Literatura Ameryki Łacińskiej II

obowiązkowe

w sali

"Literatura Ameryki Łacińskiej II" jest przedmiotem obowiązkowym dla studentów II roku studiów licencjackich kierunku "Iberystyka: Hispanistyka".

Celem kursu jest zapoznanie studentek i studentów

- z historią literatury krajów Ameryki hiszpańskojęzycznej od okresu konkwisty do XIX wieku;

- z wpływem literatury tego okresu na dzisiejszą kulturę;

- z aktualnymi wciąż reperkusjami zdarzeń w niej opisanych.

Program przedmiotu obejmuje systematyczny i chronologiczny przegląd najważniejszych tendencji, kierunków i autorów w literaturze latynoamerykańskiej od okresu Konkwisty do XIX wieku. Omawiane będą kluczowe dla danych epok literackich dzieła i gatunki pochodzące z różnych regionów/krajów, aby ukazać zarówno cechy wspólne dla twórczości całego kontynentu, jak i dystynkcyjne w literaturach nowopowstających państw narodowych. Refleksja nad tekstami prowadzona będzie w szerokim kontekście historycznym, politycznym, społecznym i kulturowym, ułatwiającym orientację nie tylko w tendencjach dominujących w danych epokach w literaturze, lecz również w warunkujących ją realiach zewnętrznych.

Ponadto, problemy poruszane w omawianych tekstach ukazane zostaną jako istotne konteksty tudzież źródła kultury współczesnej.

OMAWIANE ZAGADNIENIA:

0. Wprowadzenie. Tematyka kursu. Kluczowe problemy literatury i kultury latynoamerykańskiej XVI-XIX w.: opis "nowego" świata i ograniczenia języka, amerykańska natura, relacja swój/obcy, kwestia ludności autochtonicznej, niewolnictwo, metysaż, opresyjny system kolonialny, kastowy system społeczny, tożsamość lokalna/narodowa, rola pisarza/intelektualisty, kronika, kostumbryzm, hybrydyczność, synkretyzm gatunkowy, opozycja [?] historia/literatura...

I "ODKRYCIE" I PODBÓJ

1. Spotkanie kultur. Obraz konkwisty w piśmiennictwie XV w. Kronikarze, historycy: K.Kolumb; H.Cortes; Bernal Diaz del Castillo. Fray Bartolome de las Casas.

2. Organizacja kolonii hispanoamerykańskich. Powstawanie nowego społeczeństwa (1492-1600). Renesans i poematy epickie. Alonso de Ercilla y Zuńiga: "La Araucana". Chilijska epopeja narodowa.

II ŻYCIE W KOLONII (w "Złotym wieku")

3. Rozkwit świata kolonialnego. Kronikarski splendor: Inca Garcilaso de la Vega. Tożsamość.

4. Barok w Nowej Hiszpanii. Swoistość baroku hispanoamerykańskiego/Wpływy hiszpańskiego kultyzmu i konceptyzmu.

Bernardo de Balbuena;

"El sabio criollo": Carlos Sigüenza y Góngora. Początki powieści?

5. "Dziesiąta Muza": Sor Juana Inés de la Cruz. Niezależna intelektualistka/zakonnica w XVII wieku.

6. Od baroku do XVIII wieku. Oświecenie w Ameryce Łacińskiej. Rozwój oświaty i nauki. Potęga i wpływy zakonu jezuitów. Europejska debata o Nowym Świecie. Nowa polemika o sytuacji Indian. Europejscy podróżnicy na kontynencie amerykańskim: Alexander von Humbolt.

- "Sizigias y cuadraturas lunares", Manuel Antonio de Rivas: science fiction?

- Pierwsza powieść hispanoamerykańska, "El Periquillo Sarniento", J.J. Fernández de Lizardi.

III KU NIEPODLEGŁOŚCI

7. Neoklasycyzm i preromantyzm. Polityczna literatura okresu walk o niepodległość:

- Simón Bolívar,

- José Joaquín de Olmedo.

Pierwsze deklaracje niepodległości intelektualnej: Andrés Bello.

8. Romantyzm - zmiana paradygmatu myślenia. Charakterystyka romantyzmu hispanoamerykańskiego. Poezja: José María Heredia, Gertrudis Gómez de Avellaneda.

IV LITERATURA NARODOWA

9. Znaczenie ruchów politycznych. Artysta wobec tyranii. Romantyzm w Argentynie: Esteban Echeverría.

10. Projekty cywilizacyjne i polityczne. Wizja idealnej organizacji społecznej. Cywilizacja/barbarzystwo, figura dyktatora: "Facundo", D.F. Sarmiento.

11. Argentyńska idiosynkrazja: literatura gauchesca. Epopeja narodowa (?): "Martín Fierro".

12. Kostumbryzm i oryginalny gatunek. Refleksja historiozoficzna. "Tradiciones Peruanas", Ricardo Palma.

13. Powieść abolicjonistyczna. Cirilo Villaverde: "Cecilia Valdés o La Loma del Angel".

Lektury obowiązkowe*:

1. Wybór tekstów: Cristobal Colón, "Diario de viaje"; Hernán Cortés, "Cartas de relación"; Bernal Diaz del Castillo "Historia verdadera de la conquista de la Nueva España"; Bartolomé de las Casas, "Brevísima relación de la destrucción de las Indias" + Álvar Núñez Cabeza de Vaca, "Naufragios".

2.Inca Garcilaso de la Vega: "Comentarios reales" (fragm.)

