Historia literatury białoruskiej XX wieku (lata 30.-60.)

obowiązkowe

Historia literatury białoruskiej XX wieku (lata 1900-1920) 3221-S1-0HL22A

Student powinien umieć płynnie czytać i wypowiadać się w języku białoruskim. Powinien znać historię literatury białoruskiej do lat 30. XX wieku – najważniejsze postaci, wydarzenia, znać treść najważniejszych utworów i rozumieć proces literaturotwórczy na Białorusi.

mieszany: w sali i zdalnie

Przedmiot obejmuje historię literatury białoruskiej w okresie międzywojennym i w latach 40. XX wieku. Omawiana jest twórczość takich pisarzy i poetów jak Kandrat Krapiwa, Maksim Tank, Kuźma Czorny, Iwan Mieleż, Iwan Szamiakin, Janka Bryl, Wasil Bakau, Uładzimir Karatkiewicz i in. Znaczenie utworów omawiane jest w kontekście polityczno-historycznym (komunizm) i literacko-kulturowym (pierwsze próby reformowania literatury, eksperymenty formalne, walka międzypokoleniowa, relacje między tradycją i nowatorstwem i in.).

Na zajęciach rozpatrywane są procesy historycznoliterackie obecne na Białorusi w latach 30.-60. XX wieku. Duży nacisk kładziony jest na znaczenie przemian politycznych dla rozwoju literatury białoruskiej: znaczenie i charakter białorutenizacji lat 20., stosunek przedstawicieli obu pokoleń literackich do komunizmu, wpływ socrealizmu na kształtowanie się procesu literackiego na Białorusi. Omawiane są także indywidualne losy poszczególnych twórców w kontekście przemian społeczno-politycznych: represje władz w latach 30. i ich konsekwencje, idea i znaczenie fikcyjnego Związku Wyzwolenia Białorusi. Twórczość poszczególnych pisarzy i poetów analizowana jest także pod kątem relacji z socrealizmem. W takim kontekście analizowane są wybrane motywy ówczesnej literatury białoruskiej: tożsamość narodowa i jej implikacje, folklor, ziemia ojczysta, matka, wieś, rola społeczna i kształt rodziny w rzeczywistości komunistycznej, kolektywizacja i kułactwo, losy byłych decydentów, problem walki partyzanckiej, kolaboracji, itp. W ramach poszczególnych lektur podkreślane są także wartości estetyczne warunkujące rozwój ówczesnej literatury białoruskiej: imażynizm, impresjonizm, ekspresjonizm, psychologizm, behawioryzm, i inne. Konkretnie rozpatrywane będą następujące utwory twórców białoruskich: Kuźma Czorny: powieści „Lawon Buszmar”, „Treciaje pakalennie”, Maksim Tank: wiersze; Kandrat Krapiwa: dramaty: „Chto śmiajecca aposznim”, wybrane bajki, poemat "Chwiados -- czarwony nos"; Iwan Mieleż: "Paleskaja chronika", Iwan Szamiakin: "Snieżnyja zimy", "Handlarka i paet", Janka Bryl: "Ptuszki i hniozdy", Aleś Adamowicz: "Chatynskaja apowieść", Wasil Bykau: "żurauliny kryk", "Miortwym nie balić", "Kruhlanski most", Uładzimir Karatkiewicz: "Dzikaje palawannie karala Stacha", "Cyhanski karol", Laddzia rospaczy".

Ćwiczenia mają na celu pogłębienie wiedzy zdobytej podczas wykładu, rozwijanie umiejętności pomagających w zrozumieniu tekstu literackiego.

Szacunkowa liczba godzin, które student powinien poświęcić na opanowanie treści to około 90 (60 godzin zajęć i 30 godzin studiów indywidualnych)

NAKŁAD PRACY STUDENTA – BILANS PUNKTÓW ECTS

Udział w zajęciach 30 godz. wykład + 30 godz. ćwiczenia - 2 ECTS

Obciążenie studenta związane z nauką samodzielną (w tym przygotowanie do zajęć) : 120 godz. - 4 ECTS

1. „Historyja biełaruskaj litaratury XX st., t. 2: 1921-1941; Minsk 1999

2. „Historyja biełaruskaj litaratury XX st., t. 3: 1941-1965, Minsk 2002

3. „Historyja biełaruskaj litaratury XX st., t. 4, kn. 1: 1966-1985, Minsk 2004

4. Mìhasʹ Tyčyna, Fìlasofìâ lìtaratury: Belaruskì varyânt, Belaruskaâ navuka, Mìnsk 2014, 325 s.

Wiedza: absolwent zna i rozumie

K1_W02 w zaawansowanym stopniu specyfikę przedmiotową i metodologiczną badań literaturoznawczych

