Przedmiot fakultatywny: Kultura ludowa Słowiańszczyzny Wschodniej

w sali

Cykl konwersatoriów dotyczy kultury ludowej Słowiańszczyzny Wschodniej.

Zajęcia są organizowane w Programie zintegrowanych działań na rzecz rozwoju Uniwersytetu Warszawskiego (ZIP), współfinansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach PO WER, ścieżka 3.5.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z ustną twórczością ludową Słowiańszczyzny Wschodniej, a także ukazanie folkloru jako kultury duchowej narodu. Obok różnorodnych form ustnej twórczości ludowej penetruje się obyczaje, obrzędy, wierzenia ludowe, kwestie związane z refleksją światopoglądową ludu oraz jego upodobaniami estetycznymi, jak również stosunek do folkloru twórców szeroko rozumianej kultury narodowej.

Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego.

W ramach zajęć omawiane są następujące zagadnienia:

1. Kultura ludowa jako specyficzna dziedzina sztuki słowa (zakres znaczeniowy pojęcia „folklor“, istota zjawiska, typologia form rodzajowo-gatunkowych, znaczenie folklorystyki wśród innych dyscyplin naukowych).

2. Miejsce i rola folkloru w dziejach kultury Słowiańszczyzny Wschodniej.

3. Zaklęcia i wróżby jako repertuar tzw. wiedzy tajemnej -charakterystyka tematyczno-kompozycyjna oraz leksykalno-stylistyczna.

4. Poetyka pieśni kalendarzowo-świątecznych cyklu zimowego, wiosennego, letniego i jesiennego na tle obyczajów wierzeń i obrzędów.

5. Bogate formy życia społeczno-rodzinnego w pieśniach weselnych i pogrzebowych – charakterystyka gatunku.

6. Drobne formy folkloru poetyckiego: przysłowia, dykteryjki, porzekadła – typologia, kompozycja i styl.

7. Osobliwości artystyczne i tematyka pieśni historycznych i wojskowych.

8. Byliny - określenie gatunku, cyklizacja i geneza; tematyka i bohaterowie; analiza poetycka wybranych tekstów folklorystycznych;

9. Motywy religijne w folklorze Słowiańszczyzny Wschodniej – legendy, pieśni i wiersze duchowne.

10. Poetycka wizja świata bajek - typologia i klasyfikacja gatunku; charakterystyczne motywy i baśniowi bohaterowie.

11. Zagadki i folklor dziecięcy – charakterystyka gatunkowa, poetyka i styl.

12. Ballada jako pieśń epicka – ludowa geneza ballady romantycznej i romansu.

13. Czastuszki i anegdoty – improwizacja i tradycja formy, od historii gatunku po współczesność.

14. Teatr ludowy i ludowe utwory dramatyczno-teatralne – charakterystyka i poetyka gatunkowa.

15. Współczesny folklor Słowiańszczyzny Wschodniej i folklorystyczne inspiracje.

Nakład pracy studenta:

Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zaliczenia – 30 godzin (1 ECTS)

1. Bogatyriew P., Semiotyka kultury ludowej, Wstęp, wybór i oprac. M. R. Mayenowa, Warszawa 1979.

2. Byliny, Wstęp, oprac. M. Jakóbiec, Wrocław 1955.

3. Łużny R., Rosyjska literatura ludowa, Warszawa 1977.

4. Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, Warszawa 1967.

5. Na ciche wody. Dumy ukraińskie, Wstęp M. Kasjan, Wrocław 1973.

6. Pieśń o niebieskiej księdze, Wybór, tłum. i oprac. R. Łużny, Warszawa 1990.

7. Polska bajka ludowa w układzie systematycznym, Wstęp J. Krzyżanowski, Warszawa 1962, t. I-II.

8. Propp W., Nie tylko bajka. Wybór i tłum. D. Ulicka, Warszawa 2000.

9. Wrocławski K., Z badań nad ludową opowieścią wierzeniową [w:] Literackie i folklorystyczne sondaże, red. J. Magnuszewski, Warszawa 1989, s. 149-159.

i inne.

Efekty I stopień:

Student po ukończeniu zajęć:

[Wiedza:]

1) zna i rozumie w podstawowym stopniu terminologię nauki o kulturze ludowej z uwzględnieniem perspektywy badawczej Europy Środkowo-Wschodniej (kierunki, teksty, badacze) i specyfiki tej nauki w krajach regionu; zna w podstawowym zakresie terminologię dyscyplin pokrewnych, niezbędną w poznawaniu i rozumieniu zjawisk kultury ludowej krajów regionu (K1_W02; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia).

[Umiejętności:]

1) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K1_U01; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania);

2) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K1_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania).

[Kompetencje społeczne:]

1) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K1_K01; Odniesienie do P6S_KK);

2) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K1_K05; Odniesienie do P6S_KR).

Efekty II stopień:

Student po ukończeniu zajęć:

[Wiedza:]

1) zna i rozumie w pogłębionym stopniu terminologię nauki o kulturze ludowej z uwzględnieniem perspektywy badawczej Europy Środkowo-Wschodniej i specyfiki rozwoju folkloru w krajach regionu; zna w zaawansowanym zakresie terminologię dyscyplin pokrewnych, niezbędną w poznawaniu i rozumieniu zjawisk kultury ludowej krajów regionu (K2_W02; Odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia).

[Umiejętności:]

2) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K2_U01; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania);

3) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie i korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego zdobywać wiedzę, umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) w nieprzewidywalnych warunkach (K2_U03; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania);

4) potrafi odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych dotyczących filozoficznej refleksji na temat przemian zachodzących w kulturze, a także jej specyfiki, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (K2_U06; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania).

[Kompetencje społeczne:]

1) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K2_K01; Odniesienie do P7S_UO Organizacja pracy /planowanie i praca zespołowa P7S_UU Uczenie się / planowanie własnego rozwoju i rozwoju innych osób; P7S_KK);

2) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K2_K05; Odniesienie do P7S_K0).

Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa obecność na zajęciach zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.)

Na końcową ocenę składają się:

Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (10%).

Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (90%).

Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia.

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5