3.Alonso de Ercilla y Zuniga: "La Araucana" (fragm.)

4a.Bernardo de Balbuena: "Grandeza mexicana" (frag.)

4b. Carlos Sigüenza y Góngora, "Infortunios de Alonso Ramírez".

5. Wybór tekstów; Sor Juana Inés de la Cruz.

6.1. "Sizigias y cuadraturas lunares", Manuel Antonio de Rivas.

6.2. J.J.Fernandez de Lizardi: "El Periquillo Sarniento" (fragm.)

7. S. Bolívar, wybór fragmentów, J.J.de Olmedo: "La victoria de Junin" (fragm.); A. Bello: wybór tekstów.

8. J.M.Heredia, G. Gómez de Avellaneda - wybór poezji.

9. E. Echeverría, "El matadero".

10. D.F. Sarmiento, "Facundo o la civilización y barbarie en la pampa argentina" (fragmenty).

11. J. Hernández, "Martín Fierro" (całość).

12. R.Palma, "Tradiciones peruanas" (fragm.).

13. C. Villaverde, "Cecilia Valdés o La Loma del Angel".

Podręczniki podstawowe:

Łukaszyk Ewa, Pluta Nina (2010) "Historia literatur iberoamerykańskich", Wrocław, Ossolineum.

Oviedo, José Miguel (1997) "Historia de la literatura hispanoamericana", Madrid, Alianza Editorial (t.1 y 2).

Bellini, Giuseppe (1997) "Nueva historia de la literatura hispanoamericana", Madrid, Castalia.

Dodatkowe:

- Goic, Cedomil (coord) (1991): "Historia y critica de la lit. hispanoamericana", Barcelona,Editorial Critica,(t.I y II).

- Todorov Tzvetan (1996) "Podbój Ameryki.Problem innego", Warszawa, Aletheia.

- Jennifer French i Gisela Heffes (red.) (2020): "The Latin American Ecocultural Reader", Northwestern UP.

* W trakcie kursu dobór tekstów może zostać zmodyfikowany (po uzgodnieniu ze studentami).

Wiedza: student/ka zna i rozumie

- podstawowe metody analizy hiszpańskojęzycznych latynoamerykańskich dzieł literatury dawnej oraz dziewiętnastowiecznej (K_W02);

- podstawową terminologię i kierunki badań w obszarze literatury latynoamerykańskiej, w tym dawnej (K_W03);

- w sposób usystematyzowany historię literatury latynoamerykańskiej od renesansu do romantyzmu (tendencje, prądy danej epoki, głównych autorów oraz ich twórczość); (K_W04);

- w sposób podstawowy powiązania literatury latynoamerykańskiej z procesami historyczno-kulturowymi (K_W05).

Umiejętności: student/ka potrafi

- czytać ze zrozumieniem teksty w języku hiszpańskim (K_U01);

- dyskutować, prezentować przygotowane zagadnienia w języku hiszpańskim (K_U02);

- rozpoznawać różne rodzaje tekstów hiszpańskojęzycznych, umiejscowić je w ogólnym, zwłaszcza latynoamerykańskim i kolonialnym kontekście historyczno-kulturowym oraz przeprowadzić ich analizę z użyciem podstawowej terminologii i właściwych metod literaturoznawczych (K_U03);

- samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności z wykorzystaniem odpowiednich źródeł, takich jak podręczniki i monografie literaturoznawcze oraz archiwa online (K_U04);

- przygotować wystąpienia ustne w języku hiszpańskim z zastosowaniem

odpowiednich metod oraz źródeł właściwych dla literaturoznawstwa i historii literatury latynoamerykańskiej (K_U06);

- posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi i pojęciami właściwymi dla literaturoznawstwa hiszpańskiego obszaru językowego (K_U07);

Kompetencje społeczne: student/ka posiada przygotowanie do

- krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności i rozumie także potrzebę ciągłego doskonalenia się i rozwoju (K_K01);

- planowania i organizacji pracy, współdziałania w grupie w warsztatowej analizie na zajęciach oraz w przygotowaniu pracy poza zajęciami (K_U02);

- aktywnego uczestnictwa w kulturze Ameryki Łacińskiej korzystając z różnych form i mediów (K_K03);

- krytycznego i opartego na znajomości historii i kultury śledzenia procesów i zjawisk zachodzących w języku, kulturze i literaturze Ameryki Łacińskiej (K_K04).

Aby uzyskać zaliczenie należy spełnić poniższe warunki:

- uczestniczyć w zajęciach (dozwolone 2 nieusprawiedliwione nieobecności);

- regularnie czytać wszystkie teksty, które będą omawiane na zajęciach i brać aktywny i konstruktywny udział w dyskusji na ich temat, przygotowywać odpowiedzi na udostępnione wcześniej pytania, opracowywać podane zagadnienia;

- realizować zadania na platformie Google Classroom;

Po spełnieniu powyższych warunków można przystąpić do egzaminu ustnego, którego zdanie jest ostatecznym elementem zaliczenia przedmiotu.

W przypadku wzorowego spełnienia wszystkich powyższych warunków, prowadząca zajęcia może zdecydować o zwolnieniu danej osoby z egzaminu.

Dozwolone są dwie nieobecności nieusprawiedliwione. Nieobecność nie zwalnia z konieczności przygotowania materiału. Jeśli ktoś nie pojawi się, niezależnie od przyczyn, na połowie lub większej ilości zajęć, nie może podejść do zaliczenia przedmiotu.