K1_W04 w zaawansowanym stopniu terminologię literaturoznawczą

K1_W07 w zaawansowanym stopniu proces historycznoliteracki oraz rozumie wpływ przemian historyczno-kulturowych na jego rozwój

K1_W12 w zaawansowanym stopniu teorie i koncepcje z zakresu historii idei

Umiejętności: absolwent potrafi

K1_U01 wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje z wykorzystaniem źródeł różnojęzycznych, w tym źródeł internetowych

K1_U03 formułować i analizować problemy badawcze z zakresu literaturoznawstwa, dobierać metody i narzędzia badawcze

K1_U05 posługiwać się ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla literaturoznawstwa w czasie komunikowania się z otoczeniem oraz w czasie debat i dyskusji

K1_U06 rozpoznać różne rodzaje wytworów literatury oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację w szerszym kontekście

K1_U08 merytorycznie argumentować oraz formułować wnioski z wykorzystaniem poglądów

K1_U11 przygotować wystąpienia ustne w języku polskim i obcym dotyczące zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł innych autorów w języku polskim i obcym

K1_U14 planować i organizować pracę indywidualną oraz współdziałać w zespole (także w ramach zadań o charakterze interdyscyplinarnym)

K1_U15 samodzielnie planować i realizować własne uczenie się przez całe życie

Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do

K1_K01 krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści

K1_K02 uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych oraz sięgania po opinie ekspertów

K1_K04 prawidłowej identyfikacji i rozstrzygania dylematów zawodowych zgodnie z tradycjami i zasadami etyki zawodowej

Przy ocenie końcowej pod uwagę brana będzie aktywność studenta na zajęciach oraz odpowiedź ustna, udzielona na końcu semestru, dotycząca trzech wylosowanych przez studenta pytań, z zakresu całego omówionego podczas zajęć materiału. O ile w przypadku oceny aktywności uwaga będzie skupiona głównie na wnikliwości przeprowadzanej analizy wybranego utworu, o tyle podczas odpowiedzi ustnej – na rozumieniu procesów literaturotwórczych i znajomości omawianych kontekstów literatury.

Forma egzaminu: ustny

W czasie egzaminu zadawane są pytania obejmujące zagadnienia prezentowane w trakcie wykładu i ćwiczeń.

I. Liczba pytań: 3.

II. Punktacja pytań: od 3 do 0.

III. Przelicznik punktów na oceny:

4,5-5 pkt. – dst (3,0)

5,5-6 pkt. – dst+ (3,5)

6,5-7 pkt. – db (4,0)

7,5-8 pkt. – db+ (4,5)

8,5-9 pkt. – bdb (5,0)

9+ pkt. – bdb! (5!)

Pkt. 3

Student: charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki z wykorzystaniem różnych wyznaczników (filozoficznego, światopoglądowego, poetologicznego itp.), przywołuje nazwiska przedstawicieli (również drugoplanowych) wykazuje szczegółową znajomość treści lektur, przeprowadza całościową analizę (odwołując się do gatunku, struktury i treści), podaje różne stanowiska badawcze, umieszcza twórczość pisarza i dzieło w procesie historycznoliterackim. Wypowiedź ma charakter spontaniczny, całościowy, przemyślany, student szeroko posługuje się terminologią specjalistyczną.

Pkt. 2

Student: charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki, wykazuje znajomość treści lektur, przeprowadza analizę (odwołując się do gatunku, struktury i treści), umieszcza twórczość pisarza i dzieło w kontekście epoki. Wypowiedź ma charakter płynny, student posługuje się terminologią specjalistyczną.

Pkt. 1

Student: w ograniczonym zakresie, po zadaniu pytań dodatkowych charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki, wykazuje podstawową znajomość treści lektur, przeprowadza analizę na poziomie podstawowym (odwołując się jedynie do treści), wymienia jedynie niektórych przedstawicieli kierunku i ich dzieła, wskazuje jedynie konstytutywne cechy epoki, okresu lub kierunku literackiego. Wypowiedź jest urywana; składa się z informacji niepowiązanych ze sobą, student wymaga naprowadzania przez egzaminatora.

Wymogi na ocenę 5!

- 3 pkt. za każde pytanie,

- spełnienie wymogów za 3 pkt. oraz dodatkowo: wiedza i umiejętności spoza programu nauczania, znajomość lektur spoza listy lektur, odwołania do literatury światowej.

Zaliczenie z przedmiotu: Historia literatury białoruskiej XX wieku (lata 20.-40.) ćwiczenia

Student ma prawo do 4 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu.

Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I.