Wstęp do językoznawstwa Ip/Iz

obowiązkowe

Zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami językoznawstwa.

w sali

Omawiane są główne zagadnienia językoznawstwa. Poruszane tematy to: definicja i cechy języka naturalnego, funkcje języka według Jakobsona, teorie znaku (de Saussure'a i Peirce'a), typologia języków, język ogólny a odmiany języka, system morfo-syntaktyczny (funkcjonalizm europejski i strukturalizm amerykański, podwójna artykulacja języka, budowa wyrazu, syntagmy i zdania), system semantyczny (teorie znaczenia, trójkąt semiologiczny, podstawowe relacje semantyczne).

Opis przedmiotu w punktach według zagadnień:

I. Strukturalne i funkcjonalne definicje języka

II. Funkcje mowy

1. Schemat komunikacji językowej według R. Jakobsona

2. Funkcje języka według R. Jakobsona

III. Znak językowy a inne rodzaje znaków

1. Semiotyka i semiologia

2. Teoria znaku Ch. Peirce'a

IV. Teoria znaku językowego F. de Saussure'a

V. Język naturalny i jego cechy

1. Języki naturalne a języki sztuczne

2. Cechy definicyjne języka naturalnego

3. Klasyfikacja historyczna i typologiczna języków

VI. Zróżnicowanie terytorialne i społeczne języka narodowego

1. Język ogólnonarodowy

2. Dialekty, dialektologia

3. Socjolekty, socjolingwistyka

4. Norma językowa

VII. System semantyczny języka

1. Różne definicje znaczenia (m.in. denotacja i konotacja)

2. Trójkąt semiologiczny

3. Podstawowe relacje semantyczne: synonimia, antonimia, polisemia, homonimia.

VIII. System morfo-syntaktyczny: morfem i wyraz

1. Podwójna artykulacja języka w ujęciu A. Martineta

2. Definicja morfemu i wyrazu

3. Klasyfikacja morfemów

4. Części mowy

5. Podstawowe procesy słowotwórcze: derywacje, złożenia, związki frazeologiczne, zapożyczenia, kalki.

IX. System morfo-syntaktyczny: syntagma i zdanie

1. Definicja syntagmy i zdania

2. Strukturalizm amerykański

- Dystrybucjonalizm

- Gramatyka generatywno-transformacyjna (N. Chomsky)

X. Językoznawstwo jako nauka

1. Językoznawstwo przednaukowe i naukowe

2. Główne działy językoznawstwa

3. Najważniejsze kierunki badań w językoznawstwie w XX w.

1. Bartmiński, J. (2001), Współczesny język polski, Lublin, Wyd. UMCS

2. Grzegorczykowa, R. (2007), Wstęp do językoznawstwa, Warszawa, WN PWN.

3. Izert, M., Pachocińska, E. (1998), Wstęp do językoznawstwa ogólnego, Warszawa, Wyd. Inst. Romanistyki.

4. Łuczyński, E., Maćkiewicz, J. (2006), Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego.

5. Milewski, T. (2004), Językoznawstwo, Warszawa, WN PWN.

6. Paveau, M.-A., Sarfati, G.-E. (2009), Wielkie teorie językoznawcze. Od językoznawstwa historyczno-porównawczego do pragmatyki, tłum. I. Piechnik, Kraków, Avalon, Flair.

7. Polański, K. (red.) (1993), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław, Zakł. Narodowy im. Ossolińskich.

8. Saussure, F. (1961) Kurs językoznawstwa ogólnego, PWN, Warszawa.

9. Tabakowska, E. (2001), Kognitywne podstawy językoznawstwa, Kraków, Universitas.

Student/studentka zna i rozumie:

- przedmiot badań i specyfikę językoznawstwa jako dyscypliny wiedzy (K_W01);

- główne pojęcia i odpowiadające im terminy używane do opisu języka (K_W02);

- główne kierunki i metody badań językoznawczych w XX w. (K_W04);

- najważniejsze zagadnienia z zakresu budowy, funkcji, typologii i odmian języka (K_W06).

Student/studentka potrafi:

- dokonać analizy wybranych zjawisk językowych z punktu widzenia poznanych teorii językoznawczych, stosując adekwatną terminologię i metodologię (K_U03, K_U12);

- pracować w zespole nad rozwiązaniem prostych zadań językoznawczych (K_U10).

Student/studentka jest gotów/gotowa do:

- krytycznej oceny własnej wiedzy o języku i umiejętności jej zastosowania w analizie zjawisk językowych i w komunikacji (K_K01).

Kryteria zaliczenia przedmiotu:

- obecność na zajęciach: dopuszczalne 2 nieobecności,

- zaliczony jeden sprawdzian pisemny śródsemestralny,

- zaliczona karta pracy wykonana w zespole dwuosobowym,

- egzamin pisemny w sesji zimowej. Egzamin ma formę testu pytań otwartych (2/3 zadań) oraz jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru (1/3 zadań).

Na ocenę końcową z przedmiotu składa się ocena z egzaminu (70%) oraz ocena uzyskana ze sprawdzianu (20%) i karty pracy (10%).

Szczegółowe warunki zaliczenia przedmiotu zostaną przedstawione przez prowadzącego na pierwszych zajęciach.