nr 37 (2002): 171–176.

https://doi.org/10.2307/1513082.

Kisluk-Grosheide, Daniëlle O. „«Cutting up Berchems,

Watteaus, and Audrans». A Lacca Povera Secretary

at the Metropolitan Museum of Art”. Metropolitan

Museum Journal 31 (1996): 81–97.

Le Corbeiller, Clare i Alice Cooney Frelinghuysen.

„Chinese Export Porcelain”. The Metropolitan Museum

of Art Bulletin 60, nr 3 (2003): 1–61.

Lenczowska, Stanisława. „Meble «drugiego renesansu»

francuskiego w zbiorach wawelskich: Wzory graficzne

płaskorzeźbionych «panneaux»”. Studia Waweliana

8 (1999): 53–80.

https://doi.org/10.11588/DIGLIT.19891.6.

Rakhorst, Monique. „Bow Jewels of the Golden Age

in Fashion in the Low Countries”. The Rijksmuseum

Bulletin 66, nr 1 (2018): 4–23.

Speelberg, Femke. „Fashion & Virtue: Textile Patterns

and the Print Revolution, 1520–1620”. Metropolitan

Museum of Art Bulletin 73, nr 2 (2015): 5–48.

Syson, Luke. „Italian Maiolica Painting: Composing for

Contex”. W Maiolica: Italian Renaissance Ceramics

in the Metropolitan Museum of Art, red. Timothy

Wilson, 11–37. New York: The Metropolitan Museum

of Art, 2016.

Tuchołka-Włodarska, Barbara. „Srebrne kufle gdańskie

z XVII wieku i ich dekoracje”. Porta Aurea: Rocznik

Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego

2 (1993): 171–197.

https://doi.org/10.11588/DIGLIT.27008.13.

Viljoen, Madeleine. „To Print or not to Print? Hendrick

Goltzius’s 1595 «Sine Baccho et Cerere Friget Venus»

and Engraving with Precious Metals”. Zeitschrift für

Kunstgeschichte 74, nr 1 (2011): 45–76.

Wittwer, Samuel. A Royal Menagerie: Meissen

Porcelain Animals. Los Angeles: J. Paul Getty Museum,

2000.

Literatura uzupełniająca (dla zainteresowanych):

Betlej, Andrzej. „«Kopersztychów niechaj zażywa».

Uwagi na temat oddziaływania augsburskich «rycin

ornamentalnych»: zarys problematyki i perspektywy

badawczej”. W Abrys, delineatio, kopersztych... czyli

„przednie rysowane, godne poszanowania, dobrych

magistrów rysunki”: projekty dzieł małej architektury

ze zbiorów krakowskich, red. Andrzej Betlej i Agata

Dworzak, 5–27. Kraków: Wydawnictwo Kasper, 2014.

Brody, Michael J. Religious Subjects on SixteenthCentury Deruta Piatti Da Pompa. Domestic Devotions

in Early Modern Italy, red. Maya Corry, Marco Faini

i Alessia Meneghin, 187–219. Intersections 59. Leiden –

Boston: Brill, 2019.

https://doi.org/10.1163/9789004375871_010.

Byrne, Janet S. Renaissance ornament prints and

drawings. New York: Metropolitan Museum of Art,

1981.

Daranowska-Łukaszewska, Joanna, Agata Dworzak

i Andrzej Betlej, red. Ornament i dekoracja dzieła sztuki:

studia z historii sztuki. Warszawa: Stowarzyszenie

Historyków Sztuki, 2015.

Kłysz-Hackbarth, Joanna. Wzory ornamentalne Erazma

Kamyna: złotnika poznańskiego z XVI wieku. Warszawa:

Wydawnictwo DiG, 2014.

Kwiatkowska, Anna. „Łoszko wielkie Axamitne de

Parade, alias Namiot” hetmana wielkiego koronnego

Adama Mikołaja Sieniawskiego”. W Wilanowski

informator konserwatorski 2013, red. Barbara CzajaSzewczak i Tamara Przygońska, 63–76. Warszawa:

Muzeum Pałac w Wilanowie, 2013.

Lincoln, Evelyn. „Models for Science and Craft: Isabella

Parasole’s Botanical and Lace Illustrations”. Visual

Resources 17, nr 1 (2001): 1–35.

https://doi.org/10.1080/01973762.2001.9658578.

