Historia literatury białoruskiej XX wieku (lata 1900-1920)

obowiązkowe

Historia literatury białoruskiej XIX wieku 3221-S1-0HL21A

Wskazane jest opanowanie materiału przewidzianego w Historii literatury białoruskiej XIX wieku, którą student realizuje w semestrze pierwszym. Korzystne byłoby przed rozpoczęciem nauki przedmiotu powtórzenie ogólnych wiadomości nabytych w szkole średniej dotyczących wiedzy o literaturze polskiej początku XX wieku

Najważniejsze zjawiska w literaturze białoruskiej początku XX wieku. Wkład pisarzy z kręgu "Naszej Niwy" w rozwój literatury białoruskiej. Omówienie wczesnej twórczości J. Kołasa, J. Kupały, twórczości M. Bahdanowicza, Ciotki, W. Łastouskaha, M. Hareckaha i in.

Wykład ma za zadanie przedstawić systematycznie wiedzę potrzebną do zaliczenia przedmiotu, zapoznać studenta z literaturą białoruską początku XX wieku.

W ramach przedmiotu omawiany jest program pierwszych gazet białoruskich ("Nasza dola" i "Nasza niwa"), ich znaczenia dla rozwoju literatury białoruskiej. Ustala się związki "Naszej niwy" z ideologią narodową i pozytywistyczną. Prezentowane i omawiane są wybrane utwory ze spuścizny literackiej pisarzy nurtu realistycznego - K. Kahaniec, Jadwihin Sz., Ciotka, J. Kupała, J. Kołas, A. Harun, M. Bahdanowicz, M. Harecki, Z. Biadula, C. Hartny. Zwraca się uwagę na cechy wspólne i indywidualne ich twórczości np. romantyczne i pozytywistyczne motywy w twórczości Ciotki, neoromantyczne i symboliczne motywy w poezji i dramaturgii J. Kupały, tradycyjność i nowatorstwo twórczości M. Bahdanowicza itd.

Ćwiczenia mają za zadanie pogłębiać wiedzę wyniesioną z wykładu, rozwijać umiejętności rozumienia tekstu literackiego.

Zagadnienia szczegółowe:

1. Krótka historia badań nad literaturą białoruską lat 1900--1920. Sytuacja społeczna i kulturowa. Znaczenie gazety "Nasza Niwa" dla rozwoju literatury białoruskiej.

2. Życie i twórczość Janki Kupały. "Kurhan" jako utwór romantyczny.

3. Motyw konfliktu pokoleń w komedii "Paulinka".

4. Realizm i alegoria w dramacie "Raskidanaje hniazdo".

5. Życie i twórczość Jakuba Kołasa. Rzeczywistość białoruska we wczesnych opowiadaniach pisarza.

6. "Nowaja Ziamla" jako encyklopedia życia białorusinów końca XIX w.

7. Znaczenie pojęcia "nowaja ziamla" w poemacie Jakuba Kołasa.

8. Życie i twórczość Maksima Bahdanowicza.

9. Interpretacja tomu poezji "Wianok".

10. Życie i twórczość Maksima Hareckaha.

11. Analiza opowieści "Dzwie duszy".

12. Życie i twórczość Ciotki.

13. Etnografizm twórczości Karusia Kahanca.

14. Alegoryczne opowiadania Jadwihina SZa.

15. Poezja narodowa Alesia Haruna.

Nakład pracy studenta:

30 godzin - 1 pkt ECTS udział w wykładzie

30 godzin - 0,5 pkt ECTS udział w ćwiczeniach

30 godzin - 1 pkt ECTS przygotowanie do zajęć

15 godzin - 0.5 pkt ECTS przygotowanie do egzaminu

1. Biełaruskaja litaratura: Chrestamatyja. Czastka treciaja (1900-1920). Mińsk 2006.

2. Biełaruskija piśmienniki: Bijabiblijagraficzny słounik: U szasci tamach. Mińsk 1992-1995.

3. Historyja biełaruskaj litaratury XX stahoddzia: U czatyroch tamach. T. 1. (1900-1920). Mińsk 1999.

4. Kawalenka W. Wytoki. Upływy. Paskoranaść. Mińsk 1975.

5. Kazbiaruk U. Stupieni rostu. Mińsk 1974.

6. Łojka A. Historyja biełaruskaj literatury. Czastka 2. Mińsk 1989.

