Historia Ameryki Łacińskiej I (okres prekolumbijski) ćwicz. 1

obowiązkowe

w sali

Zajęcia są kursem podstawowym z zakresu archeologii i historii kultur prekolumbijskich z obszaru Mezoameryki i Ameryki Południowej. Tematyka zajęć została podzielona obszarowo i chronologicznie. Zajęcia mają charakter dyskusji dydaktycznej. Podstawą do uczestnictwa w zajęciach jest lektura wybranej literatury przedmiotu. Zajęcia obejmują 15 spotkań po 90 minut. Przedmiot zakończony jest testem jednokrotnego wyboru.

Zakres tematów konwersatorium:

I. Wprowadzenie do badań archeologicznych i historycznych. Geografia regionu mezoamerykańskiego i południowoamerykańskiego.

II. Region andyjski przed Inkami.

III. Region andyjski przed Inkami cz. 2.

IV. Wprowadzenie do historii Inków. Charakterystyka inkaskiego społeczeństwa.

V. Religia i ceremonie Inków.

VI. Świat pozaandyjski: Patagonia i Amazonia. Mapa lingwistyczna Ameryki Południowej.

VII. Wyspa Wielkanocna.

VIII. Mezoameryka: chronologia i źródła.

IX. Mity i wierzenia Majów. Księga rady: Popol Vuh.

X. Rozwój Teotihuacan i jego wpływ na inne kultury Mezoameryki.

XI. Pisma i kodeksy Mezoameryki.

XII. Religia i wierzenia środkowego Meksyku.

XIII. Mitohistoria i historia polityczna Azteków.

Literatura do pierwszej części semestru:

Arguedas, Jose Maria, Bogowie i ludzie z Huarochiri, tłum. Jan Szemiński, Wydawnictwo Literackie, 1985.

Campbell, L. V. Grondona, The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide, Boston, 2012.

Cobo SJ, Bernabé: Historia del Nuevo Mundo. W: Mity, rytuały i polityka Inków (2006), Mariusz Ziółkowski i Jan Szemiński. Warszawa, PIW.

Coe, Michael; Snow, Dean; Benson, Elizabeth. Wielkie kultury świata. Ameryka prekolumbijska. Penta, Warszawa 1997.

Collapiña, Suponi i in., Relacja o potomkach i rządach Inków i o tym, jak dokonano ich podboju, w: Dzieje Inków przez nich samych opisane, ed. Jan Szemiński, Warszawa, 1989.

Guaman Poma de Ayala, Felipe: Nueva Crónica y Buen Gobierno. Tomo I (2005). Słownik i tłum. Jan Szemiński. Meksyk, Lima, Fondo de Cultura Económica.

Hunt L. Terry, Lipo P. Carl, Chronology, deforestation, and “collapse:” Evidence vs. faith in Rapa Nui prehistory, [w:] Rapa Nui Journal, vol. 21 (2), 2007: 85-97.

Kula, Marcin, Historia Brazylii, 1987.

McEvan, C., L. Borrero, A. Prieto, Patagonia: Natural History, Prehistory and Ethnography at the Uttermost End of the Earth, Princeton, 1997.

Makowski K., 2010 Horizontes y cambios lingüísticos en la prehistoria de los Andes centrales. Boletín de Arqueología PUCP, nr 14.

Makowski, K., Andean Urbanism, w: Handbook of South American Archaeology, ed. H. Silverman, W. Isbell, 2008.

Molina, Cristobal de: Ritos y favulas de los Ingas. W: Inkowie o Inkach. Antologia (2015). Spolszczył, przypisami i komentarzami opatrzył Jan Szemiński. Warszawa, Wydział „Artes Liberales” UW.

Moore, J.D., A Prehistory of South America. Ancient Cultural Diversity on the Least Known Continent, 2014.

Pachacuti Yamqui Salcamaygua, Joan de Santacruz, Opowieść o starożytnościach Królestwa Peru, w: Dzieje Inków przez nich samych opisane, ed. Jan Szemiński, Warszawa, 1989.

Pizarro, Pedro: Relacja o odkryciu i podboju Królestwa Peru (1995). Tłum. Maria Mróz, Gdańska, Novus Orbis.

Politis, G., The Pampas and Campos of South America, w: Handbook of South American Archaeology, ed. H. Silverman, W. Isbell, 2008.

Rostworowska, Maria. Historia Państwa Inków. CESLA UW, Biblioteka Narodowa, Warszawa 2004.

Routledge, Scoresby, The bird cult of Easter Island [w:] Folklore, vol. XXVIII, nr IV, 1917: 337-355.

Ryn, Zdzisław Jan, Wyspa Wielkanocna. Eskulap na Rapa Nui, Kraków, 2013.

Szemiński Jan i Mariusz Ziółkowski: Mity, rytuały i polityka Inków (2006). Warszawa, PIW.

Szykulski, Józef, Pradzieje Południowego Peru. Rozwój kulturowy Costa Extremo Sur, Wrocław 2005.

