Konwersatorium literaturoznawcze Iz:Poetyka nocy w literaturze i sztuce XIX wieku

w sali

Celem kursu jest omówienie najważniejszych prądów w literaturze francuskiej XIX wieku (romantyzm, realizm, naturalizm, dekadentyzm, symbolizm) w kontekście motywu nocy i jego różnorodnych aspektów (temat wieczoru, światła księżyca, gwiazd, snu i marzenia sennego, koszmaru, itd.). Analizę literacką utworów poetyckich, opowiadań i fragmentów powieści dopełnią konteksty nokturnowe obecne w malarstwie oraz muzyce epoki.

Zajęcia poświęcone będą charakterystyce szeroko pojętego, literackiego motywu nocy przedstawionego na tle głównych prądów estetycznych XIX wieku – romantyzmu, realizmu, naturalizmu, dekadentyzmu i symbolizmu.

Na wstępie zasygnalizowana zostanie znacząca rola motywu nocy dla estetyki romantyzmu, który symbolicznie odcinał się od metaforycznej jasności wieku Oświecenia. Pejzaż nocny zaczyna dominować w twórczości romantyków, czego przykładem są, m. in., opisy nocy amerykańskiej u Chateaubrianda. Jako przykład literatury frenetycznej wykorzystującej motyw koszmaru nocnego zostaną omówione opowiadania fantastyczne Nodiera. Następnie studenci zapoznają się z twórczością poetycką romantyków i lirycznym przedstawieniem nocy a także z wykorzystaniem tego motywu w dramacie romantycznym. Na podstawie fragmentu tekstu G. Sand oraz utworu Chopina studenci zapoznają się również z literackim i muzycznym nokturnem. Malarski wymiar nocy zostanie z kolei przedstawiony na podstawie wybranego poematu prozą A. Bertranda.

W trakcie zajęć poruszony zostanie także związek pomiędzy nocą a stanami chorobowymi – somnambulizmem, szaleństwem, koszmarami będącymi jednym z objawów choroby psychicznej (Balzak, Nerval, Maupassant).

W literaturze drugiej połowy wieku motyw nocy rozpatrywany będzie w kontekście estetyki dekadentyzmu i symbolizmu, w której noc staje się przestrzenią nie tylko materialną, ale również psychologiczną. Zaznacza się tutaj obecność zaskakujących, pełnych grozy obrazów. Studenci zapoznają się z tekstami o charakterze onirycznym (m. in. z dekadenckim opowiadaniem J. Lorraina). Zostanie poruszony także aspekt ironicznego demontażu romantycznego przedstawiania motywu nocy. Z kolei zajęcia poświęcone estetyce symbolizmu rozwiną temat światła księżyca (Verlaine) oraz świtu (Rimbaud).

P. de Boisdeffre, Les écrivains de la nuit ou la Littérature change de signe, Paris, Librairie Plon, 1973.

F. Escal, La musique et le Romantisme, Paris, L'Harmattan, 2005.

Dictionnaire litttéraire de la nuit, red. A. Montandon, Paris, Honoré Champion, 2013 (2 vol.).

Noce romantyków. Literatura, kultura i obyczaj, red. D. Skiba, A. Rej, M. Ursel, Kraków, Universitas, 2015.

Wybór tekstów literackich (lub fragmentów tekstów), artykuły naukowe, utwory muzyczne i reprodukcje malarskie.

- student zna i rozumie miejsce i znaczenie literaturoznawstwa w zakresie opisu literatury francuskiej XIX wieku(K_W01)

- student zna i rozumie kierunki i metodologię w badaniach nad literaturą francuską XIX wieku (K_W04)

- student zna i rozumie kierunki estetyczne w literaturze XIX wieku oraz potrafi określić ich chronologię i powiązania istniejące pomiędzy nimi (K_W05)

- student zna i rozumie zasady analizy i interpretacji francuskich tekstów literackich z XIX wieku (K_W09)

- student zna i rozumie fakty historyczno-literackie i procesy zachodzące w literaturze francuskiej XIX wieku (K_W10)

- student potrafi przygotować wystąpienie ustne w języku francuskim na podstawie artykułu naukowego z zakresu badań nad literaturą francuską XIX wieku (K_U05)

- student potrafi przygotować pracę pisemną na zadany temat na podstawie tekstów literackich oraz opracowań krytycznych na temat literatury francuskiej XIX wieku (K_U06)

- student potrafi komunikować się ustnie i pisemnie w języku francuskim na poziomie B2 (K_U07)

- student potrafi zastosować wiedzę z zakresu literatury francuskiej XIX wieku (K_U12)

- student rozumie wartość spuścizny literackiej XIX wieku i jest przygotowany do dbałości o jej ochronę (K_K04)

obecność obowiązkowa (dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze, jeśli Student ma więcej nieobecności - dodatkowa praca), przygotowanie i aktywność na zajęciach, praca semestralna, zaliczenie ustne zadanych lektur, test pisemny z wiedzy zdobytej na zajęciach

Forma i kryteria zaliczenia przedmiotu mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji zagrożenia epidemicznego. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z wytycznymi obowiązującymi na Uniwersytecie Warszawskim, w porozumieniu z uczestnikami zajęć.