7. Bielski A. Biełaruskaja litaratura u kantekscie tradycyj i suczasnasci, Minsk 2017.

8. Mielnikawa A. Nacyjanalna-swietapohladnyja kaardynaty biełaruskaj litaratury pierszaj treci XX st., Homiel 2016.

Po ukończeniu przedmiotu student:

1. WIEDZA:

Student zna i rozumie w zaawansowanym stopniu:

- specyfikę przedmiotową i metodologiczną oraz terminologię wykorzystywaną w badaniach białorutenistycznych (S1_W01),

- najważniejsze teorie badań literaturoznawczych i językoznawczych (S1_W02),

- kierunki badań białorutenistycznych (S1_W03),

- proces rozwojowy literatury białoruskiej (S1_W05),

- rolę twórców i poszczególnych dzieł literatury białoruskiej, w tym w sposób szczegółowy do lat 20. XX wieku (S1_W06),

- metody analizy i interpretacji dzieł literackich w odniesieniu do tradycji białoruskiej i rosyjskiej lub krajów anglojęzycznych (S1_W07),

- białoruską terminologię filologiczną (S1_W10),

- wydarzenia z historii Białorusi (S1_W13)

2. UMIEJĘTNOŚCI:

Student potrafi:

- analizować dzieła literackie z wykorzystaniem różnych źródeł i metod badań (S1_U02),

- sporządzać samodzielne analizy literackie lub lingwistyczne z wykorzystaniem odpowiednich metod i narzędzi badawczych (S1_U03),

- rozpoznać najważniejsze białoruskie dzieła literackie w tym w sposób szczegółowy powstałe do lat 80. XX wieku i dokonać ich krytycznej analizy i interpretacji (S1_U06),

- ocenić znaczenie dorobku poszczególnych twórców literatury białoruskiej na tle białoruskiego procesu historycznoliterackiego (S1_U07),

- wykorzystywać terminy literackie w procesie analizy utworów (S1_U08),

- prezentować poglądy badaczy dotyczące literatury białoruskiej i języka białoruskiego i formułować wnioski dotyczące rozwoju literatury i języka (S1_U14),

- rozpoznawać znaczenie wydarzeń historycznych dla rozwoju literatury białoruskiej i języka białoruskiego (S1_U18),

- prawidłowo interpretować rozwój białoruskiej idei narodowowyzwoleńczej i jej odzwierciedlenie w wytworach kultury (S1_U21)

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Student jest gotów do:

- poszanowania odmiennych kultur, poglądów i postaw (S1_K03),

- stosowania się do zasad korzystania z cudzego dorobku naukowego (S1_K04),

- umieszczenia we właściwym kontekście nowych informacji i ich interpretacji, myślenia kreatywnego (S1_K05)

Obecność i aktywność na zajęciach, bieżące przygotowanie do zajęć, bieżące kontrolne sprawdziany ustne i pisemne, końcowy ustny egzamin

Forma egzaminu: ustny

W czasie egzaminu zadawane są pytania obejmujące zagadnienia prezentowane w trakcie wykładu i ćwiczeń.

I. Liczba pytań: 3.

II. Punktacja pytań: od 3 do 0.

III. Przelicznik punktów na oceny:

4,5-5 pkt. – dst (3,0)

5,5-6 pkt. – dst+ (3,5)

6,5-7 pkt. – db (4,0)

7,5-8 pkt. – db+ (4,5)

8,5-9 pkt. – bdb (5,0)

9+ pkt. – bdb! (5!)

Pkt. 3

Student: charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki z wykorzystaniem różnych wyznaczników (filozoficznego, światopoglądowego, poetologicznego itp.), przywołuje nazwiska przedstawicieli (również drugoplanowych) wykazuje szczegółową znajomość treści lektur, przeprowadza całościową analizę (odwołując się do gatunku, struktury i treści), podaje różne stanowiska badawcze, umieszcza twórczość pisarza i dzieło w procesie historycznoliterackim. Wypowiedź ma charakter spontaniczny, całościowy, przemyślany, student szeroko posługuje się terminologią specjalistyczną.

Pkt. 2

Student: charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki, wykazuje znajomość treści lektur, przeprowadza analizę (odwołując się do gatunku, struktury i treści), umieszcza twórczość pisarza i dzieło w kontekście epoki. Wypowiedź ma charakter płynny, student posługuje się terminologią specjalistyczną.

Pkt. 1

Student: w ograniczonym zakresie, po zadaniu pytań dodatkowych charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki, wykazuje podstawową znajomość treści lektur, przeprowadza analizę na poziomie podstawowym (odwołując się jedynie do treści), wymienia jedynie niektórych przedstawicieli kierunku i ich dzieła, wskazuje jedynie konstytutywne cechy epoki, okresu lub kierunku literackiego. Wypowiedź jest urywana; składa się z informacji niepowiązanych ze sobą, student wymaga naprowadzania przez egzaminatora.

Wymogi na ocenę 5!

- 3 pkt. za każde pytanie,

- spełnienie wymogów za 3 pkt. oraz dodatkowo: wiedza i umiejętności spoza programu nauczania, znajomość lektur spoza listy lektur, odwołania do literatury światowej.

Zaliczenie z przedmiotu: Historia literatury białoruskiej 1900--1920 ćwiczenia

Warunkiem uzyskania zaliczenia jest:

Znajomość treści tekstów umieszczonych na liście lektur (50%)

Samodzielne przygotowanie i przedstawienie analizy utworu poetyckiego autora umieszczonego w spisie lektur (20%)

Ocena ciągła (bieżące przygotowanie, obecność na zajęciach, testy) 30%

Student uzyskuje zaliczenie pod warunkiem spełnienia wszystkich trzech wymagań.

Student ma prawo do 4 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu.

Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I