Ziółkowski, Mariusz: Posłowie. W: Historia Państwa Inków (2007). Maria Rostworowska, Warszawa, PIW.

Ziółkowski, Mariusz „Dlaczego przegrali, czyli o grzechu pychy w polityce”, w: Przegląd Akademicki, 2012, cz. I.

Vargas, Patricia, Cristino Claudio, Izaurieta Roberto, 1000 años en Rapa Nui: Arqueología del asentamiento humano en la Isla de Pascua, Editorial Universitaria, 2006.

Vega, Inca Garcilaso de la: O Inkach uwagi prawdziwe (2000). Tłum. i przypisy Jan Szemiński. Warszawa, Wydawnictwo TRIO CESLA UW, Ambasada Peru w Polsce.

Literatura do drugiej części semestru:

Cortés, Hernán: Listy o zdobyciu Meksyku (1997). Tłum. Maria Mróz i Ryszard Tomicki. Gdańsk, Novus Orbis.

Grube, Nikolai (red.) (2001) Majowie. Niezwykła cywilizacja. Warszawa, Wyd. Buchmann.

Karttunen, Frances i James Lockhart: The Art of Nahuatl Speech: The Bancroft Dialogues (1987). UCLA Latin American Studies Volume 65.

Legend of the Suns. W: History and Mythology of the Aztecs. The Codex Chimalpopoca (1998). Tłum. John Bierhorst. Tuscon, University of Arizona Press

López Austin, Alfredo i Leonardo López Lujan: El pasado indígena (2001). Meksyk, El Colegio de México, Fideicomismo Historia de las Américas, Fondo de Cultura Económica.

Olko, Justyna (2010) Meksyk przed konkwistą . Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.

Olko, Justyna, Źrałka, Jarosław (2008) W krainie czerni i czerwieni . Warszawa, WUW.

Popol Vuh. Księga Majów o początkach życia oraz chwale bogów i władców (2007) Tłum. Dennis Tedlock, tłum. na j. polski Izabela Szybilska. Gliwice, Wyd. Helion.

Sahagún, Bernardino de (2007) Rzecz z dziejów Nowej Hiszpanii. Księgi I, II, III. Tłum. Kęty, Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Sahagún, fray Bernardino de: Historia general de las cosas de la Nueva España (2006). México, Porrúa.

Sahagún, fray Bernardino de: Historia general de las cosas de Nueva España. Tomo II (2002). Meksyk, Conaculta, Cien de México.

Sahagún, fray Bernardino de: Florentine Codex. General History of the Things of New Spain (1950-1982). Tłum. z nahuatl Charles Dibble I Arthur J.O. Anderson The School of American Research and the University of Utah, Santa Fe. Vols. 8, 10.

Stuart, David: The Arrival of Strangers. Teotihuacan and Tollan in Classic Maya History. Dostęp online: http://www.mesoweb.com/pari/publications/news_archive/25/strangers/strangers.html.

Szemiński, Jan, Ziółkowski, Mariusz (2006) Mity, rytuały i polityka Inków. Warszawa, PIW.

Tomicki, Ryszard (1988) „Źródła do dziejów przedhiszpańskiego Meksyku. I. Historia Meksyku (1548?)”. Etnografia Polska, XXXII: 49-79.

Tomicki, Ryszard (1984) Tenochtitlan 1521. Warszawa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

WIEDZA:

- zna elementarną terminologię używaną w opisie kultury, historii, archeologii, sztuki, rozumie jej źródła oraz zastosowania (KW_03)

- ma elementarną wiedzę o metodologii badań historycznych i archeologicznych (KW_04)

- ma podstawową wiedzę z zakresu historii i archeologii Mezoameryki i Ameryki Południowej (KW_08)

- ma podstawową wiedzę niezbędną w profesjonalnej analizie procesów kulturowych i historycznych w obszarze Mezoameryki i Ameryki Południowej (KW_13)

UMIEJĘTNOŚCI:

- potrafi - z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów - wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje (KU_01)

- posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników w zakresie kulturoznawstwa, archeologii i historii (KU_02)

- posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułowania wniosków (KU_06).

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

- rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie (K_K01)

- ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego studiowanego regionu, kraju, świata (K_K06)

- potrafi aktywnie włączyć się w uczestnictwo w kulturze studiowanego regionu (Mezoameryka i Ameryka Południowa), korzystając z różnych mediów i form (K_K07).

Zaliczenie ma formę testu jednokrotnego wyboru. Warunkiem zaliczenia zajęć jest uzyskanie minimum 51% punktów z testu.

Warunkiem podejścia do zaliczenia jest:

- obecność (możliwe max. 2 nieobecności w semestrze),

- zaliczenie wejściówek (możliwe 4 niezaliczenia w całym semestrze, w tym te, wynikające z nieobecności studenta),

- aktywny udział studenta w zajęciach i w dyskusjach opierających się na wcześniejszej lekturze tekstów (tekstów źródłowych, fragmentów artykułów i opracowań).