Historia literatury rosyjskiej pierwszej połowy XIX wieku

obowiązkowe

Celem jest prezentacja podstawowych – najbardziej reprezentatywnych − zjawisk z dziejów literatury pierwszej połowy XIX wieku. Materiał jest prezentowany w układzie chronologiczno-problemowym.

Cele szczegółowe:

Wykład ma za zadanie przedstawienie – w porządku chronologiczno-problemowym – podstawowych zjawisk z dziejów literatury pierwszej połowy XIX wieku.

Ćwiczenia polegają na analizie wybranych dzieł literackich z pierwszej połowy XIX wieku z punktu widzenia problematyki oraz formy.

Zagadnienia szczegółowe:

I. Zagadnienia ogólne. Prawidłowości procesu historycznoliterackiego. Periodyzacja literatury rosyjskiej pierwszej połowy XIX wieku.

II. Romantyzm.

1. Zagadnienia wstępne. Tło historyczne i kulturowe. Oddziaływanie literatury zachodnioeuropejskiej (związki typologiczne i genetyczne). Preferencje tematyczne. Bohater romantyczny. Rozwój gatunków literackich.

2. Literatura początku XIX wieku – między Oświeceniem a romantyzmem (zagadnienia szczegółowe).

3. Twórczość Aleksandra Puszkina. Periodyzacja twórczości. „Poematy południowe”; Eugeniusz Oniegin. Liryka. Borys Godunow; „małe tragedie”. Proza, Opowieści Biełkina.

4. Poeci Plejady Puszkinowskiej – twórcy, dzieła, tematyka, stylistyka.

5. Twórczość Michaiła Lermontowa. Liryka i jej periodyzacja. Dramaturgia. Proza; Bohater naszych czasów jako powieść psychologiczna.

6. Twórczość Nikołaja Gogola. Tematyka ukraińska, Wieczory na futorze koło Dikańki. Obraz Petersburga w prozie Gogola. Martwe dusze. Komediopisarstwo. Schyłek twórczości.

7. Rozwój prozy romantycznej – twórcy, dzieła. Cykle prozatorskie. Motywy fantastyczne. Tematyka historyczna.

III. Lata 40. XIX wieku. Szkoła naturalna. Almanachy. Szkic fizjologiczny. Wczesna proza Fiodora Dostojewskiego (Biedni ludzie), Aleksandra Hercena (Kto winien?) i Iwana Turgieniewa (Zapiski myśliwego). Specyfika wczesnego realizmu rosyjskiego w kontekście europejskim.

1. Literatura rosyjska, red. M. Jakóbiec, t. 1, Warszawa 1970 / Literatura rosyjska w zarysie, red. Z. Barański i A. Semczuk, Warszawa 1975 (lub inne wydanie).

2. Russkie pisateli. Biobibliografičeskij slovar’, red. P.A. Nikolaev, t. 1-2, Moskva 1996.

3. J. Mann, Russkaa literatura XIX veka. Epoha romantizma, Moskva 2001.

4. V.I. Saharov, Romantizm v Rossii: epoha, školy, stili, Moskva 2004.

5. „Naturalnaa škola” i ee rol’ v stanovlenii russkogo realizma, red. I.P. Vidueckaa, Moskva 1997.

LEKTURY:

A. Gribojedow, Mądremu biada.

W. Żukowski, Swietłana.

I. Kryłow, Koń i jeździec oraz 3 inne bajki (wybór).

K. Rylejew, duma (wybór).

A. Puszkin, Rusłan i Ludmiła, Jeniec Kaukazu, Fontanna Bachczysaraju, Cyganie, Połtwa, Murzyn Piotra Wielkiego, Opowieści Biełkina, Dama pikowa, Bajka o rybaku i rybce, Eugeniusz Oniegin, Jeździec miedziany, Borys Godunow, Skąpy rycerz, liryka (wybór).

M. Lermontow, Demon, Mcyri, Bohater naszych czasów, Maskarada, Pieśń o... kupcu Kałasznikowie, liryka (wybór).

N. Gogol, Jarmark w Soroczyńcach, Noc wigilijna, Straszna zemsta, Opowieść o tym, jak Iwan Iwanowicz..., Newski prospekt, Portret, Nos, Szynel, Martwe dusze, Rewizor.

W. Odojewski, Księżniczka Mimi.

A. Bestużew-Marlinki, Turniej w Rewlu.

W. Dal, Stróż petersburski.

I. Turgieniew, Zapiski myśliwego (wybór).

F. Dostojewski, Biedni ludzie.

A. Hercen, Kto winien?

Wiedza:

− student ma uporządkowaną wiedzę szczegółową o dziejach literatury rosyjskiej pierwszej połowy XIX wieku (okresy, tendencje, kierunki literackie; poszczególne dzieła literackie, twórczość poszczególnych pisarzy; problemy; gatunki),

− student zna podstawową terminologię literaturoznawczą,

− student zna treść lektur,

− student wymienia wybranych polskich, rosyjskich i zachodnioeuropejskich badaczy literatury pierwszej połowy XIX wieku i powołuje się na ich prace.

Umiejętności:

− student dokonuje periodyzacji literatury rosyjskiej pierwszej połowy XIX wieku oraz w sposób szczegółowy charakteryzuje poszczególne okresy i kierunki literackie,

− student charakteryzuje dzieła literackie reprezentatywne dla poszczególnych epok i kierunków literackich oraz umieszcza je w szerszym kontekście historycznym oraz kulturowym i literackim,

− student stosuje podstawową terminologię literaturoznawczą,

− student posiada podstawowe umiejętności badawcze w zakresie analizy i interpretacji dzieła literackiego,

− student rozpoznaje wybrane cytaty z dzieł literackich pierwszej połowy XIX wieku,

− student posiada umiejętność systematycznej pracy.

Kompetencje społeczne:

− student ma świadomość roli i znaczenia oraz swoistości piśmiennictwa epok dawnych,

− student ma świadomość współodpowiedzialności za zachowanie europejskiego dziedzictwa kulturowego różnych epok,

− student ma potrzebę rozwijania własnych zainteresowań czytelniczych oraz świadomość współodpowiedzialności za rozwój czytelnictwa.

1 ECTS (30 godz.) - wykład

4 ECTS (120 godz.) - praca własna studenta (50% - lektura, 50% - przygotowanie do egzaminu)

Egzamin pisemny

Pytania: 3

Liczba punktów maksymalna: 9 (3x3)

Punkty i oceny:

4,5-5 – 3,0 (dst)

5,5-6 – 3,5 (dst+)

6,5-7 – 4,0 (db)

7,5-8 – 4,5 (db+)

8,5-9 – 5,0 (bdb)

5! - bezbłędna odpowiedź na wszystkie pytania (liczba punktów maksymalna: 9) oraz odwołanie się do wiedzy spoza programu nauczania (liczba punktów: 10).

Student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu. Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I