Link-Lenczowska, Stanisława. Meble francuskie

w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu. Katalog

zbiorów – Zamek Królewski na Wawelu 13. Kraków:

Zamek Królewski na Wawelu, 2016.

Nowacki, Dariusz, Magdalena Piwocka, Danuta

Szewczyk-Prokurat, i Anna Wlaźnik, red. Rządzić

i olśniewać: klejnoty i jubilerstwo w Polsce w XVI i XVII

wieku: eseje. Warszawa: Arx Regia. Wydawnictwo

Zamku Królewskiego w Warszawie, 2019.

Rookmaaker, Kees. „Two collections of rhinoceros

plates compiled by James Douglas and James Parsons

in the eighteenth century”. Archives of Natural History 9

(1978): 17–38.

Sarnecka, Zuzanna. „Divine drawings and godly

mothers: Raphael’s study of a Seated Woman with Child

and verses on maiolica plates from Deruta”. World &

Image 35 nr 1 (2019): 66–75.

https://doi.org/10.1080/02666286.2018.1533352.

Scheller, Robert W. Exemplum: Model-Book Drawings

and the Practice of Artistic Transmission in the Middle

Ages (ca. 900-ca. 1470). Amsterdam: Amsterdam

University Press, 1995.

Sulewska, Renata. Dłutem wycięte: snycerstwo

północnych ziem Polski w czasach Zygmunta III Wazy.

Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2004.

Szewczyk-Prokurat, Danuta. „Zespół biżuterii na

monstrancji ze skarbca archikatedry w Lublinie”.

W Dawna i nowsza biżuteria w Polsce, red. Katarzyna

Kluczwajd, 117–123. Toruń: Toruński Oddział

Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 2008.

W zakresie wiedzy:

K_W02; zna i stosuje terminologię historyczno-artystyczną

dotyczącą dzieł rzemiosła artystycznego i grafiki,

w szczególności w zakresie technik, materiałów oraz

funkcji

K_W04; ma uporządkowaną wiedzę szczegółową

z zakresu związków grafiki europejskiej i nowożytnego

rzemiosła artystycznego

K_W05; ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach

rozwoju i najważniejszych naukowych osiągnięciach

aktualnej historii sztuki w zakresie związków grafiki

europejskiej z nowożytnym rzemiosłem artystycznym

K_W17; zna i rozumie podstawowe metody analizy

i interpretacji obiektów sztuki, stosowane w aktualnej

historii sztuki i potrafi je dostosować do badania

konkretnego dzieła

W zakresie umiejętności:

K_U01; potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać,

selekcjonować i użytkować informacje, wykorzystując

różne źródła, a w szczególności cyfrowe kolekcje muzeów

i bibliotek

K_U04; potrafi rozpoznać różne typy dzieł rzemiosła

artystycznego pod względem techniki wykonania i tematu

dekoracji oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę

i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu

określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego

i miejsca w procesie historyczno-kulturowym

K_U06; umie samodzielnie zdobywać wiedzę i zdobywać

umiejętności badawcze kierując się wskazówkami

opiekuna naukowego

K_U07; posiada umiejętność merytorycznego

argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych

badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność

wyciągania wniosków na podstawie materiału wizualnego

oraz lektury tekstów

K_U12; ma umiejętności językowe w zakresie terminologii

grafiki i rzemiosła artystycznego w języku angielskim

zgodnie z wymaganiami określonymi dla poziomu B2

Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego

K_U13 potrafi współdziałać i pracować w grupie,

przyjmując w niej różne role

Podstawą zaliczenia jest:

60% aktywność i przygotowanie do zajęć – ocenie będzie

podlegało aktywne i merytoryczne uczestnictwo w dyskusji

oraz praca w grupie na podstawie lektur i prezentowanego

materiału wizualnego oraz źródłowego. Dopuszczalne są

dwie nieobecności.

40% zaliczenie pisemne w formie testu składającego się

z czterech krótkich pytań otwartych. Pytania będą

dotyczyły zagadnień omawianych na zajęciach.

Osoby, które nie przekroczą limitu nieobecności i będą

wyróżniały się aktywnością, będą mogły zostać zwolnione

z zaliczenia pisemnego.